Γράφω αυτό το σημείωμα με αφορμή την τελευταία περίπτωση ενός αθώου που αποφυλακίστηκε στις ΗΠΑ μετά από 30 χρόνια φυλακή.

Αυτή τη φορά ήταν η ίδια η Κάρεν, η κόρη του θύματος, που ερεύνησε τη δολοφονία του πατέρα της, για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο Ντιτρόι Λίβινγκστον είχε καταδικαστεί άδικα σε ισόβια.

Παρά τις δυσκολίες και τις αντίθετες συμβουλές («τι θέλεις τώρα και τα σκαλίζεις»), η Κάρεν ξεκίνησε έναν μεγάλο αγώνα που οδήγησε στην απελευθέρωση του.

Είναι ευτυχία να σώζεις τη ζωή ανθρώπων, όπως αυτών που σαπίζουν άδικα στις φυλακές. Με την εκστρατεία «Μια δίκη δίκη για τον Μοχάμαντ», έναν Σομαλό πρόσφυγα που είχε καταδικαστεί σε 142 χρόνια φυλακή, καταφέραμε να σώσουμε 2 αθώους ανθρώπους στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς και ακόμη τέσσερις μέσα στο 2023.

Διαβάστε: Χανιά / Πανηγυρική αθώωση του Τσελίκ Μεμέτ των 155 χρόνων

Στην τελευταία δίκη στις αρχές του Δεκέμβρη στα Χανιά, αθωώθηκε ο Μεμέτ Τσελίκ και δύο ακόμη συνεπιβάτες ενός πλοίου που ναυάγησε πηγαίνοντας για Ιταλία. Κούρδος πολιτικός πρόσφυγας, ο Τσελίκ είχε φάει 155 χρόνια χωρίς το παραμικρό στοιχείο σε βάρος του.

Ούτε στην Ελλάδα ούτε στις ΗΠΑ πρόκειται για για μεμονωμένα περιστατικά.

Το αμερικανικό Innocence Project είναι μία εθελοντική οργάνωση που αναλαμβάνει περιπτώσεις άδικα και βαριά καταδικασμένων. Εχω συνεργαστεί παλιότερα με τους εξαιρετικούς ανθρώπους της για μια σειρά ντοκιμαντέρ, ένα από αυτά θα σας παρουσιάσω στη συνέχεια.

Στα τριάντα χρόνια της λειτουργίας του, το Innocence Project έχει αθωώσει πάνω 375 ισοβίτες.

Διαβάστε:  ΗΠΑ / Αφροαμερικανός παρέμεινε σχεδόν μισό αιώνα στη φυλακή για φόνο που δεν έκανε

Μια ξεχωριστή κατηγορία είναι οι θανατοποινίτες, πολλοί από τους οποίους έχουν εκτελεστεί ενώ ήταν αθώοι. Το Κέντρο Πληροφοριών για τη Θανατική Ποινή (DPIC), μία άλλη μη κερδοσκοπική οργάνωση, ασχολείται με όσους είχαν άδικα καταδικαστεί σε θάνατο.

Τις τελευταίες δεκαετίες, 185 αθώοι την έχουν γλιτώσει παρά τρίχα από την ηλεκτρική καρέκλα.

Ευτυχώς στην Ελλάδα έχει καταργηθεί η θανατική ποινή, επομένως οι αθώοι μπορούν να αργοπεθαίνουν χωρίς το άγχος του δήμιου..

Στις φυλακές υπάρχουν περίπου 2000 πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν καταδικαστεί σε βαριές ποινές με την κατηγορία του διακινητή.

Οι πραγματικοί διακινητές εγκαταλείπουν τις βάρκες μόλις αποπλεύσουν από την Τουρκία, αλλά ένας νόμος του 2014 προβλέπει ότι και το πηδάλιο να αγγίξεις θεωρείσαι διακινητής.

Ακόμη και αν δεν έχεις κέρδος ή το έκανες για να σώσεις τη ζωή σου και τη ζωή των επιβατών συνεπιβατών σου, όπως ο Μοχαμάντ που έσωσε 31 άτομα.

Πρόκειται για τη δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία εγκλείστων στις ελληνικές φυλακές.

Διαβάστε: Ο διεθνής Τύπος για απελευθέρωση Μοχαμάντ: Νίκησε έναν απαρχαιωμένο νόμο

Στις ΗΠΑ, η μεγάλη πλειοψηφία των αδίκως καταδικασμένων είναι Αφρομαερικανοί.

Πάνε σαν το σκυλί στο αμπέλι με βάση μια και μοναδική μαρτυρία, συχνά κάποιου ανθρώπου δεν είναι στα καλά του, θέλει να κάνει τον σπουδαίο ή απλώς να βγάλει τον άνθρωπο που κατηγορεί από τη μέση: πριν από 6 μήνες αθωώθηκε μετά από τριάντα χρόνια στη μπουρού ο Λάρρυ Μόζες, ένας πολύ συμπαθητικός Αφροαμερικανός, τον οποίο είχε καρφώσει ο γείτονας για λόγους ερωτικής αντιζηλίας.

Στην Ελλάδα τον ρόλο των μαύρων παίζουν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες.

Σύμφωνα με μια μελέτη ο μέσος χρόνος διάρκειας της δίκης είναι 27 λεπτά και η μέση ποινή 48 χρόνια.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι συνήγοροι διορίζονται την τελευταία στιγμή και οι μεταφραστές είναι για τα κλάματα: χρειάστηκε να διαμαρτυρηθούν οι δικηγόροι μας σε μία δίκη, επειδή ο διερμηνέας δεν μπορούσε να μεταφράσει από τα αγγλικά στα ελληνικά.

Διαβάστε:  Πανηγυρική αθώωση του Ακίφ Ραζούλι – Αποφυλακίζεται και ο Αμίρ Ζαχίρι

Στην περίπτωση του Ακίφ και του Αμίρ, των δύο Αφγανών προσφύγων που είχαν καταδικαστεί σε 50 χρόνια φυλακή ο καθένας και καταφέραμε να σώσουμε, δεν υπήρχε κανένας μάρτυρας κατηγορίας εναντίον τους, ούτε καμία κατάθεση για το αδίκημα της διακίνησης για το οποίο είχαν καταδικαστεί.

Βασικά μετά το τέλος της δίκης δεν είχαν καταλάβει ότι είχαν φάει 50 χρόνια, νόμιζαν ότι ήταν 8 ή και ότι είχαν αθωωθεί.

Αν δεν είχαμε ασχοληθεί μαζί τους ώστε να διεξαχθεί μία δίκαιη δίκη, πιθανώς οι δύο νεαροί πρόσφυγες (ο ένας ήταν στη βάρκα με την τετράχρονη κόρη και την έγκυο γυναίκα του) να είχαν γνωρίσει την τύχη χιλιάδων άλλων, ξεχασμένων από τον Θεό και τους ανθρώπους.

Μιας και ανέφερα τον Θεό, σε μια συνεδρίαση της Ομάδας της Ευρωπαϊκής Αριστεράς που ενίσχυσε την εκστρατεία, τους ευχαρίστησα και τους είπα: «ξέρω ότι αρκετοί από εσάς δεν πιστεύετε στον Θεό, αλλά δεν ξέρεις ποτέ. Αν υπάρχει, θα πάτε στον παράδεισο».

• Δείτε το ντοκιμαντέρ «Από τη βιομηχανία των φυλακών στην ηλεκτρική καρέκλα»