Υπήρχε κάποτε ένας ΟΗΕ. Ενας Οργανισμός που αναδύθηκε από το αίμα και τις στάχτες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως η Κοινωνία των Εθνών αναδύθηκε από τα χαρακώματα και τον ζόφο του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου (για να αποδυναμωθεί, εκείνη, στην συνέχεια, όταν οι ΗΠΑ κλείστηκαν στον εαυτό τους αφού είχαν κερδίσει – ουσιαστικά – τον Α’ ΠΠ στην Ευρώπη και να περιπέσει σε αχρηστία).

Πρώτιστο καθήκον του ΟΗΕ ήταν εξαρχής η αποφυγή πολέμων, η διατήρηση της ειρήνης. Μπορεί η  διαχρονική εξέλιξη της λειτουργίας του ΟΗΕ να περιόρισε τις προσδοκίες που είχαν στηριχθεί σε αυτόν, ιδίως λόγω του μπλοκαρίσματος που φέρνει το βέτο στην λειτουργία του Συμβουλίου Ασφαλείας οσάκις διακυβεύονταν συμφέροντα ή/και συμμαχίες μονίμου μέλους του Σ.Α.  Όμως ο κεντρικός σκοπός, της τήρησης της ειρήνης, παρέμενε.

Από τις μεγάλες, διαχρονικές αστοχίες του ΟΗΕ, παρά την παρουσία των κυανοκράνων στην Πράσινη Γραμμή, η διαχείριση του Κυπριακού. Πολλές, πολύ πιο αιματηρές αστοχίες στην μετα-αποικιακή Αφρική αλλά και στα Δυτικά Βαλκάνια/στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Όμως…

… Όμως άμα το δει κανείς χρονικά πιο κοντά μας, η εκκωφαντική σιγή των Ηνωμένων Εθνών – και η βαριά απουσία του Γ.Γ. του Αντόνιο Γκουτέρρες (ο οποίος δεν ανήκει δα και στις ανώδυνες προσωπικότητες διεθνώς) – στην σύγκρουση που συνεχίζεται, και συνεχίζεται, και συνεχίζεται ένα χρόνο μετά την Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αληθινά προξενεί κατάπληξη.

Βέβαια, ο κεντρικός ρόλος βασικού μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας – της Ρωσίας – αλλά και τα αντίστοιχα κεντρικά συμφέροντα άλλων δυο – των ΗΠΑ κι από δίπλα της Βρετανίας – «δικαιολογούν» το πάγωμα σε επίπεδο Συμβουλίου Ασφαλείας. Αλλά, ο ίδιος ο Γ.Γ. να μην αναλάβει/να μην σκεφθεί σοβαρά έστω κάτι σαν διαμεσολάβηση, σαν ειρηνευτική πρωτοβουλία, σαν έκκληση για κατάπαυση του πυρός έστω, είναι κάτι που θάπρεπε να προβληματίζει.

Αυτά, σε έναν πόλεμο με εκατόμβες – «μια Ιβοζίμα» σαν τρομερή σύγκρουση ΗΠΑ/Ιαπωνίας στον Ειρηνικό διάρκειας 34 ημερών, «μέσα σε μια μόλις μέρα, στο Μπακχμούτ» σύμφωνα με την αποτίμηση του Μάρκ Μίλλευ επικεφαλής των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων. Είναι λίγο παράξενο (ή μήπως αυτονόητο;…) το ότι στην Ελλάδα μαθαίνουμε για τις Ρωσικές απώλειες από Αμερικανικές ή/και Βρετανικές πηγές. Και πάλιν όμως 65.000 νεκροί ή αγνοούμενοι από τις τάξεις των Ρώσων (έναντι 8.500 στην Τσετσενία, ή 15.000 στο Αφγανιστάν, σε 10ετείς συγκρούσεις), αλλά και 100-120.000 αντίστοιχα στην Ουκρανική πλευρά, συν 8.000 άμαχοι (στοιχεία π.χ. από το Νορβηγικό Υπουργείο Αμύνης ή τον ΟΗΕ), δεν είναι δυνατόν να μην κινητοποιούν τα Ηνωμένα Εθνη.

Μην νομίσουμε, δε, ότι… έχουν χάσει την Ουκρανία από τον χάρτη! Στην Τουρκική – ναι, Τουρκική – διαμεσολάβηση για τα σιτηρά και το άνοιγμα της Μαύρης Θάλασσας, ο ΟΗΕ και προσήλθε και χρησίμευσε. Να το πούμε κι αλλιώς: αν δεν εκδηλωθεί «κάτι» σαν ειρηνευτική πρωτοβουλία, τώρα με τον Γιούργκεν Χάμπερμας να απευθύνει έκκληση από Γερμανία ή τον ECONOMIST να θέτει το ίδιο ζήτημα από τα Αγγλοσαξωνικά μήντια, τώρα που η μετάβαση σε πυρηνικό επίπεδο της σύγκρουσης στην Ευρώπη δεν θεωρείται Ψυχροπολεμική φαντασίωση, κάτι πολύ στραβό θα αποδειχθεί ότι έχει συμβεί με τον ΟΗΕ. Την στιγμή, μάλιστα, που συνολικά διαμορφώνεται μια εικόνα The West vs the Rest/της Δύσης εναντίον του Υπολοίπου Κόσμου, κινδυνεύει να διαβληθούν εκ των έσω τα Ηνωμένα Έθνη όχι απλώς ως αποτελεσματικός μηχανισμός, αλλ’ ως μοχλός «της μιας πλευράς». Επικίνδυνο.

* Ο Αντώνης Παπαγιαννίδης υπήρξε Σύμβουλος για Ευρωπαϊκές υποθέσεις στα υπουργεία Εθνικής Οικονομίας, Εξωτερικών και Πολιτισμού και σύμβουλος ευρωπαϊκών θεμάτων της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών