Δύο διαφορετικές ερμηνείες δίνουν Δύση και Κρεμλίνο στις πρόσφατες εξελίξεις γύρω από την εξυπηρέτηση του εξωτερικούς χρέους της Ρωσίας. Η μεν Δύση επαίρεται για την επιτυχία των κυρώσεων, εξωθώντας τη Ρωσία σε αθέτηση πληρωμών της, φέρνοντάς τη στο χείλος της χρεοκοπίας. Η δε Μόσχα υποστηρίζει ότι έχει τα χρήματα να πληρώσει, χαρακτηρίζοντας την αθέτηση πληρωμών τεχνητή. Άραγε που βρίσκεται η αλήθεια;

Υπενθυμίζεται ότι στις 26 Ιουνίου, η Ρωσία δεν πλήρωσε περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια σε πληρωμές για κρατικά ομόλογα. Δεδομένου ότι αυτή η ημερομηνία ήταν το τέλος της περιόδου χάριτος, ξένα δημοσιεύματα, όπως του Bloomberg, έσπευσαν να αναγνωρίσουν την τεχνική αδυναμία της χώρας να πληρώσει τα χρέη της.

Ο οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας Moody’s θεωρεί πλέον πως η Ρωσία κήρυξε στάση πληρωμών ως προς το εξωτερικό δημόσιο χρέος της. Ο οίκος εξήγησε σε ανακοίνωσή του ότι κατέληξε στην κρίση αυτή διότι η Μόσχα δεν είχε αποπληρώσει μέχρι τη Δευτέρα 27 Ioυνίου τόκους δυο κρατικών ομολόγων, ενώ παρήλθε η περιόδος χάριτος τριάντα ημερών.

Διαβάστε επίσης: Αντιμέτωπη με χρεωκοπία η Ρωσία; – O ρόλος της Ουάσιγκτον και η απάντηση της Μόσχας

Το Bloomberg υπενθυμίζει ότι τυπικά το γεγονός της μη πληρωμής συνιστά παραβίαση υποχρεώσεων και μπορεί να χαρακτηριστεί αθέτηση. Την Τρίτη 28 Ιουνίου, Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι η αθέτηση πληρωμών έδειξαν πόσο δραματικά επηρεάζουν οι κυρώσεις τη ρωσική οικονομία.

Φαινομενικά, η Ρωσία αντιμετωπίζει δυσκολίες στην πραγματοποίηση πληρωμών για ομόλογα ύψους 40 δισεκ. δολαρίων από τότε που ξεκίνησε η εισβολή στην Ουκρανία, καθώς οι κυρώσεις έχουν ουσιαστικά αποκόψει τη χώρα από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και έχουν καταστήσει τα περιουσιακά της στοιχεία απρόσιτα για πολλούς επενδυτές.

Σημειώνεται ότι η προηγούμενη στάση πληρωμών του εξωτερικού χρέους της Ρωσίας συνέβη όταν η Μόσχα δεν αποπλήρωσε τους διεθνείς πιστωτές της το 1918 μετά την «Κόκκινη Επανάσταση». Η πιο πρόσφατη στάση πληρωμών της Ρωσίας σημειώθηκε το 1998 και προκλήθηκε από την πτώση των τιμών του πετρελαίου και την κατάρρευση που υπέστη το νόμισμά της, το ρούβλι, όμως σε εκείνη την περίπτωση είχαν επηρεαστεί μόνο οι εγχώριοι πιστωτές του ρωσικού δημοσίου.

Το παράδοξο όμως των τωρινών εξελίξεων αποτελεί και το σημείο κλειδί στην ερώτηση περί χρεοκοπίας της Ρωσίας: Όταν μια χώρα αδυνατεί να αποπληρώσει το χρέος της η πρώτη και σημαντικότερη επίπτωση είναι πως αποκλείται από τον εξωτερικό δανεισμό. Ωστόσο, η ρωσική ιδιαιτερότητα έγκειται ότι η Ρωσία είναι ήδη αποκλεισμένη από το δανεισμό εξαιτίας των δυτικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Τι απαντάει η Μόσχα

Οι ρωσικές αρχές πάντως δεν θεωρούν το περιστατικό χρεοκοπία. Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Αντόν Σιλουάνοφ, η Ρωσία αναγκάστηκε να κάνει όλες τις πληρωμές για ομόλογα σε ρούβλια, δεδομένων των τεχνητών εμποδίων που δημιουργούν οι δυτικοί «εταίροι». Ο Σιλουάνοφ σημείωσε ότι η χώρα του δεν έχει δηλώσει άρνηση να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς τους επενδυτές.

Επιπλέον, η πληρωμή τόκων για τις εκδόσεις ομολόγων 2027 και 2047 της Ρωσίας πραγματοποιήθηκε στις 23 Ιουνίου σε ρούβλια, δαπανώντας 12,5 δισεκατομμύρια (περίπου 234,85 εκατομμύρια δολάρια με την επίσημη συναλλαγματική ισοτιμία).

Εξάλλου, η Ρωσία εδώ και καιρό υποστηρίζει ότι έχει τα χρήματα να πληρώσει, χαρακτηρίζοντας την αθέτηση πληρωμών τεχνητή, καθώς οι κυρώσεις παρεμποδίζουν τους ξένους ομολογιούχους από το να λάβουν μετρητά.

Περίπου το ήμισυ των ρωσικών αποθεμάτων σε χρυσό και συνάλλαγμα, περίπου 300 δισεκ. δολάρια, μπλοκαρίστηκαν από τις κυρώσεις που επέβαλε η Δύση μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. «Η θέση μας είναι γνωστή. Τα διαθέσιμά μας έχουν μπλοκαριστεί παρανόμως και όλες οι απόπειρες να χρησιμοποιηθούν αυτά τα διαθέσιμα είναι επίσης παράνομες και ισοδυναμούν με ξεκάθαρη κλοπή», δήλωσε ο Πεσκόφ.

Σε ένα ακόμα βήμα για διεύρυνση των κυρώσεων σε βάρος της Μόσχας, η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε την Κυριακή 26 Ιουνίου, ότι Βρετανία, ΗΠΑ, Ιαπωνία και Καναδάς θα απαγορεύσουν νέες εισαγωγές ρωσικού χρυσού. Μπροστά σε αυτή την εξέλιξη ο Πεσκόφ απάντησε πως η παγκόσμια αγορά πολύτιμων μετάλλων είναι «αρκετά μεγάλη». «Όπως με όλα τα άλλα προϊόντα, φυσικά, εάν μία αγορά χάσει την ελκυστικότητά της, υπάρχει ανακατεύθυνση προς εκεί όπου οι συνθήκες είναι πιο βολικές» είπε.

Η Ρωσία κερδίζει;

Σύμφωνα με Ρώσους εμπειρογνώμονες, η συγκεκριμένη περίπτωση της Ρωσίας δεν μπoρεί«να χαρακτηριστεί «πτώχευση» ή «αθέτηση». Πράγματι, η κήρυξη στάσης πληρωμών αυτή τη φορά δεν οφείλεται σε έλλειψη ρευστού του ρωσικού κράτους –τα ταμεία της Μόσχας είναι γεμάτα, χάρη στις υψηλές τιμές της ενέργειας– αλλά σε τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με τη διεκπεραίωση πληρωμών, λόγω των δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία που καθιστούν αδύνατη την εκτέλεσή τους.

Ο οικονομολόγος Anton Prokudin, εκπροσωπώντας την Ingosstrakh-Investments Management Company, υπενθυμίζει ότι από τη θέση των δυτικών χωρών, η Ρωσία βρισκόταν σε χρεοκοπία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ως εκ τούτου, η δήλωση του Bloomberg ενδέχεται να έχει αντίκτυπο αποκλειστικά στην οικονομία των ΗΠΑ και στο εισόδημα των επενδυτών που εκπροσωπούν τις δυτικές χώρες.

Η Μόσχα έχει κάνει κανονικά τις πληρωμές και το γεγονός πως εμποδίζονται εξαιτίας των κυρώσεων της Δύσης «δεν είναι δικό μας πρόβλημα», έκρινε επίσης ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Ιντερφάξ.

Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με πληροφορίες, η Ρωσία κερδίζει περίπου ένα δισεκατομμύριο δολάρια την ημέρα από τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων και σύμφωνα με δηλώσεις του Ρώσου υπουργού Οικονομικών, ήδη από τον Απρίλιο, η χώρα δεν σχεδιάζει να δανειστεί.