Όσοι,-ες κινούνται πάνω σε «δύο τροχούς», γνωρίζουν ότι η μοτοσυκλέτα και το μοτοποδήλατο δεν είναι μόνον ένα εργαλείο για πανέμορφα ταξίδια, ένα μέσο απόδρασης σε βουνά και σε λαγκάδια, ένα σύμβολο ελευθερίας, αλλά κι ένα εύχρηστο μέσο μετακίνησης μέσα στην πόλη, οικονομικό και οικολογικό.

Η μοτοσυκλέτα μπορεί να μην είναι «πράσινη», όπως το ποδήλατο, αλλά εξοικονομεί ενέργεια και εκπέμπει ελάχιστο όγκο καυσαερίων σε σχέση με το αυτοκίνητο. Επιπλέον, τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζει είναι πολλά: είναι ταχύτερη σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο μέσο μεταφοράς, συμβάλλει στην πράσινη μετάβαση, μειώνοντας την κυκλοφοριακή συμφόρηση, καταλαμβάνει λιγότερο χώρο στη στάθμευση, κινείται ευκολότερα σε πόλεις με υψομετρικές διαφορές, κ.ά.).

Παρόλα αυτά, όπως μου ανέφερε ο Παναγιώτης Καλαϊτζής, έφορος Οδικής Ασφάλειας και Εκπαίδευσης της ΜΟΤΟΕ (Μοτοσυκλετιστική Ομοσπονδία Ελλάδας) και πρόεδρος της Επιτροπής Τουρισμού της FIM-Europe (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Μοτοσυκλετιστών), με αφορμή τη πρόσφατη ψηφοφορία (25/01/2023) για θέματα κινητικότητας {Draft motion for a resolution on developing an EU cycling strategy (Rule 132(2) of the EP Rules of Procedure)}, αλλά και «παρακολουθώντας συστηματικά μέσω των οργάνων μας, τις θέσεις, τις εκθέσεις και τα σχέδια που δημοσιεύουν τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κ.λ.π., παρατηρούμε πως οι μοτοσυκλέτες δεν αναφέρονται πλέον και δεν συμπεριλαμβάνονται στους κεντρικούς σχεδιασμούς κινητικότητας».

Ανάλογες διαπιστώσεις έχει κάνει πρόσφατα και ο γ.γ. της FEMA (Federation of European Motorcyclists’ Associations), Ντολφ Γουϊλιγκερς.

Ας δούμε μερικά παραδείγματα για να καταλάβουμε τι συμβαίνει, αναφέρει ο Γουϊλιγκερς. «Το καλοκαίρι του 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τη Δημόσια Διαβούλευση σχετικά με τις βιώσιμες μεταφορές – το νέο πλαίσιο της αστικής κινητικότητας. Τίποτα κακό με αυτό φυσικά, μόνο που δεν υπήρχε καμία αναφορά στη μοτοσυκλέτα, ούτε καν στα  ηλεκτρικά μοτοποδήλατα.

Σε κοινή επιστολή με την FIM-Europe (Διεθνή Ομοσπονδία Μοτοσυκλέτας) και την ACEM (Ευρωπαϊκή Ένωση Κατασκευαστών Μοτοσυκλέτας) επισημάναμε ότι οι (ηλεκτρικές) μοτοσυκλέτες και γενικότερα τα ηλεκτρικά δίτροχα αποτελούν έναν πολύτιμο σύμμαχο στην προσπάθεια για βιώσιμες μεταφορές, αφού στην πραγματικότητα η ζήτηση για ιδιωτικά μηχανοκίνητα μέσα θα υπάρχει πάντα εκεί που τα μέσα μαζικής μεταφοράς, το περπάτημα και το ποδήλατο δεν επαρκούν για όλες τις ανάγκες μετακίνησης… 

Στις 13 Ιανουαρίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε ένα εγχειρίδιο, με τίτλο «Αξιολόγηση οδικής ασφάλειας σε όλο το δίκτυο – Εγχειρίδιο μεθοδολογίας και εφαρμογής». Σε σύνολο 86 σελίδων υπάρχει μία και μοναδική αναφορά στον όρο μοτοσυκλέτα ή μοτοσυκλετιστής και αυτή στο πλαίσιο της συλλογής δεδομένων.

Οι ποδηλάτες αναφέρονται 61 φορές, οι πεζοί 47 φορές, ενώ απ’ ότι φαίνεται οι μοτοσυκλέτες αποτελούν απλώς μέρος της «μηχανοκίνητης κυκλοφορίας» και έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά και τις ανάγκες με τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά. Ως μοτοσυκλετιστές, όλοι γνωρίζουμε πως αυτό δεν ισχύει…

Όταν βλέπουμε ότι μια ολόκληρη κατηγορία χρηστών του οδικού δικτύου απλώς αγνοείται, ενώ ταυτόχρονα προωθούνται οχήματα όπως τα ηλεκτρικά σκούτερ, όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνει στις 31 Ιανουαρίου 2023 ψήφισμα για την ανάπτυξη μιας ποδηλατικής στρατηγικής της Ε.Ε. επειδή «περισσότεροι αποκλειστικοί ποδηλατόδρομοι, θέσεις στάθμευσης για ποδήλατα και μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ενίσχυση της ποδηλατικής βιομηχανίας στην Ε.Ε. και στη διευκόλυνση της πράσινης μετάβασης», όταν βλέπουμε πλήθος αρθρωτών λεωφορείων να κινούνται στις Βρυξέλλες σε ώρα αιχμής με ελάχιστους επιβάτες, τότε αρχίζουμε να αντιμετωπίζουμε το θέμα με σκεπτικισμό.

Σήμερα, στο Παρίσι και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, οι μοτοσυκλετιστές αναγκάζονται να πληρώνουν τα ίδια τέλη στάθμευσης με τους οδηγούς αυτοκινήτων. Οι μοτοσυκλετιστές πληρώνουν τα ίδια τέλη με τους οδηγούς αυτοκινήτων για να εισέλθουν στη ζώνη εξαιρετικά χαμηλών εκπομπών του Λονδίνου (ULEZ), η οποία παρεμπιπτόντως θα περιλαμβάνει σύντομα όλη την ευρύτερη περιοχή της πόλης, όταν ψηφιστεί η σχετική εισήγηση του δημάρχου. Στην Στοκχόλμη υπάρχουν τέλη στάθμευσης για όλα τα είδη μοτοσυκλετών (συμπεριλαμβανομένων και των μοτοποδηλάτων).

Αρχίζουμε, λοιπόν, να αναρωτιόμαστε τι συμβαίνει με όλα αυτά. Οι αρμόδιοι για τη χάραξη πολιτικής, οι βουλευτές και τα δημοτικά συμβούλια έχουν πράγματι υποστεί πλύση εγκεφάλου από το τρίπτυχο «δημόσιες συγκοινωνίες, ποδηλασία και περπάτημα» που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι λομπίστες των «πράσινων» και της οδικής ασφάλειας προβάλουν εδώ και χρόνια;

Δεν επιθυμούν να δουν μια εναλλακτική; Ή, απλώς δεν την βλέπουν;

Όποια και αν είναι η αιτία που όλοι αυτοί αγνοούν το προφανές, το αποτέλεσμα είναι ότι χάνουν την ευκαιρία να κάνουν κάτι για την κυκλοφοριακή συμφόρηση, τα προβλήματα στάθμευσης, την ρύπανση και, ας μην το ξεχνάμε, για αξιόπιστη και προσιτή μετάβαση από πόρτα σε πόρτα για πολλούς ανθρώπους. Κάτι που δεν μπορούν πάντα να προσφέρουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς, το ποδήλατο, το περπάτημα ή τα ηλεκτρικά scooters.

Ήδη από το 2014, η FEMA έχει οργανώσει τέσσερις ευρωπαϊκές δοκιμές κινητικότητας σε πολλές πόλεις της Ευρώπης, όπου οι μοτοσυκλέτες συγκρίθηκαν με άλλα μέσα μεταφοράς για την μετακίνηση στην πόλη. Συγκρίναμε τον χρόνο που χρειάζεται κάποιος για να μετακινηθεί από πόρτα σε πόρτα. Η μοτοσυκλέτα ήταν πάντα και με διαφορά ο νικητής – με μια εξαίρεση λόγω ατυχούς επιλογής διαδρομής. Όλα αυτά τα χρόνια και σε όλους τους χώρους, το έχουμε πει πολλές φορές και θα το ξαναπούμε: η μοτοσυκλέτα δεν είναι το πρόβλημα, αλλά μέρος της λύσης».

Δεδομένου ότι το θέμα αυτής της «ηχηρής απουσίας», όπως την χαρακτηρίζουν οι δύο εκπρόσωποι των Ομοσπονδιών, της μοτοσυκλέτας από τις συζητήσεις στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, παρουσιάζει πανευρωπαϊκό ενδιαφέρον, καθότι κυκλοφορούν περισσότεροι από 36 εκ. μοτοσυκλετιστές στην Ευρώπη, αλλά και ελληνικό -στην Ελλάδα ξεπερνούν τα 1,8 εκ., που κυκλοφορούν στους δρόμους τους περισσότερους μήνες του χρόνου- ζήτησα την άποψη ευρωβουλευτών που συμμετέχουν στην αρμόδια επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου. Από τις τρεις Ελληνίδες στις οποίες απευθύνθηκα, μόνον η Έλενα Κουντουρά (ΣΥΡΙΖΑ) απάντησε, ενώ η Ελισάβετ Βόζενμπεργκ (Νέα Δημοκρατία) και η Άννα-Μισέλ Ασημακοπούλου (Νέα Δημοκρατία) δεν ανταποκρίθηκαν.

Οι μοτοσυκλέτες και τα μοτοποδήλατα, σημειώνει η κ. Κουντουρά, «αποτελούν κεντρικό πυλώνα της αστικής κινητικότητας σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως στις νότιες χώρες όπως η Ελλάδα. Προσφέρουν πολλά οφέλη στους χρήστες τους, όπως ευελιξία στις μετακινήσεις, αλλά και συνολικά για το αστικό περιβάλλον, για παράδειγμα μειώνοντας την κυκλοφοριακή συμφόρηση. Ωστόσο, οι δικυκλιστές εκτίθενται σε αυξημένους κινδύνους σε σχέση με τους οδηγούς αυτοκινήτων λόγω της φύσης τους μέσου» επισημαίνει η κ. Κουντουρά.

Και προσθέτει: «Ως εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Έκθεση- ορόσημο “Συστάσεις σχετικά με τα επόμενα βήματα προς το Όραμα μηδενικών απωλειών” έθεσα ως προτεραιότητα την ασφάλεια των ευάλωτων χρηστών του οδικού δικτύου που συμπεριλαμβάνει τους δικυκλιστές. Με την Έκθεση αυτή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει έναν Οδικό Χάρτη στην ΕΕ για την μείωση των θανάτων και σοβαρών τραυματισμών κατά 50% έως το 2030 με φιλόδοξες αλλά απόλυτα ρεαλιστικές προτάσεις. 

H έκθεση δίνει ιδιαίτερη προσοχή στους ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου καθώς μέχρι σήμερα, η βελτίωση της ασφάλειας των οχημάτων και άλλα μέτρα οδικής ασφάλειας έχουν ωφελήσει κυρίως τους χρήστες των αυτοκινήτων. Στο πλαίσιο αυτό προτείνουμε μέτρα που θα ωφελήσουν τα μέγιστα τους δικυκλιστές:

• Καθιέρωση ανώτατου ορίου ταχύτητας οχημάτων 30 χλμ./ώρα σε αστικές περιοχές
• Μηδενική ανοχή στην οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών
• Αποτελεσματική επιβολή των κανόνων οδικής κυκλοφορίας
• Ενίσχυση του ρόλου των υπηρεσιών Υγείας στην οδική ασφάλεια, τόσο αμέσων μετά μια σύγκρουση όσο και μακροπρόθεσμα για την υποστήριξη των θυμάτων
• Ευρωπαϊκό πλαίσιο για την ασφάλεια των διανομέων κατ’ οίκον, οι οποίοι μετακινούνται στην συντριπτική τους πλειοψηφία με δίκυκλα.

Η Έκθεση ζητά επίσης την εγκατάσταση συστήματος αντιεμπλοκής των τροχών κατά την πέδηση (ABS) και του συστήματος eCall στις μοτοσικλέτες όλων των κατηγοριών.
Όσον αφορά την εκπαίδευση των δικυκλιστών, ζητάμε από την Επιτροπή να καταστήσει υποχρεωτική τη θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση και τις εξετάσεις για την απόκτηση άδειας οδήγησης για όλες τις κατηγορίες μηχανοκίνητων δίκυκλων».