Η λέξη “αξιολόγηση” ακούγεται μάλλον θετικά, καθώς συνδέεται με την αξία, την αξιοκρατία, το ρήμα “αξίζει” και όλα αυτά προκαλούν συνειρμούς με την ποιότητα μιας κοινωνίας, ενός καλύτερου κόσμου, πιο δίκαιου, πιο κοντά σε ιδανικά μοντέλα. 

Ads

Το κυριότερο ζήτημα όμως στην διαδικασία της αξιολόγησης είναι πως υπάρχει ένα υποκείμενο που αξιολογεί και ένα αντικείμενο που αξιολογείται. Και εφόσον υπάρχει ένα υποκείμενο που κάνει αυτή την πράξη, πρόκειται για υποκειμενική υπόθεση!

Όταν σήμερα όλοι συζητούν για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, παίρνουν τα φώτα της δημοσιότητας από το υποκείμενο που θα αξιολογήσει και τα ρίχνουν όλα στο αντικείμενο που θα αξιολογηθεί, δηλαδή στους εκπαιδευτικούς. 

Αλλά το κυριότερο πρόβλημα σε αυτή τη διαδικασία το έχει ο αξιολογητής. Πώς θα καταφέρει να είναι αντικειμενικός; Η συζήτηση αυτή συσκοτίζεται, δεν τίθεται καν στα τηλεοπτικά παράθυρα. Και δεν τίθεται γιατί το ζητούμενο δεν είναι η προσέγγιση της δικαιοσύνης, της αλήθειας, η εύρεση ορισμών για την αξία, αλλά μόνο η εξουσία του υποκειμένου επάνω στο αντικείμενο. Γι αυτό καθόλου δεν συζητούν στα γνωστά κανάλια το ζήτημα των κριτηρίων, ή το προσπερνούν πολύ γρήγορα, πράγμα που αποδεικνύει πως θεωρείται δεδομένη η καλή πρόθεση των υποκειμένων – αξιολογητών. Δεν είναι όμως δεδομένη! Ούτε καν διευκρινίζεται ευρύτερα το ποιος θα αξιολογεί ποιον.

Ποιος λοιπόν θα αξιολογήσει ένα δάσκαλο; Ο Διευθυντής του σχολείου του, που στις περισσότερες περιπτώσεις γνωρίζουμε όλοι οτι έχει τοποθετηθεί σε αυτή τη θέση συνυπολογιζόμενων και κομματικών κριτηρίων; Και τότε δικαιούται αυτός ο προϊστάμενος να αξιολογήσει; Με ποια εχέγγυα φερεγγυότητας και αντικειμενικότητας; Μήπως ο ανώτερος προϊστάμενος και αυτού, ο Διευθυντής εκπαίδευσης; Kαι μήπως δεν είναι γνωστό πως και αυτός τοποθετήθηκε στη θέση του και ένεκα κομματικών περγαμηνών; Ή μήπως θα συσταθεί κάποια επιτροπή υπό τον διορισμένο από την κυβέρνηση Υπουργό που όλοι ξέρουμε πως δέχεται και εκτελεί εντολές από την Τρόικα την οποία καθόλου δεν έχει εκλέξει ο ελληνικός λαός, πολύ περισσότερο η εκπαιδευτική κοινότητα;

Βλέπουμε λοιπόν εύκολα πως εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα πυραμιδοειδές σύστημα διοικητικής οργάνωσης στη βάση του οποίου είναι οι εκπαιδευτικοί που μπαίνουν στις τάξεις και που είναι οι μόνοι που βρέθηκαν σε αυτή τη θέση βάσει τυπικών προσόντων και γνώσεων, αφού διορίστηκαν μέσω ΑΣΕΠ οι νεότεροι και με τα αποδεικτικά σπουδών τους οι παλαιότεροι. Έχουμε έτσι μια ιεραρχική δομή όπου όλοι οι ανώτεροι είναι κατά τεκμήριο περισσότερο διεφθαρμένοι από τον τελευταίο τροχό της αμάξης, τους κατώτερους, και όπου αυτοί οι από πάνω ζητούν να αξιολογήσουν τους από κάτω.

Αξιολόγηση όμως κάνουν και οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί, καθώς βαθμολογούν καθημερινά τους μαθητές τους. Αν και αυτή η μέθοδος ως παιδαγωγικό εργαλείο είναι ανοιχτή σε επιστημονικές κριτικές, ωστόσο εκεί δεν τίθεται ζήτημα αλλαγής μισθολογικής βαθμίδας, επομένως αύξησης ή μείωσης μισθού, ή ακόμα περισσότερο απόλυσης. Σε περιπτώσεις τίθεται θέμα μετάβασης στην επόμενη τάξη ή βαθμίδα εκπαίδευσης, αλλά θεωρητικά αυτό δεν επηρεάζει την φυσική επιβίωση των μαθητών. Θεωρητικά η επιβίωση των μαθητών εξαρτάται από την οικονομική κατάσταση των οικογενειών, για την οποία δεν ευθύνεται ο δάσκαλος, και εάν αυτή το επιτρέπει, υπάρχει περιθώριο ένας μαθητής να ξαναπροσπαθήσει περισσότερο για ακόμα μια χρονιά ή μια εξεταστική περίοδο για να περάσει την τάξη.

Η ομοιότητα όμως ανάμεσα στις δυο αυτές περιπτώσεις αξιολόγησης είναι τούτη: το υποκείμενο που αξιολογεί, οφείλει προηγουμένως να έχει προσφέρει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο εκείνα τα οποία θα απαιτήσει στη συνέχεια από τον αξιολογούμενο. Στην περίπτωση του μαθητή, θα πρέπει να έχει διδαχθεί επαρκώς και με κατάλληλες παιδαγωγικές μεθόδους το αντικείμενο στο οποίο θα εξετασθεί. Γι αυτό υπάρχει και αυτό που λέμε διδακτέα ύλη. Κρίνεται βέβαια ο τρόπος διδασκαλίας ο οποίος δεν εξαρτάται και πάλι αποκλειστικά και μόνο από τον εκπαιδευτικό, αλλά και από τα υλικά και θεσμικά μέσα που έχει στη διάθεσή του, το πλαίσιο λειτουργίας του σχολείου, αλλά και σε συνάρτηση με την κατάσταση του μαθητή. Παιδιά πεινασμένα, ταλαιπωρημένα, με προβλήματα υγείας, με σοβαρά κοινωνικά ή και οικογενειακά προβλήματα στο σπίτι, παιδιά μεταναστών με ελλείψεις στη γλώσσα, πώς θα παρακολουθήσουν απρόσκοπτα την εκπαιδευτική διαδικασία; Πάρα πολλές είναι οι παράμετροι που υπεισέρχονται στο τελικό αποτέλεσμα, τις οποίες στην πράξη ο εκπαιδευτικός λαμβάνει υπόψη του.

Ας δούμε τώρα αν αντίστοιχα είναι τα πράγματα και στην περίπτωση της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Και γιατί να μην είναι άραγε; Μήπως οι προϊστάμενη αρχή τους που ζητά να τους αξιολογήσει, έχει προσφέρει εκείνα που υποχρεούται, ως προϊστάμενη, ώστε αυτοί να αφιερώνονται και να εκτελούν το έργο τους απρόσκοπτα και με επάρκεια; Ασχέτως αν το κάνουν τελικά, η αρχή που προΐσταται και που θα αξιολογήσει, δηλαδή το Υπουργείο Παιδείας, κάνει καλά τη δουλειά της, είναι συνεπής προς τις δικές της υποχρεώσεις, ώστε να δικαιούται στη συνέχεια να αξιολογήσει;

Ο προϋπολογισμός για την Παιδεία

Όπως διαβάζουμε, το ποσοστό επί του προϋπολογισμού για την Παιδεία το 2013 είναι στο 2,51%. Δείτε εδώκαι τα ποσοστά των προηγούμενων ετών, τη δραματική σταδιακή μείωση, με στοιχεία της ΟΛΜΕ. Η  Α’βάθμια Εκπαίδευση θα υποστεί συνολική μείωση περίπου 12% σε σχέση με τον περσινό, ισχνό προϋπολογισμό και σε απόλυτους αριθμούς περί 215 εκατ. ευρώ. Η Β’θμια Εκπαίδευση θα υποστεί συνολική μείωση περίπου 14% σε σχέση με πέρσι και σε απόλυτους αριθμούς περί τα 295 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το 2011 ο μέσος όρος δημόσιων δαπανών για την εκπαίδευση στην ΕΕ ήταν 5,34% και στην Ευρωζώνη 5,02%. Τις ψηλότερες δημόσιες δαπάνες το 2011 διέθεσε η Δανία, όπου έφτασαν το 7,79% του ΑΕΠ, ενώ ακολούθησαν η Κύπρος με 7,18% και η Σουηδία με 6,79%. Τις χαμηλότερες δαπάνες διέθεσαν η Βουλγαρία με 3,60% του ΑΕΠ, η Σλοβακία με 4,0%, και η Ελλάδα με 4,1%. 

Μισθοί εκπαιδευτικών

Σύμφωνα με μελέτη της ΟΛΜΕ με στοιχεία από τον ΟΟΣΑ, η Ελλάδα βρίσκεται δυο θέσεις πριν το τέλος ως προς τις αποδοχές των καθηγητών στην Ευρωζώνη αλλά και σε ολόκληρη την ΕΕ, με στοιχεία για το 2009, πριν τις μειώσεις των μνημονίων, που έφταναν το 38% επί των μισθών του 2009, τον Ιανουάριο του 2012. Οι διαφορές και σε απόλυτους αριθμούς, αν δείτε τους πίνακες, είναι εντυπωσιακές. Πρόκειται για υποπολλαπλάσιους μισθούς!

Ωράρια εργασίας

Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, τα ωράρια καθώς και οι εργάσιμες ημέρες όλο το χρόνο είναι όσες και στο μέσο όρο της ΕΕ.

Όπως σημειώνει η μελέτη της ΟΛΜΕ στο  πολυδιαφημισμένο εκπαιδευτικό σύστημα της Φιλανδίας δεν εφαρμόζεται αξιολόγηση των εκπαιδευτικών!

Δικαιούται λοιπόν αυτό το Υπουργείο Παιδείας να μιλά για αξιολόγηση; Μοιάζει να κόπτεται για το μέλλον των παιδιών μας, για την ποιότητα στην εκπαίδευση, για την αξιοκρατία; Το μόνο που βλέπουμε είναι να επιτρέπει να πέφτουν χημικά μέσα στα σχολεία, να στέλνει στα νοσοκομεία τα παιδιά μας χωρίς να νοιάζεται. Ούτε καν συζητά με τα συνδικαλιστικά όργανα των δασκάλων όλων των βαθμίδων τα οποία εκ των πραγμάτων έχουν από χρόνια εμπειρίας επεξεργασμένα σχέδια και προτάσεις.

Η αξιολόγηση είναι μια διαδικασία που προέρχεται από το χώρο της αγοράς και καμιά σχέση δεν έχει με παιδεία, μόρφωση, παιδαγωγική, αξίες και ιδανικά. Η συνεχής αναπαραγωγή αυτής της φιλολογίας από τα media της προπαγάνδας, στόχο έχει να αντικαταστήσει στο μυαλό των πολιτών τις πραγματικές αξίες της ζωής και της μόρφωσης, με ένα μετρικό σύστημα που χρησιμεύει στο εμπόριο για την απόδοση και το κέρδος και να τρομοκρατήσει τους εργαζόμενους. Εδώ και δεκαετίες επιδίωξη των Υπ. Παιδείας ήταν η μετατροπή της Δημόσιας Παιδείας σε χώρο παραγωγής αναλώσιμων εργαζόμενων, σε μηχανές παραγωγής χρήματος, σε άβουλους και κυνικούς υπηρέτες οικονομικών συμφερόντων, χωρίς ιδανικά και χωρίς κοινωνικά οράματα, επομένως χωρίς άμυνες, χωρίς εργαλεία γνώσης που να επιτρέπουν να επωάζεται μια επανάσταση για ένα καλύτερο κόσμο. Αυτή είναι και η γραμμή της ΕΕ. Όλα πρέπει να ελέγχονται, να μπαίνουν σε κουτάκια και τίποτα να μην ξεφεύγει κατά λάθος. Όσοι απεργούν, χωρίς αυτό ποτέ να ειπωθεί ρητά, δεν θα περνάνε την αξιολόγηση του καθοδηγούμενου αξιολογητή. Μακροπρόθεσμα αυτός ο έλεγχος μπορεί να προχωρήσει ακόμα πιο βαθιά, καθώς ο εκπαιδευτικός εκτίθεται στην τάξη, όπου υπεισέρχεται στο περιεχόμενο και η κοινωνική διάσταση. Έτσι, και μόνο αν φοβάται για το τι θα πει, η αξιολόγηση έχει πετύχει το σκοπό της!

Κεράσια και Κρίνοι