«Λουτρό» αίματος από τις επιθέσεις  στο διεθνές αεροδρόμιο της Καμπούλ την Πέμπτη, που είχαν ως αποτέλεσμα τουλάχιστον 103 νεκρούς, εκ των οποίων οι 90 είναι Αφγανοί πολίτες – ανάμεσά τους και παιδιά – και οι 13 είναι Αμερικανοί στρατιώτες, την ευθύνη των οποίων ανέλαβε το Ισλαμικό Κράτος.

Το Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι κανένας από τους στρατιωτικούς ή κυβερνητικούς υπαλλήλους του στην Καμπούλ δεν ήταν μεταξύ των θυμάτων από τις εκρήξεις, ενώ το ίδιο έχει ανακοινώσει και το Υπουγείο Άμυνας της Ιταλίας. Ο Αντόνιο Γκουτέρες ανέφερε επίσης ότι δεν υπάρχουν θύματα μεταξύ του προσωπικού του ΟΗΕ.

Βομβιστές – «καμικάζι» του Ισλαμικού Κράτους ανατινάχθηκαν μέσα στο πλήθος που περιμένει εδώ και μέρες στο διεθνές αεροδρόμιο της Καμπούλ με την ελπίδα να μπορέσει να φύγει από τη χώρα για να σωθεί από το νέο καθεστώς των Ταλιμπάν.

Η πρώτη φονική επίθεση μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία την 15η Αυγούστου καταγράφηκε μερικές ημέρες προτού αποπερατωθεί η αποχώρηση των ένοπλων δυνάμεων των ΗΠΑ, την 31η Αυγούστου, έπειτα από 20 χρόνια άκαρπου πολέμου με τους ισλαμιστές.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάιντεν χαιρέτισε τους «Αμερικανούς ήρωες» και δήλωσε ότι «οι τρομοκράτες θα πληρώσουν», μετά τις βομβιστικές επιθέσεις στο αεροδρόμιο της Καμπούλ.

Το παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους στο Αφγανιστάν ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση. Στην ίδια ανακοίνωση, το Ισλαμικό Κράτος παρουσίασε τη φωτογραφία του Αφγανού βομβιστή αυτοκτονίας και υποστηρίζει ότι αυτός κατάφερε να περάσει τα μέτρα ασφαλείας και να πυροδοτήσει τη βόμβα σε σημείο όπου ήταν συγκεντρωμένοι στρατιώτες και Αφγανοί συνεργάτες που ζητούσαν να αναχωρήσουν. 

Προειδοποιήσεις

Την Πέμπτη αναλυτές είχαν επισημάνει πως η δραστηριότητα του Ισλαμικού Κράτους είχε σταματήσει σχεδόν τελείως για 12 ημέρες, πιθανή ένδειξη πως σχεδίαζε μεγάλη επίθεση.  Ανάλογες προειδοποιήσεις είχαν εκφράσει και δυτικοί αξιωματούχοι.

Ενδεικτικά αναφέρεται πως Βρετανός αξιωματούχος είχε προειδοποιήσει λίγες ώρες νωρίτερα πως υπάρχει «επικείμενη απειλή σοβαρής τρομοκρατικής επίθεσης» στο αεροδρόμιο της Καμπούλ από το ISIS-Khorasan, παρακλάδι της τρομοκρατικής ομάδας Ισλαμικό Κράτος (ISIS).

Αλλά και ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Τζο Μπάιντεν, μόλις την περασμένη Τρίτη και υπεραμυνώμενος της απόφασής του να διατάξει την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν μέχρις τις 31 Αυγούστου, επικαλέστηκε τη «μεγεθυνόμενη» απειλή τρομοκρατικής ενέργειας του Ισλαμικού Κράτους εναντίον στρατιωτών, Αφγανών και ξένων πολιτών που συγκεντρώνονται στο αεροδρόμιο της Καμπούλ στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης επιχείρησης εκκένωσης.

«Κάθε ημέρα επιχειρήσεων αυξάνει τον κίνδυνο για τους στρατιώτες μας», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος στο διάγγελμά του προς τους συμπολίτες, που καθυστέρησε αρκετές ώρες, «αρχίζοντας από τον σοβαρό και μεγεθυνόμενο κίνδυνο επίθεσης» του βραχίονα του ΙΚ στο Αφγανιστάν, του Ισλαμικού Κράτους στο Χορασάν (ΙΚΧ).

Ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν, Zabiullah Mujahid, δήλωσε πως οι Αμερικανοί είχαν ενημερωθεί για πιθανή επίθεση του Isis στο αεροδρόμιο της Καμπούλ.

«Οι Ταλιμπάν δεσμεύονται στη διεθνή κοινότητα και δεν θα επιτρέψουν στους τρομοκράτες να χρησιμοποιήσουν το Αφγανιστάν ως βάση για τις επιχειρήσεις τους. Οι Ταλιμπάν έχουν προειδοποιήσει τα αμερικανικά στρατεύματα για πιθανές τρομοκρατικές ομάδες όπως το ISIS», ανέφερε.

Οι προειδοποιήσεις όμως δεν απέτρεψαν τους χιλιάδες Αφγανούς να παραμείνουν στην περιοχή του αεροδρομίου.

Η επίθεση

Η μια έκρηξη σημειώθηκε κοντά στην Πύλη Άμπεϊ, τη μία από τις τρεις προσβάσεις στο αεροδρόμιο όπου τις τελευταίες ημέρες συνωστίζονται χιλιάδες Αφγανοί, ελπίζοντας ότι θα καταφέρουν να φύγουν από τη χώρα που πλέον ελέγχεται από τους Ταλιμπάν.

«Ήταν μια πελώρια έκρηξη μέσα στο πλήθος που περίμενε μπροστά σε πύλη του αεροδρομίου», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο αυτόπτης μάρτυρας, ο Μιλάντ. Άλλος αυτόπτης μάρτυρας είδε «έναν άνδρα να τρέχει κρατώντας στην αγκαλιά του ένα τραυματισμένο παιδί».

Μετά από την αρχική έκρηξη, ακολούθησε και μια δέυτερη, κοντά στο ξενοδοχείο Baron, καθώς και λίγοι πυροβολισμοί, όπως μετέδωσε το BBC. «Μεταφέραμε τους τραυματίες πάνω σε φορεία. Τα ρούχα μας γέμισαν αίματα», είπε στο Reuters αυτόπτης μάρτυρας. Τόνισε ότι εκείνη την στιγμή στο σημείο βρίσκονταν «τουλάχιστον 400 με 500 άτομα».

Μια τρίτη ισχυρή έκρηξη ακούστηκε τα μεσάνυχτα στην Καμπούλ, προκαλώντας τον φόβο πως βρισκόταν σε εξέλιξη νέα επίθεση. Όμως το καθεστώς των Ταλιμπάν ανέφερε λίγο αργότερα ότι επρόκειτο για καταστροφή εξοπλισμού του αμερικανικού στρατού στο αεροδρόμιο, κάτι που δεν επιβεβαιώθηκε άμεσα από τις ΗΠΑ.

Ανησυχίες για όσους μείνουν πίσω

Το επικείμενο τέλος της επιχείρησης εκκένωσης εγείρει την ανησυχία ότι πολλοί Αφγανοί που εργάστηκαν τα τελευταία χρόνια για τις ξένες δυνάμεις ή για την υποστηριζόμενη από τη Δύση κυβέρνηση -η οποία κατέρρευσε- και αισθάνονται πως απειλούνται από τους Ταλιμπάν, δεν θα μπορέσουν να φύγουν έγκαιρα.

«Πρόκειται για οδυνηρή στιγμή» διότι «κόσμος που είχε δικαίωμα να μεταφερθεί στην Ολλανδία θα εγκαταλειφθεί», συνόψισαν η ολλανδή υπουργός Εξωτερικών Σίγκριντ Κάαχ και η ολλανδή υπουργός Άμυνας Ανκ Μπάιλεβελντ.

Το Ισλαμικό Κράτοςέχει αναλάβει την ευθύνη για ορισμένες από τις πιο πολυαίμακτες επιθέσεις των τελευταίων ετών στο Αφγανιστάν, με εκατοντάδες νεκρούς. Βάζει στο στόχαστρο πάνω απ’ όλα μουσουλμάνους που θεωρεί συλλήβδην αιρετικούς, ιδίως τους σιίτες. Ανέλαβε έτσι την ευθύνη για την επίθεση εναντίον σιιτικού γάμου στην Καμπούλ τον Αύγουστο του 2019, που είχε στοιχίσει τη ζωή σε 91 ανθρώπους.

Παρότι πρόκειται για δυο σουνιτικές ριζοσπαστικές ένοπλες οργανώσεις, το ΙΚ και οι Ταλιμπάν έχουν ανταγωνιστική σχέση που χαρακτηρίζεται από το αμοιβαίο μίσος.

Διεθνείς αντιδράσεις

Την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι «η τρέχουσα αστάθεια (στο Αφγανιστάν) δεν μπορεί να προκαλέσει αναζωπύρωση της τρομοκρατίας», τόνισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ. «Ανησυχώ πολύ με την είδηση της έκρηξης στην Καμπούλ και παρακολουθώ στενά την κατάσταση. Οι σκέψεις μου είναι με τα θύματα και τις οικογένειές τους. Η εγγύηση της ασφαλούς διέλευσης προς το αεροδρόμιο παραμένει ζωτικής σημασίας. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η τρέχουσα αστάθεια δεν μπορεί να προκαλέσει αναζωπύρωση της τρομοκρατίας».

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ καταδίκασε την επίθεση: «Καταδικάζω έντονα τη φρικιαστική τρομοκρατική επίθεση έξω από το αεροδρόμιο της Καμπούλ. Οι σκέψεις μου είναι σε όσους επλήγησαν και στα αγαπημένα τους πρόσωπα. Προτεραιότητά μας παραμένει να απομακρύνουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους».

Για «φρικιαστική και σκληρή επίθεση» κάνει λόγο ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νταβίντ Σασόλι: «Φρικιαστική και σκληρή επίθεση. Στεκόμαστε κοντά στις οικογένειες των θυμάτων και των τραυματιών. Είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί η ασφάλεια του αεροδρομίου της Καμπούλ. Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να βρουν τη δύναμη να φέρουν στην ασφάλεια τους Ευρωπαίους πολίτες και εκείνους που αισθάνονται ότι απειλούνται».

Το τουρκικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι δύο χωριστές εκρήξεις σημειώθηκαν έξω από το αεροδρόμιο της Καμπούλ, προσθέτοντας ότι δεν υπάρχουν θύματα ή τραυματισμοί στις τουρκικές δυνάμεις που βρίσκονται στην περιοχή.

Η αμερικανική πρεσβεία κάλεσε τους Αμερικανούς που βρίσκονται κοντά στο αεροδρόμιο της Καμπούλ να «φύγουν αμέσως».

Ο Γάλλος πρεσβευτής στο Αφγανιστάν Νταβίντ Μαρτινόν προειδοποίησε ότι μια δεύτερη έκρηξη μπορεί να πλήξει το αεροδρόμιο της Καμπούλ, μετά την επίθεση αυτοκτονίας. «Προς όλους τους φίλους μας στο Αφγανιστάν: αν βρίσκεστε κοντά στις πύλες του αεροδρομίου, φύγετε όσο το δυνατό γρηγορότερα, μια δεύτερη έκρηξη μπορεί να σημειωθεί», έγραψε στο Twitter.

Επίσης, μια πηγή των γερμανικών υπηρεσιών ασφαλείας ανέφερε ότι δεν υπάρχουν θύματα ούτε μεταξύ των Γερμανών στρατιωτών.

Στο δικό της μήνυμα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αφού καταδίκασε την επίθεση, την οποία χαρακτήρισε «δειλή και απάνθρωπη», ζήτησε να γίνει ό,τι χρειάζεται για να προστατευθούν οι άνθρωποι στο αεροδρόμιο και η διεθνής κοινότητα να συνεργαστεί για αποφευχθεί νέα κλιμάκωση της τρομοκρατίας στο Αφγανιστάν και πέρα από αυτό.

Η καγκελάριος της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ καταδίκασε την «απόλυτα ειδεχθή» επίθεση. Το Βερολίνο ανακοίνωσε ότι ολοκλήρωσε τις πτήσεις στο πλαίσιο της επιχείρησης εκκένωσης, όπως και η Ολλανδία, ο Καναδάς, το Βέλγιο. Άλλες χώρες, ανάμεσά τους η Βρετανία και η Γαλλία, έκαναν σαφές πως συνεχίζουν τις επιχειρήσεις απομάκρυνσης ανθρώπων.

Μετά τις εκρήξεις το Παρίσι ανακοίνωσε τον επαναπατρισμό στο Παρίσι, για λόγους ασφαλείας, του πρεσβευτή Νταβίντ Μαρτινόν, που παρέμενε στο αεροδρόμιο ως χθες.

Η πιο αιματηρή επίθεση εναντίον του στρατού των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν από το 2011

Η επίθεση της Πέμπτης που, εκτός των πολιτών, στοίχισε την ζωή σε τουλάχιστον 13 αμερικανούς στρατιωτικούς, ανάμεσά τους δέκα Πεζοναύτες, στην περιοχή του αεροδρομίου της Καμπούλ, ήταν η πιο πολύνεκρη εναντίον των δυνάμεων των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν από το 2011.

«Δύο τζιχαντιστές που θεωρείται ότι ανήκαν στο Ισλαμικό Κράτος» πυροδότησαν τα εκρηκτικά με τα οποία είχαν ζωστεί στην πύλη Άμπι και κατόπιν «οπλισμένοι τζιχαντιστές του ΙΚ άνοιξαν πυρ εναντίον πολιτών και στρατιωτικών», διευκρίνισε ο στρατηγός Κένεθ Μακένζι, ο επικεφαλής του μεικτού διοικητηρίου των ένοπλων δυνάμεων των ΗΠΑ που είναι αρμόδιο για το Αφγανιστάν, της Κεντρικής Διοίκησης (USCENTCOM).

Ο πιο μακρόχρονος πόλεμος στην ιστορία των ΗΠΑ έχει στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από 1.900 αμερικανούς στρατιωτικούς στις εχθροπραξίες.

Η πιο πολύνεκρη επίθεση έγινε τη νύχτα της 6ης Αυγούστου 2011, όταν ελικόπτερο Σινούκ καταρρίφθηκε από τους Ταλιμπάν στην επαρχία Ουαρντάκ, νοτιοδυτικά της Καμπούλ.

Τριάντα αμερικανοί στρατιωτικοί, επτά αφγανοί στρατιωτικοί κι ένας πολίτης, διερμηνέας, είχαν σκοτωθεί στη συντριβή του ελικοπτέρου. Ανάμεσά τους, 22 SEALs, μέλη της επίλεκτης ομάδας των Ειδικών Δυνάμεων που τυπικά υπάγεται στο Πολεμικό Ναυτικό.

Πριν από αυτήν, η πιο πολύνεκρη επίθεση εναντίον των δυνάμεων του διεθνούς συνασπισμού υπό τη διοίκηση των ΗΠΑ είχε γίνει την 28η Ιουνίου 2005, όταν 16 αμερικανοί στρατιωτικοί σκοτώθηκαν στη συντριβή άλλου Σινούκ, που χτυπήθηκε από ρουκέτα των Ταλιμπάν στην ανατολική επαρχία Κουνάρ.

Εννιά αμερικανοί στρατιώτες είχαν σκοτωθεί τον Ιούλιο του 2008 σε ανταλλαγή πυρών με Ταλιμπάν στην Ουανάτ, στην επαρχία Νουριστάν.

Δεκαπέντε μήνες αργότερα, 8 Αμερικανοί έχαναν τη ζωή τους υπό παρόμοιες συνθήκες, σε μάχη με αντάρτες στην Καμντές, στην ίδια επαρχία.

Πολλοί αμερικανοί στρατιωτικοί εξάλλου έχασαν τη ζωή τους σε επιθέσεις ανθρώπων που οι ΗΠΑ νόμιζαν πως ήταν σύμμαχοί τους.

Την 27η Απριλίου 2011, οκτώ στρατιωτικοί -ανάμεσά τους αρκετοί αξιωματικοί- κι ένας πολίτης, όλοι επιφορτισμένοι με την εκπαίδευση μελών της αφγανικής Πολεμικής Αεροπορίας, έπεφταν νεκροί σε βάση της Καμπούλ από πυρά αφγανού πρώην πιλότου.

Την 30ή Δεκεμβρίου του 2009, «τριπλός πράκτορας», που οι αμερικανικές υπηρεσίες κατασκοπείας νόμιζαν πως ήταν στο πλευρό τους σκότωσε επτά στελέχη και συμβασιούχους της CIA πυροδοτώντας τα εκρηκτικά με τα οποία είχε ζωστεί σε βάση του NATO που είχε βαπτιστεί Στρατόπεδο Τσάπμαν, στο ανατολικό τμήμα της χώρας.