Άρθρο γνώμης του Markus Balser δημοσιεύεται στις Οικονομικές Σελίδες της σημερινής Süddeutsche Zeitung με τον τίτλο «Η Ευρώπη κατεβάζει ταχύτητa» και τον υπότιτλο «Η μέγγενη της λιτότητας προκαλεί οικονομική στασιμότητα».

Ads

Κάποτε τέτοια περίοδο οι οικονομολόγοι στη Γερμανία περιορίζονταν στο να διαφωνούν σχετικά με το ύψος της ανάπτυξης για την επόμενη χρονιά. Φέτος δυσκολεύονται να αποφασίσουν μεταξύ ύφεσης και ανάκαμψης. Οι προβλέψεις δεν είναι πλέον απλή υπόθεση.

Το θαύμα, ωστόσο, συνέβη. Η γερμανική οικονομιία κατέγραψε το 2011 ανάπτυξη 3%. Την ίδια ώρα, όμως, που οι Γερμανοί καταναλωτές δεν επιτρέπουν στην κρίση να αγγίξει τη χώρα τους, σε άλλες χώρες η κρίση έχει πλήξει άσχημα τις οικονομίες τους. Επικίνδυνο μπορεί να καταστεί πάντως αυτό ακριβώς που αποσκοπεί στον τερματισμό της κρίσης: Τα προγράμματα διάσωσης.

Προπάντων τα κράτη που πλήττονται από κρίση ευθύνονται για την επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Τεχνοκράτες, όπως ο Έλληνας Πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος, ή ο Ιταλός ομόλογός του, Mario Monti, προσπαθούν με σκληρές περικοπές και αυξήσεις στη φορολογία να επανακτήσουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών υπό την πίεση των οίκων αξιολόγησης και τις απαιτήσεις Βερολίνου και Παρισίων για δημοσιονομική πειθαρχία.

Πουθενά αλλού στον κόσμο δεν εφαρμόζονται τόσο πολλά προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής όσο στην Ευρωζώνη.

Τα προγράμματα αυτά είναι η μοναδική θεραπεία, που απομένει στον ασθενή – στο σημείο αυτό συμφωνεί η ομάδα θεραπόντων ιατρών της Ευρωζώνης. Λίγοι, όμως, μιλούν ανοιχτά για τις παρενέργειες που θα γίνουν αισθητές κατά τους επόμενους μήνες.

Το ΔΝΤ θεωρεί την κατάσταση τόσο κρίσιμη που η επικεφαλής, Christine Lagarde, προειδοποίησε δημοσίως για ύφεση που θα θυμίζει την δεκαετία του ’30. Όσο βαθαίνει η ύφεση, τόσο περισσότερα μέτρα χρειάζονται για να επιτευχθούν οι στόχοι.

Τις συνέπειες αυτού του φαύλου κύκλου βιώνουν τώρα μετά τους Έλληνες και τους Πορτογάλους και οι Ιταλοί. Η εφαρμογή αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας, ολοένα νέων προγραμμάτων περικοπών, προκάλεσε πτώση της κατανάλωσης με αποτέλεσμα να υποστεί βαρύ πλήγμα η πραγματική οικονομία.

Η ύφεση στην Ελλάδα ανήλθε στο 5% για το 2011. Τα προγράμματα προσαρμογής πρέπει να ενισχυθούν. Η χώρα θα ζήσει τον πέμπτο συνεχόμενο χρόνο ύφεσης.

Η Ευρωζώνη δεν έχει ούτε τη δυνατότητα να επιτύχει μείωση των χρεών με αύξηση εξαγωγών προς τρίτες χώρες και δη με αναδυόμενες οικονομίες, καθώς ούτε κι αυτές έχουν την πολυτέλεια συσσώρευσης νέων χρεών.

Το συμπέρασμα είναι ότι χωρίς προγράμματα περικοπών δεν γίνεται.

Τα δραστικά προγράμματα λιτότητας των ευρωκρατών μπορεί, όμως, να αποδειχθούν πολύ πιο επικίνδυνη θεραπεία. Πιο σωστό θα ήταν να ελαττωθούν οι πιέσεις για περικοπές.

Η πολιτική θα πρέπει να αποδεχθεί το ρίσκο ότι μία τέτοια κίνηση μπορεί να προκαλέσει νέες αρνητικές αξιολογήσεις από τους οίκους και να δυσκολέψει ακόμη περισσότερο την αναχρηματοδότηση των κρατών.