Θα μπορούσα να το περάσω και σε μεζεδάκι, αλλά ως το Σάββατο θα μπαγιατέψει, κι έπειτα το θέμα έχει και γλωσσικές αλλά και πολιτικές πτυχές, οπότε του αφιερώνω το σημερινό άρθρο. Εννοώ την είδηση, σύμφωνα με την οποία, ύστερα από εντολή του υπουργείου Εξωτερικών, σταμάτησε να προβάλλεται στο Αλατζά Ιμαρέτ ένα σύντομο καλλιτεχνικό βίντεο, επειδή διαμαρτυρήθηκαν μουσουλμάνοι επισκέπτες που το θεώρησαν άσεμνο.

Ads

Αυτή την εποχή διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη η Μπιενάλε, σε διάφορα σημεία της πόλης, ένα από τα οποία είναι και το Αλατζά Ιμαρέτ. Όμως, ο ίδιος χώρος παραχωρείται και στους μουσουλμάνους της πόλης για τις θρησκευτικές τους τελετές, οπότε οι επισκέπτες διαμαρτυρήθηκαν στην τουρκική κυβέρνηση, η οποία μεταβίβασε τα παράπονα στην ελληνική κυβέρνηση και το υπουργείο Εξωτερικών παρενέβη και φρόντισε να μεταφερθεί το επίμαχο βίντεο στη Μονή Λαζαριστών.

Ο δήμαρχος κ. Μπουτάρης, ενοχλημένος, δήλωσε ότι “Δεν μας αρέσουν οι παρεμβάσεις και οι υποδείξεις”, χωρίς να ξεκαθαρίζει ποιες εννοεί -διότι όπως δήλωσε η αρμόδια αντιδήμαρχος Πολιτισμού, κ. Έλλη Χρυσίδου, το υπουργείο δεν μπήκε καν στον κόπο να εξετάσει το επίμαχο βίντεο.

Στα ρεπορτάζ των ηλεφημερίδων υπάρχει και ένα βίντεο που μάλλον είναι αυτό που στάθηκε η πέτρα του σκανδάλου, αλλά εγώ προσωπικά δεν βλέπω γιατί κρίθηκε άσεμνο -αλλά δείτε το κι εσείς:

Σε κάποια ανάρτηση στο Φέισμπουκ ειπώθηκε ότι ενόχλησε το γεγονός ότι φαίνεται το στήθος της γυναίκας, αλλά εγώ αυτό δεν το είδα στο βιντεάκι, οπότε θα υποθέσω πως ενόχλησε που η γυναίκα έχει ακάλυπτους τους ώμους, οπότε αν προεκτείνεις αυτά που δεν βλέπεις με βάση όσα φαίνονται τότε μπορείς να “δεις” και βυζάκια έξω. Υπερβολικό το βρίσκω.

Πριν όμως εξαπολύσουμε μύδρους στο ανελεύθερο ή καθυστερημένο Ισλάμ που δεν ανέχεται ούτε ακάλυπτους ώμους, να σκεφτούμε ότι η αντίρρηση προβλήθηκε επειδή το Ιμαρέτ χρησιμοποιείται και για θρησκευτικές τελετές. Από την άποψη αυτή, η ένσταση φαίνεται λιγότερο παράλογη. Στο κάτω-κάτω, θα ταίριαζε το βίντεο της ημίγυμνης κοπέλας σε μια χριστιανική εκκλησία; Θα το ανέχονταν οι δικοί μας ιερωμένοι -ή οι πιστοί; Μάλλον όχι.

Οπότε, η αιτία του προβλήματος, για μένα, είναι ότι ο ίδιος χώρος χρησιμοποιείται για πολιτιστικές εκδηλώσεις και για θρησκευτικές τελετές. Η Θεσσαλονίκη θα έπρεπε να έχει τουλάχιστον ένα σύγχρονο, μεγάλο, νεόδμητο τζαμί για τις χιλιάδες μουσουλμάνους κάτοικους ή επισκέπτες της, κάτι που υποσχέθηκε ότι θα το κάνει ο κ. Μπουτάρης αν επανεκλεγεί, επισημαίνοντας ότι τις μέρες του Ραμαζανιού τα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης ήταν γεμάτα. Ελπίζω ότι ανάλογη δέσμευση θα αναλάβει και ο υποψήφιος δήμαρχος της Αριστεράς, αν δεν υπάρξει συνεργασία με την παράταξη Μπουτάρη. Είναι ντροπή για τη Θεσσαλονίκη (και για την Αθήνα βέβαια ακόμα μεγαλύτερη) να μην έχει κανονικό τζαμί.

Το Ιμαρέτ δεν ήταν ακριβώς θρησκευτικό κτίριο. Πρόκειται για έναν θεσμό του οθωμανικού κράτους που μπορούμε να τον μεταφράσουμε ως Πτωχοκομείο, αν και, απ’ όσο ξέρω, η βασική τους λειτουργία ήταν να προσφέρουν μόνο δωρεάν γεύματα στους φτωχούς, όχι πάντοτε να τους φιλοξενούν ή να τους περιθάλπουν. Ούτε περιορίζονταν στους φτωχούς: δικαίωμα στο συσσίτιο είχαν επίσης οι ταξιδιώτες και άλλες κατηγορίες ατόμων. Πάντως, ο χαρακτήρας του ήταν φιλανθρωπικός και μέσα από τη σκοπιά του Κορανίου. Πολλές φορές το Ιμαρέτ ήταν τμήμα ευρύτερου συμπλέγματος, που είχε επίσης νοσοκομείο ή τζαμί ή κάποιο άλλο φιλανθρωπικό ή θρησκευτικό κτίσμα. Για παράδειγμα, το Αλατζά Ιμαρέτ, που ιδρύθηκε το 1484, είχε και μεντρεσέ (ιεροδιδασκαλείο). Ιμαρέτ υπήρχαν σε όλες τις πόλεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας που είχαν μουσουλμανικό πληθυσμό.

Γιατί Αλατζά; Η λέξη έχει περάσει και στην ελληνική γλώσσα, όπου αλατζάς είναι ένα βαμβακερό ύφασμα κατώτερης ποιότητας. Ασφαλώς δεν μπορεί το Ιμαρέτ να ήταν υφασμάτινο: η λέξη στα τούρκικα είχε άλλη σημασία, alaca είναι ο παρδαλός, ο πολύχρωμος. Πολύχρωμο λεγόταν το ιμαρέτι λοιπόν, και πήρε την ονομασία αυτή, όπως διάβασα, επειδή ο τρούλος του μιναρέ του (που τώρα έχει γκρεμιστεί) ήταν επιστρωμένος με πολύχρωμες ρομβοειδείς πέτρες.

Είπαμε τόσα πολλά, αλλά ακόμα δεν έχω δικαιολογήσει τον τίτλο του άρθρου, γιατί δηλαδή έκανα λόγο για καραβίδα. Καταρχάς, για να μαθαίνουν οι νεότεροι αναγνώστες (δεν εννοώ νεότεροι σε ηλικία, βέβαια) “καραβίδα” ονομάζει το ιστολόγιο τη συσσώρευση περισσότερων από ένα λαθών στην ίδια σύντομη πρόταση, που γεννήθηκε, όπως είχα γράψει παλιότερα, από τη φράση “Η καραβίδα είναι ένα μικρό κόκκινο ψάρι που κινείται προς τα πίσω” -τέλειος ορισμός, με τη διαφορά ότι η καραβίδα (ή τουλάχιστον η γαλλική ecrevisse) δεν είναι κόκκινη, δεν είναι πάντοτε μικρή, δεν είναι ψάρι, και δεν κινείται προς τα πίσω!

Στο ιμαρέτι μας, η καραβίδα σερβιρίστηκε με την ευγενική φροντίδα της αντιδημάρχου Πολιτισμού κυρίας Έλλης Χρυσίδου, η οποία φέρεται να δήλωσε ότι: το βίντεο το έχει δημιουργήσει Γαλλίδα καλλιτέχνης, έχει τίτλο «Νύμφη», δείχνει μια λουομένη και δεν είναι άσεμνο. Θα συμφωνήσω μαζί της ότι άσεμνο δεν είναι, αλλά από εκεί και πέρα η καραβίδα αρχίζει να δείχνει τις δαγκάνες της. Κι αν στο “λουόμενη” δεν θα προβάλω και πολλές αντιρρήσεις, παρόλο που εμένα δεν μου φαίνεται για λουόμενη, από εκεί και πέρα τα πράγματα χαλάνε. Καταρχάς, το βίντεο δεν έχει τίτλο Νύμφη.Ο γαλλικός του τίτλος είναι Nymphéa, και η λέξη αυτή στα γαλλικά δηλώνει ένα είδος νούφαρα. Διάσημα είναι τα νούφαρα (Les Nymphéas) που ζωγράφισε ο Κλοντ Μονέ, 250 (!) πίνακες συνολικά με τον ίδιο τίτλο.

Το σοβαρότερο; Η Γαλλίδα καλλιτέχνης Ange Leccia είναι… Γάλλος, όπως βλέπετε στη φωτογραφία αριστερά, και δη φαλακρός. Γαλλίδα δεν είναι, και το να τελειώνει το επώνυμό σου σε -a δεν είναι δηλωτικό του ότι είσαι γυναίκα. Τον παλιό καιρό ένα τέτοιο λάθος θα  ήταν συγχωρητέο, αλλά όχι σήμερα, που με δυο κλικ στο γκουγκλ βρίσκεις τον κ. Λεξιά (αν προφέρεται έτσι) σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια. Αλλά θα μου πείτε, αν δεν υπήρχε κι η τσαπατσουλιά τι θα έκαναν όσοι μαζεύουν καραβίδες;

Στα κοινωνικά μέσα, κάποιοι επέκριναν τον κ. Μπουτάρη που με την αρχική του ενέργεια, να παραχωρήσει το Αλατζά Ιμαρέτ για προσευχές παλιότερα, “άνοιξε την όρεξη στους Τούρκους”, αλλά εγώ δεν το βλέπω έτσι. Ανάμεσα σε γείτονες υπάρχουν περιθώρια για σχέσεις καλής γειτονίας και συναλλαγές αμοιβαίου οφέλους. Η Θεσσαλονίκη άκμασε στο παρελθόν ως πολυπολιτισμική πόλη, και ως τέτοια θα ακμάσει και πάλι στο μέλλον -άτυπη πρωτεύουσα των Βαλκανίων. Και γενικότερα, αν υπάρχει ένα καλό μέσα στη ζοφερή οικονομική μας κατάσταση, είναι πως έχουμε τη μεγάλη τύχη να έχουμε δίπλα μας μιαν ακμαία οικονομία με συμπληρωματικά προϊόντα, που ανοίγει την πόρτα στις γοργά αναπτυσσόμενες χώρες της πιο πέρα Ασίας. Τα μεγάλα νησιά του Αιγαίου, που άκμασαν στον 19ο αιώνα από τις συναλλαγές με την απέναντι Μικρασία, έχουν πολύ να ωφεληθούν, ενώ το ελληνικό κράτος έτσι κι αλλιώς τα έχει εγκαταλείψει και τα θυμάται μόνο όταν αναγγέλλουν απεργία οι ναυτεργάτες. Για πρώτη φορά από το 1950 δεν υπάρχει καθημερινό δρομολόγιο πλοίου για Χίο και Μυτιλήνη, ενώ το εισιτήριο με το αεροπλάνο μπορεί να φτάσει, μου λένε, πάνω από 200 ευρώ το πηγαινέλα. Στη Σμύρνη όμως μπορείς να πας και νάρθεις με 35 ευρώ.

sarantakos.wordpress.com