Ξυπνώ το πρωί και την ώρα που ετοιμάζομαι για δουλειά, αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου να συνοφρυώνεται σκεπτόμενος ότι είμαι τυχερός που έχω εργασία. Ο γείτονάς μου ξυπνάει την ίδια περίπου ώρα, αλλά για να πάει να ψάξει δουλειά. Και ο εξάδελφος το ίδιο κάνει και τόσοι άλλοι σαν κι αυτόν. Είναι όλοι εκείνοι που οι στατιστικές κάρτες των βραδινών ειδήσεων τους «ονομάζουν» ως το 26% της ανεργίας. Προς το παρόν εγώ έχω όνομα, όμως το ένα τέταρτο του εργατικού πληθυσμού «χάνεται» πίσω από ένα ποσοστό· κάπως έτσι οι εξουσιάζοντες μπορούν να εκλογικεύουν την αποτυχία των πολιτικών απασχόλησης που εφαρμόζουν εδώ και δεκαετίες.

Σε λίγη ώρα διαβαίνω την είσοδο του χώρου εργασίας μου, αλλά η θλίψη παραμένει χαραγμένη στο πρόσωπο. Ως επί το πλείστον την ίδια «μάσκα» βλέπω να «φοράνε» οι συνάδελφοι, λες και ο καθένας μας έχει συνομολογήσει στο αμάρτημα – καταφέραμε και επιζούμε από την οικονομική κρίση. Για ποιο λόγο να ζητάμε κάτι παραπάνω; Γιατί να διεκδικούμε τα αυτονόητα, αυτά που μας έχουν πετσοκόψει στο όνομα μιας πολλά υποσχόμενης, αλλά καθόλου εμφανιζόμενης ανάκαμψης; Εν τοιαύτη περιπτώσει, αφού μας προσφέρουν δουλειά και μέσα επιβίωσης, τότε πρέπει να είμαστε ευγνώμονες. Αλλά πόσο διαφορετικοί είμαστε από τους δούλους της κλασικής αρχαιότητας; Ποσό η δουλειά «εκπίπτει» σε δουλεία; Όσο σκέφτομαι ότι με απειλούν με ανεργία, φτώχεια, εξαθλίωση και οικονομικό στραγγαλισμό, τότε σε τι ακριβώς διαφέρω από εκείνους;

Δεν ψάχνω για κάτι καλύτερο γιατί φοβάμαι μήπως χάσω αυτό που έχω; Παραμένω στην παρούσα δουλειά γιατί δεν έχω καλύτερη επιλογή; Άραγε τι ισχύει; Αν ήμουν νεώτερος, πόσο εύκολο θα μου ήταν να φύγω από τη χώρα; Το έκαναν ήδη 200.000 νέοι και νέες· «αυτοεξόριστοι», οικονομικοί μετανάστες. Είναι αυτοί που τους ονομάζουν ως οι επιστήμονες που διαπρέπουν στα ξένα! Αφού τους έδιωξαν, τους εξώθησαν στα ξένα, οι «κόλακες» της εξουσίας τους κοιτάζουν από μακριά και τους παίρνουν συνεντεύξεις, ώστε να μας ενημερώνουν πως τα καταφέρνουν στην Εσπερία. Έτσι, για να μαθαίνουμε εμείς που μένουμε εδώ. Να βλέπουμε και να παραδειγματιζόμαστε. Είναι όμως παραδείγματα προς μίμηση; Να σκεφτόμαστε ότι «εκείνοι είχαν τα κότσια και το έπραξαν, ενώ εγώ παρέμεινα εδώ, εγκλωβισμένος και στραγγισμένος.» Είναι όμως και παραδείγματα προς αποφυγή. Να αποφεύγουμε όλους εκείνους που τάζουν μία Γη της Επαγγελίας, ενώ οι ίδιοι τους, δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να βολεύουν το σινάφι τους και εξασφαλίζουν τους ημέτερους. Και αν έχουν κάποιες παράδες στη γωνιά, τότε τις στέλνουν στα εξωτερικά για σιγουριά μέσα από τράπεζες που φυτρώνουν σε παραδείσους. Όχι σε αυτόν που μας λένε ότι θα πάμε για να περάσουμε την αιωνιότητα, εφόσον είμαστε σε όλα μας καλοί και ενάρετοι, αλλά σε εκείνους που τους χαίρονται ενόσω ζούνε, κάτι ξύπνιοι με λεφτά που ένας θεός ξέρει που και πως τα απέκτησαν.

Όταν επιστρέφω σπίτι σκέφτομαι ότι τα κατάφερα, ότι «επέζησα». Γύρισα με κάποια ψώνια και έβαλα λίγες πραμάτειες στο ψυγείο. Την ώρα που τα τακτοποιώ, το παρελθόν έρχεται στο νου μου. Τότε που όλα ήταν καλύτερα, όλα ομορφότερα· ενώ σήμερα είναι τόσο πνιγηρά και σκοτεινά. Οι φίλοι μου λένε ότι μόνο για το παρελθόν μιλάω, αλλά τι έχω να τους πω για το σήμερα; Σήμερα φροντίζω να διατηρώ ότι περισσότερο μπορώ· δουλειά, σπίτι, ξεκούραση, ηρεμία, πνευματική διαύγεια, συναισθηματική ισορροπία. Ειδικά η τελευταία δέχεται καίριο πλήγμα. Ένας γιατρός μου είπε ότι πρέπει να έχω εργασιακή εξουθένωση. Ποιος το ξέρει αν έτσι ονομάζονται τα χάπια που παίρνω για να κοιμηθώ, ότι ιδρώνω στον ύπνο μου και ξυπνάω κουρασμένος, αλλά και ότι σέρνω τα βήματά μου κάθε μέρα που διαβαίνω το κατώφλι της εργασίας μου.

Και μετά έρχεται το βράδυ, η τηλεόραση που αντικαθιστά το χάπι – αυτό μου είπαν ότι δεν πρέπει να το παίρνω καθημερινά, ενώ το «χαζοκούτι» το «καταπίνω» χωρίς σκέψη και συνείδηση. Το βράδυ δεν επιτρέπω στον εαυτό μου να κάνει τον ημερήσιο απολογισμό γιατί όλα ίδια εμφανίζονται· ένα χρώμα, μια πατέντα. Πόσο άραγε διαφέρω από ένα ρομπότ; Είναι και κείνη η αναθεματισμένη η στιγμή που αναδύεται το ίδιο ερώτημα και δεν θέλω να το απαντήσω: «Γιατί δεν έχω και εγώ δικαίωμα στην ικανοποίηση;»

Σημείωση: Μπορείτε να συμπληρώσετε το ερωτηματολόγιο για την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις της στην εργασιακή συμπεριφορά και τις ανθρώπινες στάσεις (εδώ). Δεν υπάρχουν σωστές ή λάθος ερωτήσεις. Η έρευνα είναι ανώνυμη και δεν υπάρχει καμία πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα.