Στη διάρκεια της μεγάλης κρίσης χιλιάδες Ελληνόπουλα έφυγαν σαν τρομαγμένα πουλιά στο εξωτερικό. Τα πουλιά αυτά δεν ήταν αποδημητικά και όπως έδειξε πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, το 67% όσων έφυγαν δεν σκέφτονται να γυρίσουν πίσω.

Σε σύγκριση με τη μετανάστευση του 1960 τώρα λείπει ο νόστος, άρα δεν μπορούμε να αναζητήσουμε τον νέο Στέλιο Καζαντζίδη για να τον τραγουδήσει με την ουρανομήκη φωνή του. Η μοίρα της φυγής παρέσυρε και την κόρη του αξέχαστου και αδελφικού μου φίλου Αλέξη, η οποία, αφού περιπλανήθηκε σε δυο τρεις χώρες, κατάληξε στην Ισπανία.

Εκεί στην Ανδαλουσία την επισκεφτήκαμε σε ένα χωριό πολύ κοντά στη Γρανάδα, όχι μακριά από εκεί που ο Φρανσίσκο Γκαρθία Λόρκα μαρτύρησε στα χέρια των Φρανκιστών. Σ΄ ένα κτήμα όπου μαζεύαμε αμύγδαλα, καρύδια, ρόδια και λωτούς. Α οι λωτοί! φύονται παντού ακόμη και σε κήπους σπιτιών αλλά παραμένει αναπάντητο το ερώτημα: Πως το μυθικό φρούτο φύεται τόσο εύκολα στην Ισπανία ενώ οι λωτοφάγοι κατοικούν στην Ελλάδα;

Ξεπεζεύεις στην νωχελική Μάλαγα που μοιάζει να τη φιλάει το πέλαγος σαν σε έναν πρώιμο πίνακα του πιο διάσημου τέκνου της Πάμπλο Πικάσο. Το ομώνυμο μουσείο ανέβασε τουριστικά δυο τρεις κατηγορίες την πόλη που είχε την τύχη να γεννήσει τον μεγάλο Πικάσο.

Παίρνοντας τον δρόμο για την Αλμερία και διασχίζοντας μια θάλασσα από θερμοκήπια φθάνεις στην μοναδική έρημο της Ευρώπης, όπου ένα εγκαταλελειμμένο καουμπόικο χωριό σου θυμίζει ότι εδώ ο καλός, ο κακός και ο άσχημος έδωσαν τα ρέστα τους. Πίνεις εάν θέλεις ένα ουίσκι σε μια σκονισμένη μπάρα και χάνεσαι στους ήχους του ΄Ενιο Μορικόνε.

Ανεβαίνοντας στην Σιέρα Νεβάδα αισθάνεσαι ότι το κακοτράχαλο τοπίο στέγασε την σκληρή ζωή των κτηνοτρόφων, κάτι που σου το θυμίζουν τα ιδιαίτερα προϊόντα από τυριά ως υφαντά.

Το πιο γραφικό σοκάκι του πιο γραφικού χωριού φέρει το όνομα του Λόρκα και η διαδρομή καλύπτεται με στίχους γραμμένους στο τοίχο.

Το σούρουπο μπορείς να αισθανθείς στα απότομα φαράγγια της Σιέρα Νεβάδα την σκιά του ποιητή να προφητεύει, τον θάνατό του στο περίφημο ποίημα «Το χτύπημα και ο θάνατος” : “Πέντε η ώρα που βραδιάζει , πέντε ακριβώς την ώρα που βραδιάζει φέρνει ένα αγόρι το νεκροσέντονο , πέντε η ώρα που βραδιάζει..” Εσύ που έρχεσαι από την Ελλάδα μπορείς να αισθανθείς τον Μάνο Κατράκη να το απαγγέλει και το ρουμάνια να αντηχούν από την απόκοσμη φωνή του.

Δεν πήγα στα καταφύγια του εμφυλίου πολέμου στην Αλμερία αλλά ρώτησα τον Νταβίδ – γέννημα θρέμμα της Ανδαλουσίας – αν επιζεί η κληρονομιά όσων τους συνεπήρε η ουτοπία στη θύελλα του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, οπότε η συζήτηση πήρε μοιραία πολιτική χροιά.

Πάντα υπάρχει η κληρονομιά μου λέει, αλλά πρέπει να ξέρεις ότι πλέον στη σημερινή Ανδαλουσία επικρατούν στις εκλογές η δεξιά με την ακροδεξιά απέναντι στο σοσιαλιστικό κόμμα και την Αριστερά. Το ακροδεξιό vox πάτησε πάνω στο προσφυγικό για να εδραιώσει τη θέση του.

Μου περιγράφει το εξής περίεργο που ώ του θαύματος θυμίζει αυτό που συμβαίνει και στην Αιτωλοακαρνανία : Πολλοί σιχτιρίζουν τους πρόσφυγες αλλά όταν έρχεται η ώρα α μαζευτούν τα ακτινίδια, τα αβοκάντο και τα μούσμουλα, διαμαρτύρονται γιατί δεν βρίσκουν μετανάστες, από την στιγμή που οι ντόπιοι αποφεύγουν τέτοιου είδους δουλειές.

Δεν είναι μόνο το προσφυγικό που θρέφει την ακροδεξιά αλλά και η παράδοση του Φρανκισμού ο οποίος δεν ήταν ιστορικά ένα στιγμιαίο έγκλημα.

Αυτό σκέφτομαι καθώς κατηφορίζω από τα γραφικά στενάκια κάτω από την Αλάμπρα στη Γρανάδα και στον κεντρικό δρόμο πέφτω πάνω σε μια διαδήλωση όπου οι διαμαρτυρόμενοι ζητούν να μπει στη φυλακή ο Πέδρο Σάντσεθ, επειδή συμφώνησε να χορηγήσει αμνηστία στους Καταλανούς αυτονομιστές προκειμένου να σχηματίσει κυβέρνηση.

Το σύνθημα του εμφυλίου πολέμου no pasaran φώναζαν αντίθετα οι συγκεντρωμένοι μετά το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα, όπου η δεξιά απέτυχε να σημειώσει μια αναμενόμενη νίκη.

Την ίδια στιγμή η πιο δημοφιλής πολιτικός της Ισπανίας ήταν η υπουργός Εργασίας στην προηγούμενη κυβέρνηση Σάντσεθ Γιολάντα Ντίας, την προσφορά της οποίας στην προάσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων αναγνώρισε ο κόσμος.

Υπάρχει προφανώς στο πολιτικό σκηνικό μια πόλωση που κανείς δεν ξέρει που θα καταλήξει μελλοντικά.

Στη Σεβίλη το καμπαναριό με τα 101 μέτρα ύψος στον περίφημο καθεδρικό ναό προσπαθεί να αγγίξει τον ουρανό και καθώς βλέπω τη μεγάλη ουρά έξω από το Αλκατράζ, σκέφτομαι ότι ο τουρισμός δεν έσωσε από μόνος του ποτέ κανένα. Αν ήταν έτσι η Ανδαλουσία δεν θα ήταν μια φτωχή περιοχή.

Κάτι που συνειδητοποιείς και σε άλλες περιοχές όπως η Λα Μάνσα, όπου στο θρυλικό Τολέδο βλέπεις το πρωί από τις 11 ως την 1 το μεσημέρι τα προερχόμενα από τη Μαδρίτη εκστρατευτικά αγήματα των τουριστών να εφορμούν πίσω από τη σημαία που κρατάει ο αρχηγός του κάθε γκρουπ.

Πρέπει να περιμένεις την ησυχία στο σούρουπο για να νιώσεις τη μαγεία.

Μεταφέρεσαι ξαφνικά στον μεσαίωνα και νιώθεις ότι στην απέναντι γωνία θα ξεπροβάλει ο Ελ Γκρέκο και να κοντοστέκεται ασθμαίνοντας ανταποδίδοντας στον χαιρετισμό σου.

Ανοίγω μια βαριά ξύλινη πόρτα μιας εκκλησίας και μπαίνω μέσα για να παρακολουθήσω μια λειτουργία που συνοδεύεται από κονσέρτο ορχήστρας κλασικής μουσικής.

Βγαίνοντας λίγο πιο κάτω βρίσκεται ένα μουσείο με όργανα βασανισμών πολλά από τα οποία χρησιμοποίησε η καθολική εκκλησία στην Ιερά εξέταση .

Ο θεός να σε φυλάει από τους υπηρέτες του…