Μια επίσκεψη της τελευταίας στιγμής στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, μια επιθετική ομιλία κατά του Ντόναλντ Τραμπ στο Μόναχο, μια απροειδοποίητη επίσκεψη σε ένα εβραϊκό εστιατόριο σε μια ανατολική γερμανική πόλη που συγκλονίστηκε πρόσφατα από δεξιές βιαιότητες. Καλώς ήλθατε στην αποχαιρετιστήρια περιοδεία της Άνγκελα Μέρκελ. Το μεγάλο ερώτημα τώρα είναι πόσο καιρό θα διαρκέσει…

Όπως σημειώνει το Politico, όποιος χρειάζεται περαιτέρω επιβεβαίωση ότι η Μέρκελ μας τελείωσε,  μετά από σχεδόν 14 χρόνια στην ηγεσία της Γερμανίας, δεν χρειάζεται παρά να κοιτάξει την κουρασμένη εμφάνισή της στους φετινούς καρναβαλικούς εορτασμούς. Ούτε καν ο Εμμανουέλ Μακρόν δεν προσποιείται πια. Αντί να απευθύνει το τελευταίο του μεγάλο όραμα στην «αγαπητή Ανγκέλα» ή να την συμπεριλάβει στην πρωτοβουλία του, αποφάσισε να ακολουθήσει μόνος του τον δρόμο του.

Η Μέρκελ, όταν παραιτήθηκε από την ηγεσία του κόμματός της τον περασμένο Δεκέμβριο, έστειλε το μήνυμα ότι σκοπεύει να παραμείνει καγκελάριος της Γερμανίας μέχρι το τέλος της τρέχουσας νομοθετικής περιόδου, η οποία λήγει το φθινόπωρο του 2021. Ωστόσο, γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η κυβέρνηση είναι απίθανο να επιβιώσει μέχρι τότε. Αυτή η πραγματικότητα έχει να κάνει με τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) όμως περισσότερο, παρά με την κόπωση της Μέρκελ και τη νέα δυναμική εξουσίας στο κόμμα της.

Η απόφαση του SPD να συμμετάσχει στον κυβερνητικό συνασπισμό, ως εταίρος των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) της Μέρκελ, άφησε το κεντροαριστερό κόμμα διχασμένο. Από τότε, το SPD έχει αγωνιστεί να αντιστρέψει μια ιστορική κατάρρευση της υποστήριξης προς αυτό και έχει βρεθεί πίσω από τους Πράσινους στις δημοσκοπήσεις. Με αρκετές σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις στον ορίζοντα τους προσεχείς μήνες, οι χαράκτες πολιτικής στρατηγικής του Βερολίνου, προετοιμάζονται ήδη για το τι μέλλει γενέσθαι. Πολλοί, μάλιστα, προβλέπουν νέες γενικές εκλογές σύντομα.

Εάν το SPD έφευγε από την κυβέρνηση πριν από το τέλος της θητείας της, μια νέα προσφυγή στις κάλπες δεν θα ήταν τεχνικά απαραίτητη. Το CDU και το αδελφικό του βαυαρικό κόμμα CSU, θα μπορούσαν να σχηματίσουν έναν νέο συνασπισμό με τους Πράσινους και τους Ελεύθερους Δημοκράτες. Ωστόσο, είναι απίθανο οι Πράσινοι, οι οποίοι σημειώνουν δημοσκοπική άνοδο, να ακολουθούσαν ένα τέτοιο σχέδιο όταν μια νέα εκλογική μάχη θα μ[μπορούσε να τους αποφέρει περισσότερες έδρες στη Μπούντεσταγκ.

Μια κακή εμφάνιση του SPD στις κάλπες τους ερχόμενους μήνες – πράγμα πολύ πιθανό σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις – θα μπορούσε να επιταχύνει την κατάρρευση της κυβέρνησης. Μια κοινή κριτική για το SPD είναι ότι μετά από τόσα χρόνια διακυβέρνησης με την Μέρκελ, το κόμμα έχει καταστεί σχεδόν αδιαίρετο από το CDU της καγκελαρίου. Για κάποιους μάλιστα το ερώτημα δεν είναι αν θα καταρρεύσει η κυβέρνηση αλλά πότε. «Δεν περιμένω να επιβιώσει ο συνασπισμός», ανέφερε πρώην ανώτερος αξιωματούχος του CDU στο Politico.

Τη σκανδάλη που θα ρίξει τη σφαίρα που θα σκοτώσει την γερμανική κυβέρνηση, θα μπορούσε να την πατήσει η Βρέμη. Η Βρέμη που έχει υπάρξει προπύργιο του SPD στη μεταπολεμική εποχή, έχει μεγάλες πιθανότητες να πέσει στα χέρια του CDU για πρώτη φορά, σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις για τις επερχόμενες τοπικές εκλογές.  Εάν το SPD κρατήσει τη Βρέμη και καταφέρει να αποτρέψει την κατάρρευση του στις Ευρωεκλογές του Μαΐου, μπορεί να επιβιώσει έως τον Σεπτέμβριο, όταν και θα γίνουν οι τοπικές εκλογές στις ανατολικές πολιτείες του Βρανδεμβούργου – όπου κυριαρχεί σήμερα η κυβέρνηση – και στη Σαξονία. Μια ήττα στο Βρανδεμβούργο, όπου το SPD δίνει δημοσκοπική μάχη σώμα με σώμα με το CDU και την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει την κατάρρευση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

Υπενθυμίζεται ότι το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών κέρδισε μόλις 20,5% των ψήφων στις γενικές εκλογές του 2017, το χειρότερο αποτέλεσμά στην ιστορία του και βρίσκεται σταθερά κάτω από το 20% στις δημοσκοπήσεις.

Τις τελευταίες εβδομάδες, το κόμμα έχει πάρει σειρά πρωτοβουλιών με στόχο να καταθέσει εκ νέου τα σοσιαλιστικά διαπιστευτήριά του. Πρότεινε την αναθεώρηση των κρατικών συνταξιοδοτικών παροχών, για παράδειγμα, εισάγοντας μια «βασική σύνταξη» για να υποστηρίξει εκείνους που λαμβάνουν πενιχρά ποσά, παρά της δεκαετίες εργασίας στους ώμους τους. Πρότεινε επίσης την αύξηση των επιδομάτων ανεργίας, καταργώντας τους λεγόμενους κανονισμούς Hartz IV, ένα σύνολο αμφιλεγόμενων μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας που εισήχθησαν από τον Σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο Σρέντερ, το 2005. Μια μεταρρύθμιση που έχει λειτουργήσει ως σύμβολο της προδοσίας του κόμματος στις σοσιαλιστικές του ρίζες.

Περιττό είναι βέβαια να ειπωθεί ότι οι προτάσεις του SPD, βρήκαν σκληρή αντίσταση από τους Χριστιανοδημοκράτες, οι οποίοι κατηγόρησαν τους εταίρους τους ότι επιδίδονται σε «σοσιαλιστικές φαντασιώσεις» κι ότι προτείνουν ένα «πακέτο θεραπείας» για το κόμμα τους.

Όλα τα μέρη του κυβερνητικού συνασπισμού συμφώνησαν άλλωστε να διατηρήσουν τον προϋπολογισμό της Γερμανίας ισορροπημένο, αλλά οι τελευταίες προτάσεις του SPD απειλούν τη συμφωνία αυτή. Αν και η Γερμανία έχει υπερπλεόνασμα τα τελευταία χρόνια, λόγω της ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης και των φορολογικών εσόδων της, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι αυτές οι μέρες είναι πιθανό να περάσουν σύντομα.

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σόλτς, ο οποίος είναι επίσης αναπληρωτής ηγέτης του SPD, προειδοποίησε ότι έπονται δύσκολες αποφάσεις για τον προϋπολογισμό, ενώ παράλληλα πρότεινε να δοθεί προτεραιότητα στις κοινωνικές δαπάνες. «Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο Όλαφ Σολτς είναι ο υπουργός Οικονομικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και όχι υπουργός για το κοινωνικό πρόγραμμα του SPD», προειδοποίησε ο Γενικός Γραμματέας του CDU, Πολ Ζίμιακ, σε συνέντευξή του. Πρόσθεσε ότι το CDU «δεν θα συμφωνήσει» για περικοπές σε άλλους τομείς, όπως η ασφάλεια, όπου η Γερμανία έχει δεσμευτεί να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες. Τέτοιες συγκρούσεις μέσα σε συνασπισμούς δεν είναι ασυνήθιστες, ειδικά κατά τη διάρκεια της εκλογικής περιόδου. Ωστόσο, είναι σαφές ότι το SPD στρέφεται προς τα αριστερά σε θεμελιώδη ζητήματα, γεγονός που θα ασκήσει περαιτέρω πίεση στον συνασπισμό.

Μέχρι στιγμής, η Μέρκελ τηρεί σιγή ιχθύος. Ειδικά από τότε που έδωσε τα ηνία του CDU στην Άνεγκρετ Κραμπ-Κάρενμπαουερ.

Η μετάβαση της εξουσίας από τη Μέρκελ στην Κραμπ-Κάρενμπαουερ είναι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας στον υπολογισμό του πότε κάποιος θα βγάλει από την πρίζα τον σημερινό συνασπισμό. Κάποιοι στο Βερολίνο υποστηρίζουν ότι όσο πιο γρήγορα καταρρεύσει η σημερινή κυβέρνηση, τόσο πιο ωφελημένη θα βγει η διάδοχος της Μέρκελ. Μια πλήρης θητεία για τη Μέρκελ θα μπορούσε να αφήσει τη νέα ηγέτη του κόμματος να μολυνθεί από τις αδυναμίες της σημερινής κυβέρνησης, υποστηρίζουν. Αντίθετα, μια εκλογική μάχη στο προσεχές διάστημα θα της επέτρεπε να υποστηρίξει ότι θα φέρει μια νέα προσέγγιση στο έργο της καγκελαρίας.

Όσο περισσότερο χρόνος περνάει, τόσο κινδυνεύει να φθαρεί. Κάτι που το έμαθε καλά πριν λίγες μέρες, όταν δήλωσε αστειευόμενη ότι οι τουαλέτες για το τρίτο φύλο στο Βερολίνο, είναι για τους άνδρες που δεν ξέρουν αν θα πρέπει ουρήσουν όρθιοι ή να καθίσει στην τουαλέτα, και ξεσήκωσε μια θύελλα επικρίσεων για το ότι δεν είναι ευαισθητοποιημένη για τους intersex και transgender ανθρώπους. Την ίδια στιγμή το συντηρητικό κομμάτι του CDU ένιωσε ικανοποίηση.

«Ένα τέτοιο πράγμα δεν θα συνέβαινε στη Μέρκελ», έγραψε ένας πολιτικός αναλυτής για τις δηλώσεις της Κραμπ-Κάρενμπαουερ. Ωστόσο ίσως ακριβώς αυτό να είναι το θέμα. Το επεισόδιο έδειξε ότι η Κραμπ-Κάρενμπαουερ έχει αρχίσει να αισθάνεται πιο άνετα στο ρόλο της και να απομακρύνεται από την Μέρκελ, με την οποία την συγκρίνουν συχνά.

Όπως, σημειώνει το Politico, οι υποστηρικτές του SPD θέλουν το κόμμα να επιστρέψει στις παραδοσιακές του σοσιαλιστικές αξίες, έτσι και πολλοί συντηρητικοί επιθυμούν να κινηθούν προς τα δεξιά για να ανακτήσουν έδαφος που έχασαν από την Εναλλακτική για τη Γερμανία υπό την ηγεσία της Μέρκελ.