Φέτος μια ομάδα Γερμανών θα λάβει έστω και καθυστερημένα μια ιδιαίτερη ευχετήρια κάρτα. Κρυμμένες για περισσότερο από 70 χρόνια αφού κλάπηκαν από τις ναζιστικές κατοχικές δυνάμεις του βρετανικού νησιού, Τζέρσεϊ, κάρτες που γράφτηκαν από τους Γερμανούς στρατιώτες θα παραδοθούν στα χέρια των παραληπτών τους. Απεικονίζοντας ρομαντικά χιονισμένα πεύκα και ιδιαίτερες γραμματοσειρές, μέσα σε φακέλους που φέρουν τον ναζιστικό αετό, τα γράμματα θα φτάσουν σε κάποια γερμανικά νοικοκυρά αυτές τις γιορτές. 

Ads

Χρειάστηκαν 71 χρόνια για τα γράμματα να φτάσουν στον προορισμό τους και οι κάτοχοι των διευθύνσεων έχουν πια πεθάνει. Όπως γράφει το Spiegel, ήταν φίλοι και συγγενείς των Γερμανών στρατιωτών που είχαν στρατοπεδεύσει στο βρετανικό νησί του Τζέρσεϊ το 1941. Μια δεσμίδα γραμμάτων είχαν κρατηθεί κρυφά για δεκαετίες μετά την κλοπή τους από τις δυνάμεις κατοχής, σε μια πράξη αμφισβήτησής της. 

Εμφανίστηκαν χρόνια αργότερα όταν κάποιος ανώνυμος τα δώρισε στην αρχειοθήκη του Τζέρσεϊ, όπου καταγράφηκαν και μεταφράστηκαν. Τώρα τελικά θα σταλούν στους παραλήπτες τους. 

Την περασμένη Τρίτη, ο Ενγκλεμπερτ Τζόσεφ Μπέργκμαν ήταν ο πρώτος που έλαβε μια εξαιρετικά καθυστερημένη χριστουγεννιάτικη κάρτα, που του την είχε γράψει ο παππούς του. Εννέα ακόμη κάρτες πρόκειται να παραδοθούν χέρι με χέρι στους απόγονους των αποστολέων. 

Αλλά όσοι περιμένουν να βρουν κρυφά στρατιωτικά μυστικά μέσα στις επιστολές θα απογοητευτούν. Οι περισσότερες είναι προσωπικές χριστουγεννιάτικες κάρτες Γερμανών στρατιωτών προς τις οικογένειές τους. Είναι γεμάτες λεπτομέρειες και επιθυμίες. 

Το καλύτερο φάρμακο για ένα κρύωμα

΄Ένα απόσπασμα, σε μια από αυτές τις κάρτες γράφει: «Σου έστειλα, αγαπητέ θείε, δυο μπουκάλια γαλλικό σναπς. Δεν μπορούσα να βρω κονιάκ και θεώρησα ότι θα σου αρέσει και το σναπς. Το έχω δοκιμάσει ήδη, μου άρεσε αν και είναι βαρύ. Είναι ένα Καλβάντος με περιεκτικότητα 60%. Εύχομαι να το ευχαριστηθείς τα Χριστούγεννα ή την Πρωτοχρονιά. Είναι το καλύτερο φάρμακο για ένα κρύωμα».  

Τα περισσότερα γράμματα φέρουν ημερομηνία 16 ή 17 Δεκεμβρίου 1941. Οι αποστολείς είχαν την πεποίθηση ότι θα φτάσουν στους παραλήπτες πριν τα Χριστούγεννα. Η παράδοσή τους αυτή την εβδομάδα συμπίπτει με την ημερομηνία που θα είχε γίνει κανονικά. 

Κάποια γράμματα έχουν γραφτεί από στρατιώτες που μόλις είχαν φτάσει στο Τζέρσεϊ, εν μέσω κακών καιρικών συνθηκών. Ένας Γερμανός στρατιώτης περιγράφει το ταξίδι μεταξύ Γκράνβιλ και Τζέρσεϊ, που είχε διαρκέσει πεντέμισι ώρες. «Ποτέ δεν είχα αντιμετωπίσει κάτι τέτοιο», γράφει. «Τα κύματα ήταν τόσο ψηλά που το πλοίο δεν μπορούσε να προχωρήσει. Κάποια κύματα περνούσαν πάνω από το πλοίο. Όλοι πάθαμε ναυτία και κρατιόμασταν ο ένας από τον άλλο», συνεχίζει. 

Παθητική αντίσταση

Μια ομάδα νεαρών που απέσπασαν τα γράμματα από τα στρατιωτικά ταχυδρομεία των Γερμανών στο Τζέρσεϊ το έκαναν σε «μια πράξη παθητικής αμφισβήτησής του εχθρού». Με αυτό τον τρόπο το Culture24, βρετανικό portal για τον πολιτισμό, παρουσίασε την δωρεά των γραμμάτων στην αρχειοθήκη του Τζέρσεϊ το 2006. Οι Γερμανοί είχαν μείνει στο νησί 18 μήνες και η αντίσταση που βρήκαν ήταν μεγάλη. 

«Το γράμμα Ν, που σημαίνει Νίκη, είχαν αρχίσει να φαίνονται σαν πράξεις μικρής αντίδρασης και απειλούσε την στρατιωτική πειθαρχία», είπε ο εκπρόσωπος της Κληρνομιάς του Τζέρσεϊ, της οργάνωσης που είναι αρμόδια για την διατήρηση της ιστορίας του νησιού. «Πολλοί νησιώτες είχαν διωχθεί σε γερμανικά δικαστήρια με την κατηγορία της προσβολής των αρχών και χωρίς αμφιβολία εάν είχαν πιάσει τους νεαρούς να κλέβουν τα γράμματα θα τους είχαν τιμωρήσει πολύ βαριά», συμπληρώνει.

Ο ένας εκ των ληστών έχει πεθάνει προ πολλού. Ο ενδιάμεσος που παρέδωσε τα γράμματα στην αρχειοθήκη προτίμησε να μείνει ανώνυμος. 

Η Jersey Post σε συνεργασία με την Deutsche Post, τον Ερυθρό Σταυρό και στρατιωτικούς ιστορικούς κατάφεραν να βρουν κάποιους παραλήπτες, με την ελπίδα να βρει και άλλους. «Όταν μας ζητήθηκε να βοηθήσουμε θεωρήσαμε ότι ήταν ακατόρθωτο», δηλώνει ο Μάικλ ΜακΝάλι, από την Jersey Post. «Τόσα χρόνια είχαν περάσει και η Γερμανία άλλαξε ριζικά τόσο γεωγραφικά όσο και δημογραφικά. Βρίσκοντας 10 από τους συγγενείς των στρατιωτών ήταν υπεράνω προσδοκιών».

Η Στούαρτ Νίκολ από την αρχειοθήκη του Τζέρσεϊ δηλώνει ότι τα γράμματα αυτά είναι ένα αξιοθαύμαστο αρχείο για την κατοχή. «Έχουμε αρκετά στοιχεία για το πως οι νησιώτες ανταποκρινόντουσαν στην κατοχή, αλλά αυτά τα γράμματα δίνουν μια μοναδική και ευχάριστη ματιά για το πως βίωναν οι στρατιώτες του εχθρού».

Αδύναμο ηθικό

Η γερμανική Βέρμαχτ είχε καταλάβει το 1940, 180 τετραγωνικά χιλιόμετρα του νησιού για να το χρησιμοποιήσει ως ένα τμήμα του «Ατλαντικού Τείχους» απέναντι στις συμμαχικές δυνάμεις. Το τείχος ήταν κατά μήκος της ευρωπαϊκής δυτικής ακτής. Πριν την εισβολή, περισσότεροι από 20.000 κάτοικοι είχαν διαφύγει με ασφάλεια στην Βρετανία. Κατά την διάρκεια της κατοχής εργάτες αναγκάστηκαν να χτίσουν τούνελ που αργότερα χρησιμοποιήθηκαν σαν υπόγειο νοσοκομείο. Πολλοί από αυτούς πέθαναν κατά την κατασκευή των τούνελ. 

Το 1942, ο Αδόλφος Χίτλερ διέταξε την απέλαση περισσότερων από 2.000 πολιτών στην γερμανική πόλη της Bad Wurzbach, όπου κρατήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Σήμερα, τα οχυρά αυτά είναι ακόμη εμφανή στην ακτογραμμή του Τζέρσεϊ, και κάποια χρησιμοποιούνται ως μουσεία. 

Παρά τις αντιξοότητες, που οι νησιώτες αντιμετώπισαν την κατοχή, υπήρχαν και άνθρωποι όπως η Λέσλι Σινελ, που κατέγραψε στο ημερολόγιό της μια απαισιοδοξία. «Το τέλος του χρόνου μας βρίσκει αρκετά πρόσχαρους και αισιόδοξους για ακόμη 12 μήνες παρά το ότι οι συνθήκες έχουν γίνει αντίξοες. Πρέπει να σκεφτούμε πολλά ακόμη», γράφει σε μια σελίδα. Στις 7 Νοεμβρίου του 1941 γράφει ότι «οι Γερμανοί φαίνεται να μην έχουν ηθικό και ελπίζουν να τελειώσει σύντομα ο πόλεμος». 

Ο υγρός χειμώνας και η αργή εξέλιξη της ζωής στο Τζέρσει έριξε το ηθικό των Γερμανικών στρατευμάτων. «Έχουμε βαρεθεί τόσο πολύ που παίζουμε χαρτιά» γράφει ένας στρατιώτης. Ένας άλλος εύχεται οι αγαπημένοι του να έχουν καλά Χριστούγεννα. «Αλλά αυτό που εύχομαι περισσότερο είναι να τελειώσει ο πόλεμος, για να ευχαριστηθούμε τις ζωές μας».