Τρεις μέρες πριν φύγω για το Πεκίνο είδα την επανέκδοση του «Τελευταίου Αυτοκράτορα» του Μπερτολούτσι στον ιστορικό κινηματογράφο «Στούντιο» που στο παρελθόν στέγασε τα όνειρα και την φαντασία της νιότης μας. Ήταν η Κυριακή της αποκριάς και η προβολή επρόκειτο να αρχίσει στις 12 το μεσημέρι

Στις 12 παρά 7΄ ο ηλικιωμένος κύριος σήκωσε τα ρολά του κινηματογράφου και πριν βάλει προς την μηχανή προβολής πρόλαβε να μας φτιάξει καφέ και μεις ρίξαμε μια ματιά στα βιβλία της προθήκης από το Οδυσσέα του Τζόυς έως τα έργα του Λένιν. Οι θεατές είμαστε 12 τον αριθμό, κατά σύμπτωση 6 νεαροί και 6 λιγότερο νεαροί. Τα τρία αγόρια είχαν τα μαλλιά πιασμένα αλογοουρά ενώ στους ηλικιωμένους δεν περίσσευαν μαλλιά για τέτοια σχέδια…

Η πολυκατοικία πάνω από το «Στούντιο» φάνταζε πιο άσχημη από ποτέ, ενώ στην είσοδο της απέναντι είχε ξεπεζέψει μια άστεγη για να ξαποστάσει. Πριν από την πολυκατοικία του «Στούντιο» υπάρχει ένα αρχοντικό από αυτά που υπήρχαν πάμπολλα στα Πατήσια και σήμερα στεγάζει γραφεία του ΟΚΑΝΑ ενώ ένα κτίριο μετά τον κινηματογράφο είναι ο ξενώνας που έστησαν οι συγγενείς των χρηστών. Η καθαρή κοκαΐνη προορίζεται για τους ψιλομύτες του Κολωνακίου. Δεν είναι ταινία αλλά η πραγματικότητα που απεικονίζει το παρόν και το παρελθόν μιας ιστορικής συνοικίας.

Φτάνοντας στο Πεκίνο επέλεξα να μείνω σε ένα hutong με τα χαμόσπιτα και τα στενά δρομάκια σε μερικά από τα οποία δεν χωράει αυτοκίνητο παρά μόνο ποδήλατα και μηχανάκια. Σ’ ένα τέτοιο hutong όπου η φτώχεια φαίνεται να έχει παντρευτεί την αξιοπρέπεια έζησε τα τελευταία 7 χρόνια της ζωής του εργαζόμενος ως κηπουρός ο τελευταίος αυτοκράτορας της Κίνας μετά την 10ετή φυλάκισή του.

Η Μαοϊκή ηγεσία επέλεξε να μην τον εκτελέσει παρότι θα μπορούσε να το είχε κάνει για τον επιπλέον λόγο ότι είχε συνεργαστεί με τους Ιάπωνες εισβολείς. Σε αντίθεση με τους μπολσεβίκους που εκτέλεσαν σύμπασα την οικογένεια του τελευταίου τσάρου μέχρι και τη μικρή Αναστασία η οποία κατέληξε ένας μύθος ότι τάχα μου μπορεί να επέζησε για να πρωταγωνιστήσει τελικά σε μιούζικαλ το οποίο παίχτηκε πρόσφατα στο «Παλλάς» με πανάκριβο εισιτήριο όπως ακριβώς θα ταίριαζε σε επιζήσασα πριγκίπισσα.

Σε μια από τις τελευταίες σκηνές του Τελευταίου Αυτοκράτορα ο Μπερτολούτσι δείχνει μια διαδήλωση φανατισμένων ερυθροφρουρών στο hutong όπου διαπομπεύουν τα «αντιδραστικά» στοιχεία στα οποία έχουν κρεμάσει από ένα πλακάτ στο στήθος. Ο Τελευταίος Αυτοκράτορας – ένα αναμορφωμένο ανθρωπάκι- αναγνωρίζει ανάμεσα στους «αντιδραστικούς» το διευθυντή της φυλακής του και προσπαθεί να τον αποσπάσει φωνάζοντας: αφήστε τον είναι καλός άνθρωπος! Τελικά ο Αυτοκράτορας πέθανε στο hutong από έναν ταπεινό καρκίνο των νεφρών.

Τα hutong που επέζησαν από την επέλαση του οδοστρωτήρα της ανάπτυξης και σήμερα ευρισκόμενα δίπλα από τεράστια κτιριακά συγκροτήματα κινδυνεύουν ξανά από τα αδηφάγα συμφέροντα εκείνων που δεν συνειδητοποιούν ότι πρόκειται για την ψυχή μιας τεράστιας μεγαλούπολης 22 εκατομμυρίων κατοίκων. Πολλά από τα χαμόσπιτα στα hutong μετατρέπονται σε in μπαράκια  ενώ στην γύρω περιοχή σε ένα σωρό μικρά εστιατόρια μπορείς να φας μαζί με τους ντόπιους φτηνό και νόστιμο φαγητό. Εκεί στην ανατολή ξεχνάς την ακρίβεια της ψωροκώσταινας σε πάνω από 60 χιλιάδες εστιατόρια που διαθέτει το Πεκίνο και στεγάζουν την κύρια κοινωνική δραστηριότητα των Κινέζων.

Απέναντι από το μικρό ξενοδοχείο μας υπήρχε ένα δημοτικό σχολείο τόσο περιποιημένο που θα το ζήλευαν ιδιωτικά ιδρύματα στην Ελλάδα. Το πρωί οι γονείς μετέφεραν τα μοναχοπαίδια τους πάνω σε μηχανάκια ενώ σχολικοί φύλακες ή αστυνομικοί δημιουργούσαν με τις πλαστικές ασπίδες τους έναν προστατευτικό διάδρομο για να περάσουν τα παιδιά. Αυτό δεν σημαίνει ότι φαινόμενα της σύγχρονης εποχής όπως το μπούλινγκ αφήνουν ανέγγιχτα γυμνάσια ή λύκεια. Όσο ήμουν εκεί ένα περιστατικό με την δολοφονία  ενός παιδιού από συμμαθητές του σε κάποια πόλη της Κίνας συγκλόνισε την χώρα.

Η τεχνολογία έχει επηρεάσει βαθιά την ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση και τον πολιτισμό των κινέζων οι οποίοι κατά τα άλλα σπάνια μιλάνε άλλη γλώσσα πέρα από τα κινέζικα. Αντί για το WhatsApp έχουν το δικό τους wechat όπως και δική τους εφαρμογή για τις πληρωμές. Την σχέση με την τεχνολογία την αντιλαμβάνεσαι και στην τεράστια παραδοσιακή κινέζικη αγορά που σήμερα περιβάλλεται γύρω γύρω από ένα δάσος μεγάλων κτιριακών συγκροτημάτων.

Οι πωλητές είναι κολλημένοι στα κινητά χωρίς καν να προσπαθούν να προσελκύσουν τον πελάτη θεωρώντας αν είναι να αγοράσει θα αγοράσει. Πάντως αν αρχίσει η διαδικασία της αγοροπωλησίας το παζάρι είναι καθαρά ανατολίτικο. Τζαζ άκουσα μόνο στο καφέ ενός πρώην βιομηχανικού συγκροτήματος που χτίστηκε κάποτε από τους ανατολικογερμανούς και σήμερα φιλοξενεί γκαλερί και μπουτίκ μοντέρνας τέχνης. Σ’ αυτό τον τομέα η δυτικοί προηγούνται καταφανώς.

Το Πεκίνο έχει ευλογηθεί να διαθέτει έξι μνημεία τα οποία η Ουνέσκο αναγνωρίζει ως παγκόσμια κληρονομιά. Γι’ αυτό όμως όπως και ένα ενδιαφέρον ρεπορτάζ σχετικά με την ανάπτυξη στην Κίνα και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον στο δεύτερο μέρος του οδοιπορικού που θα ακολουθήσει.