Παρακάτω θα βρείτε θέματα και απαντήσεις για το εξεταζόμενο μάθημα των Λατινικών μαζί με τις απαντήσεις τους για τις Πανελλήνιες 2019.

Milites his verbis admonet: «Hostes adventare audio; speculatores nostri eos prope esse nuntiant. Vim hostium cavere debetis; hostes enim de collibus advolare solent et caedem militum perpetrare possunt». Tam prope a muris habemus hostem! Itaque cavete periculum, tutamini patriam. Opibus urbis nolite confidere. Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite. Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis. Mementote rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse!»

Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur, quo facilius divitias contemnere posset. Die quodam Samnitium legati ad eum venerunt. Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit. Samnitium divitias contempsit et Samnites paupertatem eius mirati sunt. Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent,ut eo uteretur , vultum risu solvit….

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα
(40 Μονάδες)

Β. 1α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

Verbis: ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
Vim: γενική πληθυντικού
Caedem: ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
Neminem : γενική και δοτική του ίδιου αριθμού
Ipsi: ονομαστική πληθυντικού του ουδετέρου γένους
Discrimine: αιτιατική πληθυντικού
Quodam: ονομαστική πληθυντικού του ουδετέρου γένους
magnum pondus: ίδια πτώση στον άλλο αριθμό     
(10 Μονάδες)

β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

nimia: ίδιο τύπο στον υπερθετικό βαθμό
extremο: ίδιο τύπο στο θετικό και συγκριτικό βαθμό
magnum : αιτιατική ενικού στο συγκριτικό και υπερθετικό βαθμό ίδιου γένους
( 6 Μονάδες)

2. α.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

Esse: το γ΄πληθυντικό στην υποτακτική υπερσυντελίκου και στην προστακτική ενεστώτα
Solent: το ίδιο πρόσωπο στην υποτακτική παρακειμένου
Debetis: το ίδιο πρόσωπο στην υποτακτική παρατατικού
Possunt:το απαρέμφατο παρακειμένου
Nolite: το β΄πληθυντικό  στην οριστική ενεστώτα
Deponite: το β΄ενικό στην υποτακτική ενεστώτα
Contempsit: τη γενική ενικού της μετοχής ενεστώτα
mirati sunt:το απαρέμφατο μέλλοντα                     
( 9  Μονάδες)
(για τους περιφραστικούς τύπους να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο)

β.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

Esse: την αιτιατική πληθυντικού της μετοχής μέλλοντα στο θηλυκό γένος
attulissent: το β΄ενικό στην οριστική ενεστώτα και στην υποτακτική παρατατικού παθητικής φωνής
uteretur:το γ΄ενικό στην οριστική ενεστώτα και στην υποτακτική μέλλοντα
( 5  Μονάδες)
(για τους περιφραστικούς τύπους να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο)

3 α. Να γίνει συντακτική αναγνώριση των λέξεων:

verbis  είναι ……………………..στο……………….
eos είναι ……………………..στο……………….
prope είναι ……………………..στο……………….
vobis είναι ……………………..στο……………….
maxima είναι ……………………..στο……………….              
paupertatem είναι ……………………..στο……………….
                                                                                          
(5 Μονάδες)

β.Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit: Να γίνει συντακτική αναγνώριση των λέξεων με την έντονη γραφή                                                                                
(4 Μονάδες)
                                                                                                                                                   
γ.Fiduciam, deponite. να δηλώσετε απαγόρευση με όλους τους δυνατούς τρόπους
(2 Μονάδες)

δ. magnum pondus auri publice missum..να αναλύσετε τη μετοχή στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση                                                                  
(2 Μονάδες)

4.α. quo facilius divitias contemnere posset:Να αναγνωρίσετε πλήρως την πρόταση (είδος, συντακτική λειτουργία, εισαγωγή, εκφορά, ακολουθία χρόνων)
(Μονάδες 7)

β. Manius divitias Samnitium contemnere debuit:
Να  τρέψετε  την  ενεργητική  σύνταξη  σε  παθητική  (με  τη  χρήση  παθητικής περιφραστικής συζυγίας)
(Μονάδες 3)

γ. ut eo uteretur:Να εκφράσετε τον σκοπό με όλους τους δυνατούς τρόπους
(Μονάδες 7)

Οι λύσεις

Β. 1 α. verbo,virium,caedes/caedis,nullius-nemini, ipsa, discrimina,quoddamm magna pondera
1β.maxime nimia, extero-exteriore,maius-maximum

2.α. sunto-fuissent,soliti erint,deberetis,potuisse,non vultis,deponas, contemnentis, miratutos esse
2β. futures, aferris/re-aferreris, utitur-usurus sit

3. α και β οι απαντήσεις σύμφωνα με το συντακτικό, στη σύνταξη της πρότασης η αντωνυμία  se πρέπει να χαρακτηριστεί σε συνδυασμό με όλους τους όρους με τους οποίους έχει σχέση και να δηλωθεί η αυτοπάθεια
γ. pondus auri ,quod publice missum erat

4. α. δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση, εισάγεται με το σύνδεσμo  quo γιατί ακολουθεί επίρρημα συγκριτικού βαθμού, εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (posset), εξαρτάται από ιστορικό χρόνο(utebatur), υπάρχει ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων, ο σκοπός είανι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του αφηγητή κι όχι της στιγμή της πιθανής πραγματοποίησης του(συγχρονισμός κύριας και δευτευρεύουσας), λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού στο ρήμα της κύριας πρότασης

β. Manio divitiae Samnitium contemptae fuerunt

γ. qui eo uteretur (αναφ. τελική)ή quo uteretur
(παράλειψη του αντικειμένου eo)
Usum eo (σουπίνο)
Ad/in utendum eo
Utendi eo causa/gratia (εμπρόθετο γερούνδιο)