Στο ανατολικότερο άκρο της Ελλάδας βρίσκεται ένα από τα μικρότερα αλλά γοητευτικότερα νησιά του συμπλέγματος των Δωδεκανήσων. Το Καστελλόριζο – Μεγίστη κατά την αρχαιότητα – έχει σπουδαία ιστορική διαδρομή, η οποία ξεκινά από τα πρώιμα χρόνια της νεολιθικής εποχής. Ως Μεγίστη ταξίδεψε στο χρόνο μέχρι τον Μεσαίωνα, όταν οι Ιωαννίτες Ιππότες έχτισαν εδώ, στη κορυφή του κοκκινωπού βράχου που υψώνεται πάνω από το λιμάνι, το Castello Rosso.

Το κάστρο με τα υπερύψηλα διπλά τείχη και τις πολεμίστρες – ένα από τα ισχυρότερα οχυρά του Αιγαίου πελάγους – χάρισε το όνομά του στον οικισμό και σ’ ολόκληρο το νησί. Στα τέλη του 19ου αι., το Καστελλόριζο γνώρισε μεγάλη οικονομική και πληθυσμιακή ακμή, χάρη στην ανάπτυξη της ναυτιλίας και της αλιείας. Την οικονομική ευημερία των κατοίκων μαρτυρούν τα πανέμορφα αρχοντικά που απλώνονται κατά μήκος της παραλίας, του «Κορδονιού», όπως ονομάζουν οι ντόπιοι. Το νησάκι των 9 τ.χλμ. αναδύθηκε από την ακριτική του απομόνωση μόλις την τελευταία εικοσαετία με αφορμή τα γυρίσματα της βραβευμένης με Όσκαρ ιταλικής ταινίας «Mediterraneo», που ξενάγησε με τον καλύτερο τρόπο το διεθνές κοινό στην ανόθευτη ομορφιά του Καστελλόριζου.

Η πρώτη εικόνα που θα αντικρύσετε φτάνοντας στο κουκλίστικο λιμάνι θα σας κάνει να ξεχάσετε μονομιάς το πολύωρο ταξίδι. Τα δίπατα ή τρίπατα νεοκλασικά αρχοντικά, χτισμένα αμφιθεατρικά, ατενίζουν αγέρωχα τη θάλασσα, αντανακλώντας τις πολύχρωμες προσόψεις τους στα διάφανα νερά. Το βλέμμα σας θα σταθεί στον μιναρέ με τον κόκκινο τρούλο του τζαμιού του 1755, όπου στεγάζεται η Ιστορική Συλλογή Καστελλόριζου με σπάνια έγγραφα, κειμήλια και φωτογραφίες από τη νεώτερη ιστορία του νησιού (19ος αι. – 1948). Οι βάρκες «οργώνουν» τη θάλασσα, μεταφέροντας κάθε λογής χρειαζούμενα από τα γειτονικά μικρασιατικά παράλια. Τα ψαροκάικα, κατάφορτα από τη πλούσια σοδειά τους, προμηθεύουν τα ταβερνάκια που βρίσκονται κατά μήκος της προβλήτας του λιμανιού.

Περίπατος στον οικισμό

Η πρώτη σας γνωριμία με το Καστελλόριζο ξεκινά με έναν περίπατο στον διατηρητέο οικισμό, αυθεντικό δείγμα της δωδεκανησιακής αρχιτεκτονικής. Κτισμένος στη βορειοανατολική πλευρά του νησιού αποτελεί ένα γοητευτικό σύνολο από αρχοντόσπιτα, επιβλητικές εκκλησίες, πλακόστρωτα σοκάκια και σκαλιά. Τα κεντρικά δημόσια κτήρια (το Δημαρχείο και η Νέα Αγορά) είναι δύο αρχιτεκτονικά κοσμήματα με καμάρες, τα οποία ακολουθούν το ρυθμό της ιταλοκρατίας. Το κτήριο της Σαντράπειας Αστικής Σχολής (1903) είναι πιστή απομίμηση του νεοκλασικού κτηρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Προσκυνείστε στο Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (1835)– πολιούχων του νησιού – και θαυμάστε τα γοτθικά στοιχεία στην αρχιτεκτονική του δόμηση. Η στέγη στηρίζεται σε δώδεκα γρανιτένιους κίονες που μεταφέρθηκαν από τον ναό του Απόλλωνα, στα Πάταρα της Λυκίας.

Ανεβείτε τα 315 σκαλοπάτια που θα σας οδηγήσουν από το λιμάνι στο καστρομονάστηρο του Αγίου Γεωργίου του Βουνού με την εκπληκτική θέα. Βρίσκεται στην περιοχή του Παλαιόκαστρου και περιστοιχίζεται από τεράστιες φυσικές πλάκες. Μέσα στο μοναστήρι υπάρχει κατακόμβη, καθώς και ναός του Αγίου Χαραλάμπους.

Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε ακόμα:

• Το κάστρο των Ιωαννιτών Ιπποτών (14ος αι.), στην αριστερή πλευρά του λιμανιού. Βρίσκεται στο Καστέλλο Ρόσσο, τον λόφο με τα κόκκινα βράχια.
• Τον ναόσχημο λυκιακό τάφο του 4ου αι., λαξεμένο κάτω από το κάστρο.
• Το Διαχρονικό – Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγίστης, στο «Κονάκι», όπως ονομάζεται το ιστορικό διατηρητέο κτίριο όπου στεγάζεται. Ξεχωρίζει η αίθουσα που είναι αφιερωμένη στην αρχαία Μεγίστη, ενώ στις υπόλοιπες εκτίθενται αντικείμενα από τα παλαιοχριστιανικά χρόνια μέχρι τη μεταβυζαντινή περίοδο.
• Το Παλαιόκαστρο, το σημαντικότερο και αρχαιότερο μνημείο του νησιού. Στον περίβολο βρίσκονται οι εκκλησίες της Παναγίας του Kάστρου και του Aγίου Στεφάνου, ενώ ακριβώς από κάτω, οι αχέρες, δέκα δεξαμενές νερού, κατασκευασμένες την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
• Τα Κυκλώπεια Τείχη τα οποία απαντώνται σε διάφορα σημεία του νησιού. Τα μεγαλύτερα τμήματα θα τα δείτε στην περιοχή του Κάμπου, στο Παλαιόκαστρο και στο λόφο Μούντα.

Ένα νησί χωρίς… παραλίες

Μπορεί το Καστελλόριζο να μη διαθέτει απλωτές παραλίες και χρυσές αμμουδιές αλλά θα αποζημιωθείτε και με το παραπάνω απολαμβάνοντας δροσερές βουτιές στο Μανδράκι, στις Πλάκες, στο Φάρο, στο Κάβο ή στο λιμάνι. Σε πολλά σημεία υπάρχουν εξέδρες και σκάλες για να χαρείτε με ευκολία την πεντακάθαρη θάλασσα.

Βαρκάκια θα σας μεταφέρουν στα κοντινά νησάκια και τις βραχονησίδες: στη Ρω, με τη μικρή αμμώδη παραλία – επισκεφθείτε και το συγκινητικό μνημείο της Δέσποινας Αχλαδιώτη (Κυρά της Ρω), που επί δεκαετίες ύψωνε καθημερινά την ελληνική σημαία -, στη Στρογγύλη και τον Άγιο Γεώργιο με το ομώνυμο εκκλησάκι.

Το καλύτερο το κρατήσαμε για το τέλος και δεν είναι άλλο παρά μια εκδρομή με καΐκι στο Γαλάζιο Σπήλαιο, το μεγαλύτερο και ωραιότερο από τα ενάλια σπήλαια της Ελλάδας. Βρίσκεται στη ΝΑ πλευρά του νησιού και είναι διεθνώς γνωστό για τον πλούσιο «στολισμό» του με σταλακτίτες που δημιουργούν μοναδικό θέαμα. Το γαλήνιο νερό, καθώς φωτίζεται από τις ανταύγειες των ακτινών του ήλιου, μοιάζει με έναν τεράστιο γαλαζοπράσινο καθρέφτη με μυριάδες ιριδισμούς. Το σπήλαιο ονομάζεται και «Σπηλιά του Παραστά» ή Φώκιαλη, καθώς λέγεται πως εδώ φωλιάζουν φώκιες monachus monachus. Ακόμα νοτιότερα θα βρείτε το, επίσης σημαντικό, σπήλαιο Κολώνες.

Πώς θα φτάσετε

Το ταξίδι με καράβι από τον Πειραιά μπορεί να είναι πολύωρο, αλλά σίγουρα αξίζει τον κόπο. Το Καστελλόριζο συνδέεται ακτοπλοϊκά και αεροπορικά με τη Ρόδο.