Το ζήτημα των οικονομικών μεταναστών αποτελεί μία ακόμα γλαφυρή περίπτωση, στην οποία η ελληνική κοινωνία παρουσιάζει συμπτώματα αταβισμού.

Ads

Με το πέρας των χρόνων κυριάρχησε στην κοινή γνώμη η αντίληψη ότι οι μετανάστες είναι παραβατικοί, αντικοινωνικοί, απειλούν την εθνική κυριαρχία μας, ξεχνώντας ότι δύο από τις ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου –των ΗΠΑ και της Γερμανίας- στηρίχτηκαν εν πολλοίς σε αυτούς. Την ίδια στιγμή, οι θιασώτες των πιο συντηρητικών απόψεων χρησιμοποιούν το ζήτημα για να διαδώσουν το μισαλλόδοξο μήνυμά τους είτε παραθέτοντας ψευδή στοιχεία (π.χ. ότι έρευνες δείχνουν ότι η εγκληματικότητα οφείλεται κατά κύριο λόγο στους αλλοδαπούς) είτε κάνοντας απροκάλυπτη προπαγάνδα (υπερτονίζοντας λ.χ. τα περιστατικά εγκληματικότητας στα οποία εμπλέκονται αλλοδαποί).

Το θέμα είναι τι στάση κράτησε το επίσημο κράτος. Αποσιωπήθηκε πλήρως η αδυναμία του να δημιουργήσει ένα ορθολογικό πλαίσιο για τους ανθρώπους που ήδη ήταν εδώ κι αυτούς που πρόκειται να έρθουν. Ποτέ δεν κατάλαβα για ποιο λόγο, εκτός από λίγες ψύχραιμες φωνές, δεν επισημάνθηκε η αδυναμία της ελληνικής πολιτείας να χαράξει στοιχειώδη έστω μεταναστευτική πολιτική, κάτι που άρχισε να γίνεται δειλά μόλις στα τέλη της δεκαετίας του 90’. Οι νομοθετικές παρεμβάσεις που έγιναν, με διστακτικότητα και χωρίς διευρυμένους νομικούς ορίζοντες, έδωσαν πρόσκαιρες μόνο λύσεις και γρήγορα εκτραχύνθηκαν (και) σε μηχανισμό παραγωγής κυκλωμάτων που αφαιμάζουν οικονομικά τους μετανάστες.

Τα προαναφερθέντα είναι λίγο-πολύ γνωστά. Αφορμή αυτού του άρθρου είναι η πρόσφατη απόφαση του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη να χτίσει φράχτη στα ελληνοτουρκικά σύνορα αλλά κι η δήλωση στη Βουλή του αρμόδιου υπουργού, κ. Παπουτσή –κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για την ίδρυση υπηρεσιών ασύλου και πρώτης υποδοχής- ότι «στόχος είναι να παραμείνουν στη χώρα μόνο οι νόμιμοι μετανάστες». Πέρα το αναποτελεσματικό του προτεινόμενου μέτρου (12,5 χλμ. φράκτη στην περιοχή του Έβρου το μόνο αποτέλεσμα που μπορεί να αποφέρει είναι αύξηση της ταρίφας του δουλεμπόρων), πρέπει να επισημανθεί η αναξιοπιστία της ελληνικής πολιτείας. Τι εννοώ;

Πριν λίγους μήνες ψηφίστηκε ο ν. 3852/2010, γνωστός ως «Καλλικράτης», με την οποία θεσπίστηκε η διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας. Στο άρθρο 78 προβλέπεται η ίδρυση σε κάθε δήμο συμβουλίου ένταξης μεταναστών «ως συμβουλευτικό όργανο του δήμου για την ενίσχυση της ένταξης των μεταναστών στην τοπική κοινωνία». Ήδη σε κάθε δήμο της χώρας συστήνονται τα σχετικά συμβούλια. Προφανώς η ρύθμιση του Καλλικράτη κινείται στην ορθή κατεύθυνση. Η εγγύτητα ανάμεσα στους οικονομικούς μετανάστες και τις τοπικές διοικήσεις μπορεί να συμβάλει στην κατανόηση των προβλημάτων τους και στην εξεύρεση αποτελεσματικών λύσεων. Περαιτέρω, στην παρ. 2 του παραπάνω άρθρου αναφέρεται ότι «έργο των συμβουλίων ένταξης μεταναστών είναι η καταγραφή και η διερεύνηση προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες, που κατοικούν μόνιμα στην περιφέρεια του οικείου δήμου, ως προς την ένταξή τους στην τοπική κοινωνία, την επαφή τους με δημόσιες αρχές ή τη δημοτική αρχή, η υποβολή εισηγήσεων προς το δημοτικό συμβούλιο για την ανάπτυξη τοπικών δράσεων προώθησης της ομαλής κοινωνικής ένταξης των μεταναστών και, εν γένει, την επίλυση των προβλημάτων που αυτοί αντιμετωπίζουν, ιδίως μέσω της οργάνωσης συμβουλευτικών υπηρεσιών από τις δημοτικές υπηρεσίες, καθώς και τη διοργάνωση σε συνεργασία με τον οικείο δήμο εκδηλώσεων ευαισθητοποίησης και ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής του τοπικού πληθυσμού».

Με άλλα λόγια, η πολιτεία αποφάσισε μέσα από την πρόσφατη διοικητική αναδιοργάνωσή της να εντείνει τις προσπάθειές της για την περαιτέρω ενσωμάτωση των μεταναστών στις τοπικές κοινωνίες. Σήμερα, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη (αλήθεια ο εμπνευστής του Καλλικράτη, κ. Ραγκούσης τι άποψη έχει για το ζήτημα;) εκπέμπει ένα φοβικό, υπέρμετρα συντηρητικό μήνυμα απέναντι στους οικονομικούς μετανάστες. Εύλογα προκύπτει το ερώτημα: Η στάση της πολιτείας αναφορικά με το ζήτημα των οικονομικών μεταναστών εκφράζεται με το νόμο 3852/2010 ή με τις πρόσφατες δηλώσεις του κ. Παπουτσή; Η ελληνική πολιτεία αλλάζει άποψη μέσα σε λίγους μήνες για ένα τόσο κομβικό θέμα, χωρίς να έχει μεσολαβήσει κάτι που να δικαιολογεί αυτή την αλλαγή. Πόσο σοβαρή μπορεί να θεωρηθεί μια κυβέρνηση που νομοθετεί προοδευτικά αλλά πράττει και μιλάει οπισθοδρομικά; Εν κατακλείδι, με βάση τις δηλώσεις Παπουτσή, υπάρχει λόγος να συσταθούν τα Συμβούλια Ένταξης Μεταναστών στους Δήμους;

Του Λευτέρη Ζ. Λαγού, Δικηγόρου, υποψήφιου Διδάκτορα ΕΚΠΑ