5/2/2021 – Τέξας: άλλη μια επιτυχία της νεοφιλελεύθερης απορρύθμισης

Διαβάζω το άρθρο του Paul Mason (The Texas catastrophe shows how capitalism is destroying the planet – New Statesman) για όσα έγιναν στο Τέξας των ΗΠΑ με το blackout που χτύπησε εκατομμύρια νοικοκυριά ως αποτέλεσμα σφοδρής κακοκαιρίας.

Το συμπέρασμα που βγάζει μεγάλη μερίδα του Τύπου είναι ότι δεν ήταν κάτι που δεν μπορούσε να έχει αποφευχθεί. Το αντίθετο μάλιστα. Μόλις πριν από 10 χρόνια το Τέξας είχε αντιμετωπίσει παρόμοια προβλήματα και οι ειδικοί είχαν προειδοποιήσει ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για να θωρακιστεί το σύστημα παραγωγής και διανομής ενέργειας από σφοδρή κακοκαιρία.

Εν συντομία τι έχει συμβεί στο Τέξας: Το ομοσπονδιακό δίκτυο ενέργειας στις ΗΠΑ είναι χωρισμένο σε δύο μεγάλες περιφέρειες που ξεπερνούν τα όρια των Πολιτειών. Ένας βασικός λόγος για αυτή την προσέγγιση είναι για να γίνει εφικτή η εφαρμογή κοινών κανόνων και ελάχιστων προδιαγραφών στο σύνολο των ΗΠΑ αλλά και η διασφάλιση ότι αν για κάποιο λόγο (π.χ. ακραία καιρικά φαινόμενα) υπάρχει πτώση της παραγωγής σε μία περιοχή το έλλειμμα να καλυφθεί από κάποια άλλη που δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα και έχει πλεόνασμα.

Το Τέξας έχει διατηρήσει το δίκτυό του εκτός του υπόλοιπου ομοσπονδιακού δικτύου και για λόγους ιστορικούς αλλά και ως αποτέλεσμα της συμπαιγνίας των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων με διαδοχικές κυβερνήσεις έτσι ώστε να αποφύγουν τις αυστηρότερες προδιαγραφές που επιβάλει η ομοσπονδιακή νομοθεσία στις διασυνδεδεμένες περιοχές. Η αυστηρότερες προδιαγραφές καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών, αυτό που έπαιξε όμως εδώ κομβικό ρόλο είναι το κατά πόσο οι μονάδες παραγωγής ενέργειας είναι θωρακισμένες για να αντιμετωπίσουν χαμηλές θερμοκρασίες.

Έτσι, στο πλαίσιο της αποφυγής «δυσβάσταχτων» ρυθμίσεων και κανονισμών στις εταιρείες παραγωγής ενέργειας, διαχρονικά οι κυβερνήσεις στο Τέξας επέλεξαν να το αφήσουν στη διακριτική ευχέρεια των επιχειρήσεων τι μέτρα θα λάβουν για να θωρακίσουν τις μονάδες τους. Και οι επιχειρήσεις έκριναν ότι είναι προτιμότερο να αποφύγουν την επένδυση στη θωράκιση των μονάδων τους για να αποφύγουν το κόστος.
Το αποτέλεσμα; Αυτά που έγιναν στο Τέξας το Φεβρουάριο. Ως αποτέλεσμα της σφοδρής κακοκαιρίας 13-17 Φεβρουαρίου, πολλές μονάδες παραγωγής βγήκαν εκτός λειτουργίας και το σύστημα διανομής κατέρρευσε αφήνοντας χωρίς ρεύμα εκατομμύρια νοικοκυριά.

Στη συζήτηση που ακολούθησε στη συνέχεια, τόσο στο Τέξας όσο και στις υπόλοιπες ΗΠΑ, ακούστηκαν πολλά επιχειρήματα που αναδεικνύουν την τάση των θιασωτών του νεοφιλελευθερισμού να προσπαθούν συνέχεια να μεταθέσουν τις ευθύνες αλλού. Μεταξύ αυτών των επιχειρημάτων ήταν και η κατηγορία ότι φταίνε οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτό όμως δεν ισχύει, τόσο γιατί η κακοκαιρία επηρέασε όλες τις πηγές ενέργειας αλλά και γιατί στο Τέξας το μερίδιο ανανεώσιμων στην παραγωγή ενέργειας είναι περίπου στο 25%. Και αυτό χωρίς να λάβουμε υπόψη ότι οι ανεμογεννήτριες δουλεύουν κανονικά όλο το χρόνο σε χώρες όπως η Φινλανδία.

Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο η συμπαιγνία μεταξύ επιχειρηματικών ομίλων με τις κυβερνήσεις. Είναι ότι αυτή, στο νεοφιλελεύθερο αφήγημα, πατάει στην αντίληψη ότι ο ιδιωτικός τομέας από μόνος τους θα λάβει τα κατάλληλα μέτρα για να αποφευχθούν τέτοιου είδους προβλήματα. Και αυτό παραβλέποντας ότι για τον ιδιωτικό τομέα μια επένδυση στη θωράκιση των μονάδων τους ήταν μια επένδυση που – κατά πάσα πιθανότητα, αν λάβουμε υπόψη τις κλιματικές συνθήκες στο Τέξας – δεν θα έκανε ποτέ απόσβεση, καθιστώντας την ασύμφορη. Και γιατί να επενδύσουν εξάλλου, όταν και κατά τη διάρκεια αλλά και μετά την κρίση μπορούν να εκμεταλλευτούν τα κέρδη από την αύξηση των τιμών που επιφέρει μια τόσο ραγδαία μείωση της ζήτησης. Έτσι κερδίζουν και στους καλούς και στους κακούς καιρούς.

Το κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο αφήγημα μας λέει ότι το κράτος είναι βάρος για την επιχειρηματικότητα, οι κανόνες που βάζει είναι στρεβλώσεις στην αγορά και ότι η απορρύθμιση θα φέρει τα καλύτερα αποτελέσματα για όλους. Έτσι προκρίνει απορρύθμιση στην ενέργεια, απορρύθμιση στην εργασία, απορρύθμιση στην υγεία, απορρύθμιση στην παιδεία. Γιατί η ιδιωτική πρωτοβουλία παρέχει εγγυήσεις ότι θα καλύψει όλες τις ανάγκες με τον βέλτιστο τρόπο.

Ωστόσο, τόσο οι ανισότητες που συνεχώς αυξάνονται αλλά και κρίσεις όπως μια κακοκαιρία τεσσάρων ημερών στο Τέξας, ή μια πανδημία, αποδεικνύουν ότι τα δημόσια συστήματα είναι τα μόνα που μπορούν να παρέχουν επαρκείς εγγυήσεις ότι σε περιόδους κρίσης (και όχι μόνο), υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και αγαθά πρώτης ανάγκης θα είναι προσβάσιμα σε όλους.
 
3/3/2021 – Η ΝΔ κατήργησε τις τάξεις.

Ήταν στις 10/2 όταν ο Νίκος Χαρδαλιάς ανακοίνωνε ότι: «Οι διαδημοτικές μετακινήσεις δεν θα απαγορευτούν, αυτό θα ήταν μια ταξική επιλογή σε βάρος των συμπολιτών σε πυκνοκατοικημένες ή λιγότερο προνομιούχες περιοχές χωρίς δυνατότητα πρόσβασης σε πράσινο, άθληση, αναψυχή.»

Καταλαβαίνω, με δεδομένο ότι σήμερα απαγορευτήκαν, ότι σε λιγότερο από ένα μήνα η ΝΔ κατήργησε τις τάξεις.
 
4/3/2021 – Νέα Δημοκρατία για έλεγχο των επενδύσεων: κάντο όπως η Enron
 
Στη βουλή για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Ανάπτυξης. Μεταξύ άλλων προβλέπεται ότι  η περιβαλλοντική μελέτη για την καταλληλότητα των επενδύσεων  θα ανατίθεται σε ιδιώτη που θα πληρώνεται απευθείας από τον ενδιαφερόμενο επενδυτή. Τα επιχειρήματα υπέρ της ρύθμισης, σύμφωνα με τη ΝΔ, για άλλη μια φορά τα ίδια: αργές διαδικασίες και διαφθορά στο δημόσιο, πιο αποτελεσματικός και ανεξάρτητος ιδιωτικός τομέας.
 
Πέρα από την κοινή λογική που λέει ότι όταν υπάρχει πελατειακή σχέση δεν μπορεί να υπάρχει αντικειμενικότητα και ανεξαρτησία, υπάρχουν και πολλές καταγεγραμμένες περιπτώσεις όπου παρόμοια σχήματα σε συνδυασμό με ανεπαρκές κρατικό ρυθμιστικό πλαίσιο, οδήγησαν σε μεγάλες κρίσεις. Ίσως η πιο διάσημη να είναι αυτή της Enron.
 
Η Enron δημιουργήθηκε το 1985 και δραστηριοποιούταν στον τομέα της ενέργειας. Υπήρξε αγαπημένο παιδί της Wall Street και κατείχε το τίτλο της πιο καινοτόμου εταιρίας του περιοδικού Fortune για 6 συναπτά έτη, από το 1995 έως και το 2000. Μόνο που η εικόνα των χρηματοοικονομικών της καταστάσεων δεν ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα. Από το 1996 έως και το 1999 η Enron  παρουσίαζε στους επενδυτές της κέρδη 2,3 δις δολάρια και ταυτόχρονα 3 δις δολάρια ζημιές στις φορολογικές αρχές. Τελικά το 2001 κατέρρευσε ξαφνικά, προκαλώντας ζημιές 74 δις σε επενδυτές, με τις συνταξιοδοτικές παροχές να εκμηδενίζονται πρακτικά (των οποίων οι απολαβές εξαρτιόνταν από την τιμή της μετοχής της εταιρίας), αφήνοντας παράλληλα πολλούς άνεργους. Υπήρξαν δε και βαριές ποινικές κυρώσεις στον ένα από τους δύο διευθύνοντες συμβούλους, που βρίσκεται ακόμα στη φυλακή, ενώ ο δεύτερος πέθανε.
 
Η εταιρεία που πιστοποιούσε την εγκυρότητα των καταστάσεων ήταν μία εκ των πέντε μεγάλων ελεγκτικών εταιρειών  διεθνούς κύρους – που μετά το σκάνδαλο έγιναν τέσσερις – της Arthur Andersen (ΑΑ). Το 2002 η ΑΑ κρίθηκε ένοχη για καταστροφή στοιχείων που αποδείκνυαν το σκάνδαλο Enron. Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι απόφαση για την καταστροφή των στοιχείων πάρθηκε υπό το βάρος της προηγούμενης καταδίκης της ίδιας εταιρίας σε πρόστιμα και αποζημιώσεις για την επικύρωση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων μιας άλλης εταιρίας, της Waste Management, λίγα χρόνια πριν. Η καταδίκη της ΑΑ τότε είχε στηριχθεί σε δικά της αρχεία.
 
Ως συνέπεια του σκανδάλου της Enron, αυστηροποιήθηκε το θεσμικό πλαίσιο για τη ορθή παρουσίαση των χρηματοοικονομικών στοιχείων (Sarbanes-Oxley Act, αναθεώρηση λογιστικών προτύπων από Financial Accounting Standards Board- FASB). Δυστυχώς ούτε αυτό αποδείχθηκε επαρκές. Ακολούθησαν πολλά ακόμα σκάνδαλα – ενδεικτικά αναφέρουμε αυτό της Lehman Brothers με ελεγκτή την Ernst & Young ή της Tesco με ελεγκτή την PWC, ενώ συνεχίζουν να βγαίνουν νέα στην επιφάνεια.
 
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις οι ελεγκτικές εταιρείες δεν ήταν ανεξάρτητες από τις ελεγχόμενες καθώς πληρώνονταν από αυτές (και προσδοκούσαν σε άλλες στο μέλλον), σε κάποιες περιπτώσεις παρείχαν παράλληλα συμβουλευτικές υπηρεσίες  και αντιλαμβάνονταν τον εαυτό τους ως μέλος της διοίκησης, ενώ σε κάποιες άλλες πρώην στελέχη των ελεγκτικών προσλαμβάνονταν από τους ελεγχόμενους. Σε έναν ατελή κόσμο, όπου δεν γίνεται κανείς να δημιουργήσει ένα θεσμικό πλαίσιο που να καλύπτει όλες τις περιπτώσεις που μπορούν να προκύψουν από μια πελατειακή σχέση, είναι αποδεδειγμένα πλέον αναποτελεσματικό να αναθέτει κανείς τον ανεξάρτητο έλεγχο σε πελάτη του ελεγχόμενου. Αυτό συμβαίνει ακόμα και όταν έχουμε να κάνουμε με χώρες με πολύ ανεπτυγμένα θεσμικά πλαίσια και με ελεγκτές διεθνούς κύρους, πόσο μάλλον στην δική μας περίπτωση.
 
12/03/2021 – Κρατική καταστολή: τι έλεγαν τι λένε.

Βλέπω το παλιό βίντεο με τον κ. Χρυσοχοΐδη να δηλώνει ότι :

«Δεν μπορείς να συλλαμβάνεις 15-20 χρονών παιδιά επειδή είναι αναρχικοί. Αν συλλάβουμε ένα παιδί, που ενδεχομένως θα ρίξει και μια μολότοφ κάποια στιγμή, θα τον βάλουμε στη φυλακή, δεν θα βγει ο χειρότερος εγκληματίας; Γιατί από τις φυλακές μας βγαίνουν εγκληματίες δυστυχώς. Δηλαδή τα κοινωνικά ζητήματα θα τα καταπολεμήσουμε με την αστυνομία; Έδωσε πουθενά η αστυνομία στα κοινωνικά προβλήματα λύσεις; Για όνομα του θεού.»

Σκέφτομαι ότι αν είχε κάνει αυτή τη δήλωση σήμερα κάποιος Συριζαίος, θα τον κατηγορούσε η ΝΔ και τα μέσα της (δηλαδή σχεδόν όλα τα μέσα) ως ακραίο, τρομοκράτη, αρνητή της νομιμότητας. Το ότι η Δεξιά έχει μετατοπίσει τόσο πολύ την ατζέντα είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα και απαιτεί πολύ δουλειά από όλες τις προοδευτικές δυνάμεις.

Σκέφτομαι όμως και κάτι ακόμα. Η ΝΔ πολύ συνειδητά κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ για τα πάντα. Το ότι έφτασε στο σημείο να μας ζητάει να καταδικάσουμε τα τρικάκια της Νεολαίας δεν είναι ζήτημα γελοιότητας κάποιων στελεχών της ΝΔ. Είναι προσπάθεια απονομιμοποίησης κάθε ιδέας και δράσης ξένης προς την ΝΔ. Προσπαθούν να επιβάλουν μια κατάσταση όπου η πολιτική θα περιορίζεται σε όσα προβάλουν τα μέσα και οι αποδεκτές πολιτικές θέσεις θα είναι από την ακραία δεξιά ως το ακραίο κέντρο. Δεν θα τους περάσει.



15/3/2021 – Όλα τα ζώα είναι ίσα αλλά κάποια είναι πιο ίσα από τα άλλα.

Διαβάζω ότι ο Άδωνις Γεωργιάδης βάφτισε ένα παιδί ενώ απαγορεύονται οι βαφτίσεις για όλους τους υπόλοιπους. Διαβάζω ότι πήρε ειδική άδεια για αυτό. Διαβάζω ότι η κουμπαριά αφορά πρόεδρο ανεξάρτητης αρχής. Νομίζω ότι η κυβέρνηση διάβασε τον Όργουελ ως οδηγίες χρήσης. Μας ελέγχουν και μας λογοκρίνουν σαν να είναι ο Μεγάλος Αδελφός στο 1984 και αντιλαμβάνονται την ισονομία όπως τα γουρούνια στη φάρμα των ζώων.