Η ελληνική κοινωνία έχει αλλάξει. Ή ίσως εκφράζει τώρα πιο ανοικτά όλες τις ιδεοληψίες, τα στερεότυπα και τα κόμπλεξ που ντρεπόταν να εκφράσει παλιότερα. Ο Δανίκας και ο Λευτέρης Παπαδόπουλος μας έδειξαν πρόσφατα ότι είναι πολύ άντρες, σε μια συνέντευξη που η λέξη «μουνί» αναφέρθηκε περισσότερο από όσο θα αναφερόταν σε μια συζήτηση παρέας εφήβων που πασχίζουν απεγνωσμένα να αποδείξουν τον ανδρισμό τους. Στην υπόθεση του Ζακ Κωστόπουλου πάλι, είδαμε να προβάλλονται εκπομπές με δημοσκοπήσεις οι οποίες καλούσαν στην ουσία το κοινό να αποφανθεί κατά πόσο δικαιολογείται η δολοφονία ενός ομοφυλόφιλου. Η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιανουάριο έδειξε πως οι Έλληνες κατέχουν τα πρωτεία σε αντισημιτικές απόψεις πανευρωπαϊκά. Και η Συμφωνία των Πρεσπών αποκάλυψε τα εθνικιστικά αντανακλαστικά της ελληνικής κοινωνίας.

Σεξισμός, εθνικισμός, ρατσισμός. Η αντιφιλελεύθερη δεξιά δεν έχει επικρατήσει ακόμα στην Ελλάδα, έχουν επικρατήσει όμως οι ιδέες της. Όπως ξέρουμε και από άλλες περιπτώσεις, η ιδεολογική και πολιτισμική ηγεμονία προηγείται της πολιτικής διακυβέρνησης. Η διαφορά είναι πως όταν δεν ηγεμονεύεις ιδεολογικά, η ανάληψη της εξουσίας μπορεί να είναι συγκυριακή και ολιγόχρονη, ενώ στην αντίθετη περίπτωση μπορεί να διαρκέσει για δεκαετίες, όπως έγινε με το ΠΑΣΟΚ των 21 ετών διακυβέρνησης.

Γι’ αυτό και η ηγεσία της ΝΔ προσπαθεί με έναν συνειδητό και συστηματικό τρόπο να αποδομήσει την ιδεολογική ηγεμονία της αριστεράς, παρόλο που αυτή μάλλον δεν υφίσταται πια. Αποδομήθηκε εκ των έσω, από τη δεκαετία του ’80 ακόμα, όταν η πασοκική αριστερά μετεξελίχθηκε σε σκυλάδικο, life-style, χρηματιστήριο και τελικά σε μνημόνια. Με αυτήν την έννοια, μάλλον σε ένα ηττημένο κουφάρι έκανε τον μάγκα ο Σαμαράς το 2012, όταν ζητούσε «να τελειώσει η ηγεμονία των αριστερών ιδεών στην Ελλάδα, ώστε να βρει ξανά η χώρα μας και ο λαός μας τις ιδέες που του ταιριάζουν καλύτερα». Τότε βέβαια, δε φοβόταν την πασοκική ηγεμονία που είχε φθάσει στο τέλος της, αλλά την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ που ερχόταν. Όμως, η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στη διαπραγμάτευση του 2015 υπήρξε άλλο ένα συντριπτικό χτύπημα στην αριστερή ηγεμονία, ειδικά μετά από την προηγηθείσα μαξιμαλιστική ρητορεία του άπειρου τότε Τσίπρα και από την καλλιέργεια προσδοκιών που δεν ήταν σε θέση να εκπληρώσει.  

Η βασικότερη τακτική που έχει υιοθετήσει η ΝΔ στην προσπάθειά της να εξαλείψει ό,τι έχει απομείνει από την ηγεμονία των αριστερών ιδεών, είναι να την συνδέει με την αποδόμηση του λεγόμενου «ηθικού πλεονεκτήματος» της αριστεράς. Το πλεονέκτημα αυτό είχε προκύψει από την απαξίωση των δεξιών κυβερνήσεων και της δικτατορίας, από την αξιοπρεπή διαχείριση της ήττας της αριστεράς από τον κόσμο της, και φυσικά από την κακή διαχείριση της νίκης από τους νικητές η οποία, όπως έχει παρατηρήσει ο Μαυρογορδάτος, «χαρακτηριζόταν από μικροψυχία, αυθαιρεσία και ιδιοτέλεια». Η ηγεσία της ΝΔ γνωρίζει ότι ο δρόμος προς τη δική της ηγεμονία περνάει μέσα από αυτό το στοιχείο: «δεν υπήρξε ποτέ ηθικό πλεονέκτημα της αριστεράς», ανέφερε πέρσι ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφερόμενος στην περίπτωση της απομάκρυνσης Αντωνοπούλου. Έτσι, οι υπερβολές της ΝΔ που τραβά από τα μαλλιά περιπτώσεις όπως αυτή του Πετσίτη, δεν είναι μόνο «μιντιακές» απαντήσεις του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στις αναφορές του ΣΥΡΙΖΑ σε σκάνδαλα των αντιπάλων του (NOVARTIS, κομματικά δάνεια κτλ), αλλά μπορούν να ιδωθούν και μέσα από αυτό το πρίσμα ενός πολέμου «ηθικής» υπερίσχυσης.

Η δεύτερη τακτική που έχει υιοθετήσει η ΝΔ σε αυτή της την προσπάθεια, αφορά την απόφασή της να επιτεθεί στην αριστερά, όχι με ιδέες που προέρχονται από τη δεξιά φιλελεύθερή παράδοσή της, αλλά με εκείνες που πηγάζουν από την ακραία παράδοση του δεξιού χώρου, θεωρώντας πως αυτή της η μεθόδευση θα είναι πιο αποτελεσματική και θα της φέρει την πολυπόθητη ιδεολογική ηγεμονία. Αυτή η στάση έχει μία λογική, που μπορεί να είναι κοντόφθαλμη, αλλά έχει πάντως μία λογική.

Η φιλελεύθερη δεξιά προτάσσει αντιλήψεις όπως τον αντι-κρατισμό, την ιδιωτικοποίηση του δημόσιου τομέα και, ειδικά στην περίπτωση της ελληνικού δεξιού φιλελευθερισμού όπως εκφράστηκε μέσω του Κωνσταντίνου Καραμανλή, τον ευρωπαϊσμό. Πόσο δημοφιλής όμως μπορεί να είναι ο αντι-κρατισμός στη μεταμνημονιακή Ελλάδα, όπου ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών εξαρτάται ακόμα από τις προνοιακές κρατικές δομές; Πόσο δημοφιλής μπορεί να είναι η «φιλελεύθερη» οικονομική λογική στην Ελλάδα, μετά από την εφαρμογή άγριων καπιταλιστικών πολιτικών την τελευταία δεκαετία; Όσον αφορά τον ευρωπαϊσμό, εκτός του ότι η ευρωπαϊκή ιδέα έχει αποδεδειγμένα χάσει μέρος της αίγλης της τον τελευταίο καιρό σε Ελλάδα και Ευρώπη, θα λέγαμε παράλληλα ότι εδώ η ΝΔ δε μπορεί να μονοπωλεί άλλο το ευρωπαϊκό επιχείρημα, ασκώντας κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ με τον ίδιο τρόπο που το έκανε το 2015:  τώρα έχει πια επέλθει η οριστική συνεννόηση του Τσίπρα με τους εταίρους, και εξάλλου σήμερα είναι ιδιαιτέρως αμφισβητήσιμη η άποψη ότι ο Κυριάκος χαίρει μεγαλύτερης εκτίμησης από τον Τσίπρα εκτός συνόρων.

Η προτίμηση της ηγεσίας της ΝΔ στην αντι-φιλελεύθερη παράδοσή της δεξιάς έχει φυσικά να κάνει και με ένα ανάλογο ρεύμα που πάει να κυριαρχήσει στο εξωτερικό. Σε διεθνές επίπεδο οι «φιλελεύθερες» πολιτικές στο σύνολό τους έχουν ταυτιστεί με το πολιτικό κατεστημένο και βιώνουν μια κατάσταση απαξίωσης. Ο συγκεκριμένος χώρος εκλαμβάνεται ως μια ενιαία πολιτική ελίτ που είναι υπεύθυνη για την οικονομική ανέχεια και για την κακή διαχείριση του μεταναστευτικού, ενώ η φιλελεύθερη παράδοσή του σε ζητήματα πολιτικής κουλτούρας και ατομικών δικαιωμάτων αναγνωρίζεται ως δευτερεύουσας σημασίας μπροστά σε άλλα καθημερινά προβλήματα. Η αντιφιλελεύθερη δεξιά πτέρυγα του Τραμπ, της Λεπέν και του Ορμπάν απαξιώνει συχνά την φιλελεύθερη, με χαρακτηρισμούς όπως το «κατεστημένο της Ουάσιγκτον» ή το «κατεστημένο των Βρυξελλών». Παρόλο που  οι οικονομικές πολιτικές που υιοθετούν τόσο ο Τραμπ όσο και οι ομοϊδεάτες του στην Ευρώπη είναι εξίσου καταστροφικές για την κοινωνική συνοχή με εκείνες του «κατεστημένου» που κατηγορούν, η έμφαση που δίνουν στο μεταναστευτικό και ο αντισυστημικός τους λόγος τους βοηθά να αποκτήσουν σημαντικά ερείσματα στην κοινωνία και μιμητές σε παγκόσμιο επίπεδο.

Με αυτήν την έννοια, η υπερίσχυση του ακραίου δεξιού λόγου στη ΝΔ δεν είναι αποτέλεσμα μόνο κάποιων εσωκομματικών ισορροπιών, που προέκυψαν από την εξάρτηση του αρχηγού της από το σαμαρικό μπλοκ, αλλά και μια απόφαση με στρατηγικά χαρακτηριστικά, που συχνά υποτιμάται.

Η κατεύθυνση όμως αυτή που επέλεξε η σημερινή ηγεσία της ΝΔ, παρά τις αντιδράσεις που σταδιακά αναπτύσσονται και στο εσωτερικό του κόμματος, θα είναι πιθανώς καταστροφική. Αν νομίζει ο Κυριάκος ότι το κοινωνικό σώμα μπορεί με έναν εργαλειακό τρόπο να χρησιμοποιηθεί πρόσκαιρα για την ικανοποίηση των συγκυριακών του συμφερόντων, και μετά να επανέλθει στην κατάσταση που το θέλει, και όταν το θέλει,  είναι γελασμένος. Πριν από λίγες μέρες, μέλη της Χρυσής Αυγής διέκοψαν την ομιλία του προέδρου της ΝΔ στη Βέροια κατηγορώντας τον για προδοσία. Ο ίδιος τους νομιμοποίησε με τη στάση του. Η ιδεολογική ηγεμονία της άκρας δεξιάς επελαύνει και σε περίπτωση μεγαλύτερης εξάπλωσής   της ο Μητσοτάκης, που συνεισέφερε στον ερχομό της, θα είναι στην καλύτερη περίπτωση ένας απλός κομπάρσος. Υπάρχουν άλλοι, καταλληλότεροι, για τον πρωταγωνιστικό ρόλο…