Παιδάκια μικρά, παιδιά λίγο μεγαλύτερα, έφηβοι, παιδιά πριν την ενηλικίωση. Με κιλά παραπάνω από το επιτρεπόμενο για την ηλικία τους και το σωματότυπό τους. Συχνά, με πολλά παραπάνω. Υπέρβαρα λοιπόν και παχύσαρκα. Παντού, σε κάθε περιβάλλον. Όλο και σε μεγαλύτερο ποσοστό μάλιστα. Δυστυχώς. Πολύ δυστυχώς. Γιατί;

Το συζητούσα με μια μαμά που το 6 χρονο κοριτσάκι της, ξεκάθαρα υπέρβαρο, βρέθηκε στις εξετάσεις αίματος με υψηλή χοληστερόλη. Το παρατηρώ έντονα στο κολυμβητήριο, στις προπονήσεις των παιδιών. Σε κάθε τμήμα έχει σίγουρα ένα, δύο ή και περισσότερα παιδιά με αρκετά παραπάνω κιλά, που αναγκαστικά πέφτουν βαριά μέσα στο νερό και που τα βλέπεις να κινούνται πολύ πιο δύσκολα σε σχέση με τα υπόλοιπα. Το ίδιο και σε όλες τις άλλες αθλητικές δραστηριότητες. Βλέπεις τη χαρά και τον ενθουσιασμό τους, αλλά βλέπεις και τη δυσκολία τους να κάνουν τις κινήσεις με άνεση και ομορφιά.

Δεν κατακρίνω και δεν τα βλέπω με μεροληπτική ματιά, ούτε κρατώ τον απόλυτο ορισμό της ομορφιάς και της αισθητικής. Αλλά δεν πρέπει κάποια στιγμή να δούμε την αντικειμενική αλήθεια, να την αποδεχτούμε και να την αναγνωρίσουμε; Αφού όλοι το παρατηρούμε και όλοι το σκεφτόμαστε αυτό. Ότι κάτι σ’ αυτήν την εικόνα δεν κολλάει, κάτι δεν ταιριάζει, κάτι θα έπρεπε να είναι λίγο αλλιώς.

Ναι, έχουμε μπροστά μας ένα παιδί, ένα όμορφο πλάσμα, μια καθ όλα αξιοσέβαστη προσωπικότητα. Μα αυτό ακριβώς επιβάλλεται να προστατέψουμε. Τον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας. Που του αξίζει αδιαμφισβήτητα το καλύτερο και μόνο αυτό. Αλλά που κάπου θα το χάσει, κάπου θα του το στερήσουν, γιατί θα υποστεί την αρνητική κριτική για την εμφάνιση με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.

Και αναρωτιέμαι λοιπόν : πώς οι γονείς επιτρέπουν  να ζήσουν τα παιδιά τους όλο αυτό; Πώς αφήνουν να επωμιστούν τέτοιο βάρος; Γιατί μεγάλο βάρος είναι και δυστυχώς όχι μόνο σωματικό. Είναι ψυχικό και θα το κουβαλήσουν με δυσκολία, ίσως για κάποια χρόνια, ίσως για πολλά, ίσως και για όλη τους τη ζωή.

Πώς  αδιαφορούν για το bullying που θα υποστούν; Γιατί δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι η κοινωνία θα γίνει ιδανική και το bullying θα πάψει να υφίσταται. Δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι το δικό μας το παιδί θα βρίσκεται πάντα σε ιδανικό περιβάλλον και δε θα ζήσει ποτέ αυτήν την άδικη συμπεριφορά. Η δική μας ευθύνη είναι να κάνουμε το παν για να περιφρουρήσουμε τη ζωή του, την ελευθερία του και την αξιοπρέπειά του. Εννοείται πως το αγαπάμε όπως είναι. Αλλά, ας είμαστε ειλικρινείς, τα παραπάνω κιλά είναι θέμα διατροφής  και γενικότερα τρόπου ζωής. Το παιδί που είναι υπέρβαρο το ταΐζουν λάθος οι γονείς του. Λάθος είδος φαγητού και υπερβολική ποσότητα. Είναι εντυπωσιακό το πόσοι παραταΐζουν τα παιδιά τους.

Κι όταν δεν είναι οι γονείς οι επίμονοι τροφοδότες, είναι οι γιαγιάδες ή οι γύρω γύρω τελοσπάντων. Εντάξει, παιδί είναι αυτό, πάνω στην ανάπτυξη. Μόνο που κανείς δε σκέφτεται ότι η ανάπτυξη έτσι είναι μόνο σε όγκο, σε περίμετρο και σε βάρος. Μπορεί ακόμη και το ύψος να εμποδιστεί, ενώ σαφώς περιορίζεται η διανοητική ανάπτυξη. Τα αυξημένα κιλά συνδέονται με μειωμένη εγκεφαλική λειτουργία κι αυτό είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο. Όχι ότι ο υπέρβαρος δεν έχει νοητική ικανότητα, αλλά αν δεν ήταν υπέρβαρος, θα είχε ακόμη μεγαλύτερη. Άρα και περισσότερες δυνατότητες στη ζωή του.

Τι είπα στη μαμά με το κοριτσάκι με υψηλή χοληστερόλη; Να σκέφτεται ότι με αυτό που κάνει στο παιδί αφήνοντάς το διαρκώς να τρώει δεν του δείχνει την αγάπη της. Του κάνει κακό άθελά της. Ναι, αλλά η γιαγιά; Και ο μπαμπάς; Μου είπε εκείνη. Θα πεις στη γιαγιά αυτό ακριβώς, το χειρότερό της : ότι έτσι δείχνει πως δεν το αγαπάει. Και ο μπαμπάς το ίδιο. Πρέπει να δούμε την ωμή αλήθεια για να αλλάξουμε την τραγική κατάσταση που διαιωνίζεται.

Πρέπει πια να αποσυνδέσουμε το φαγητό από την ευχαρίστηση. Και από την ανταμοιβή. Πρέπει να πάψουμε να μαθαίνουμε στα παιδιά μας πως το φαγητό είναι ανταμοιβή για οτιδήποτε “καλό” έχουν κάνει. Να πάψουμε να τους μαθαίνουμε το φαγητό ως αντιμετώπιση της λύπης, της απογοήτευσης ή της βαρεμάρας που ανά πάσα στιγμή μπορεί να νιώσουν. Αντιθέτως, να τους μάθουμε να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους, να τα αποδέχονται και να τα εκφράζουν. Να μιλούν γι’ αυτά, να ζητούν βοήθεια κι όχι να τρέχουν στο ψυγείο ή στο μαγικό ντουλάπι. Και τη χαρά τους, την επιτυχία τους, να τη ζουν και να τη μοιράζονται με τους ανθρώπους γύρω τους κι όχι με ένα γλειφιτζούρι ή ένα παγωτό στο χέρι. Θα γίνει κι αυτό, αλλά να μην είναι συνδεδεμένο στο μυαλουδάκι τους.

Και οι γονείς, να δείχνουμε την αγάπη μας προς αυτά με τα λόγια, την αγκαλιά μας, το μοίρασμα των στιγμών κι όχι με τη σοκολάτα που απλά μπορούμε να τους δώσουμε. Δύσκολα αυτά. Γιατί πρέπει πρώτα εμείς, οι τρανοί ενήλικες να τα εφαρμόσουμε στη ζωή μας. Τα παιδιά δε μας ακούν, μας βλέπουν. Ρουφούν κάθε μας κίνηση και την τυπώνουν ως παράδειγμα για τη ζωή τους. Δεν ξέρουν αν το παράδειγμα είναι καλό ή όχι. Είμαστε το πρότυπο τους λόγω της ιδιότητάς μας και τυφλά μας ακολουθούν.

Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Κι ας βγάλουμε πια αυτήν την τσίχλα ότι τι να κάνουμε, δεν μπορούμε όλοι να είμαστε αδύνατοι και ότι εμείς αγαπάμε κι αποδεχόμαστε το παιδάκι μας όπως ακριβώς είναι, ας είναι παχουλό, δεν πειράζει. Η τσίχλα ότι εμείς δε δίνουμε σημασία στην εμφάνιση, αλλά στην προσωπικότητα. Μα την προσωπικότητα του παιδιού μας καταστρέφουμε αφήνοντας το με μια εμφάνιση που προκαλεί το πείραγμα και τον αποκλεισμό, την απομόνωση και το κλείσιμο στον εαυτό του. Αλλά και τα προβλήματα της σωματικής υγείας, που αργά ή γρήγορα θα το ταλαιπωρήσουν και τότε σίγουρα θα δούμε πως του έχουμε κάνει κακό.

Και όλοι οι ενήλικες που εμπλέκονται στη διαπαιδαγώγηση, δάσκαλοι, γυμναστές, προπονητές επίσης πρέπει να έχουν λόγο πάνω στη διατροφή και τη σωματική διάπλαση των παιδιών. Δεν είναι θέμα ευγένειας, είναι θέμα ειλικρινούς ενδιαφέροντος. Δε νοείται να βλέπει ο προπονητής υπέρβαρους μαθητές και να μη συζητάει μαζί τους και με τους γονείς τους για το ζήτημα και τη βοήθεια που μπορεί να τους προσφέρει.

Αν πράγματι αγαπάμε τα παιδιά μας, αν όντως τα σεβόμαστε και τα εκτιμούμε, έχουμε υποχρέωση να βάλουμε τέλος στην παιδική παχυσαρκία. Είναι μια μάστιγα της εποχής μας, που αποτελεί τη βάση πλήθους άλλων προβλημάτων, που θα βασανίσουν τους μελλοντικούς ενήλικες και την κοινωνία που θα δημιουργήσουν.

*Η Ζωή Γιαννελέρ είναι πτυχιούχος Φαρμακευτικής από το ΑΠΘ. Έχει γεννηθεί και ζει στις Σέρρες, όπου διατηρεί φαρμακείο. Ασχολείται με το χώρο της Τοξικολογίας και συνεργάζεται με το τμήμα Βιοχημείας – Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Παράλληλα, εκπαιδεύεται ως Leader Coach στο IslandofMan Academy.