Γεννημένος στις 22 Μαρτίου του 1941, ο Μπρούνο Γκανζ δεν υπήρξε απλά ένας καλός ηθοποιός, αλλά ένας από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους καλλιτέχνες του Κινηματογράφου, αλλά και του Θεάτρου. Αν κι έγινε ευρέως γνωστός το 2004, ενσαρκώνοντας τον Χίτλερ, στην ταινία «Πτώση», ο Ελβετός ηθοποιός είχε ήδη προλάβει να συνεργαστεί στην σπουδαία καριέρα του, με μερικούς από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της εποχής του. Από τα «Φτερά του Έρωτα» του Βιμ Βέντερς, μέχρι τον Χρυσό Φοίνικα του Ελληνικού Σινεμά με το «Μια Αιωνιότητα και μια Μέρα» του Θόδωρου Αγγελόπουλου.

Ο Μπρούνο Γκανζ έφυγε από τη ζωή στις 16 Φεβρουαρίου 2019, αλλά το έργο που αφήνει πίσω του, θα μας θυμίζει για πάντα τον κορυφαίο γερμανόφωνο ηθοποιό. Στο Αφιέρωμα που ακολουθεί, γυρνάμε τον χρόνο πίσω και θυμόμαστε επτά από τις σημαντικότερες ερμηνείες του, στην Μεγάλη Οθόνη.

Διαβάστε επίσης:

• «Πέταξε» ο σπουδαίος Μπρούνο Γκαντς

«Η Μαρκησία του Ο» (Die Marquise von O… / The Marquise of O – 1976) του Ερίκ Ρομέρ

Πρόκειται για μία ταινία εποχής, που διαδραματίζεται το 1799 στην Ιταλία και βασίζεται σε νουβέλα του Χάινριχ Φον Κλάιστ  / Heinrich von Kleist. Η ταινία που έλαβε το Ειδικό βραβείο της κριτικής επιτροπής στις Κάννες το 1976, πραγματεύεται το προδιαγεγραμμένο της μοίρας μέσα από την ιστορία της Μαρκησίας του Ο, αιχμάλωτης των Ρώσων, η οποία βιάζεται από τον σωτήρα της κόμη Φ, μένει έγκυος, εγκαταλείπει τους γονείς της, καταλήγοντας να παντρευτεί τον κόμη, ο οποίος στο τέλος εξιλεώνεται. Πρωταγωνιστούν: Εντιθ Κλέβερ, Μπρούνο Γκανζ, Οτο Σάντερ. Μια ταινία γύρω από το προδιαγεγραμμένο της μοίρας και από τις ελάχιστες ταινίες εποχής που γύρισε ο σπουδαίος Γάλλος σκηνοθέτης, Ερίκ Ρομέρ

«Ένας Αμερικανός Φίλος» (The American Friend – 1977) του Βιμ Βέντερς

Ο Τομ Ρίπλεϊ (Ντένις Χόπερ) είναι ένας Αμερικανός, που ζει στην Ευρώπη. Ο Ρίπλεϊ συνεργάζεται μ’ έναν πλαστογράφο έργων τέχνης στο Αμβούργο, αποκτώντας έτσι σχέσεις με ανθρώπους του υποκόσμου. Ένας από αυτούς, ο Ραούλ Μινό (Τζέραρντ Μπλεν), τον πλησιάζει μια μέρα και του προτείνει μια διαφορετική δουλειά. Όχι το συνηθισμένο εμπόριο πλαστών έργων, στο οποίο ειδικευόταν ο Ρίπλεϊ, αλλά τη δολοφονία ενός άντρα! Ο Μινό του ζητά να γίνει εκτελεστής και να σκοτώσει έναν μαφιόζο εχθρό του. Ο Ρίπλεϊ καταστρώνει τότε ένα φιλόδοξο σχέδιο. Παράλληλα όμως σκέφτεται να μπλέξει στην υπόθεση τον Τζόναθαν Ζίμερμαν (Μπρούνο Γκαντζ), έναν ήρεμο οικογενειάρχη και τεχνίτη κορνίζας, που γνωρίζει τυχαία σε μια δημοπρασία. Όταν ο Ρίπλεϊ μαθαίνει ότι ο Τζόναθαν είναι βαριά άρρωστος, παραποιεί τα ιατρικά στοιχεία ώστε να δείχνουν ότι δεν έχει καθόλου χρόνο ζωής, ώστε να τον πείσει να διαπράξει τον φόνο. Ο Τζόναθαν ανακαλύπτει έτσι σταδιακά μια εντελώς καινούργια πτυχή του εαυτού του και δελεάζεται από το μεγάλο χρηματικό ποσό που του προσφέρει ο Μινό για να εξασφαλίσει το αβέβαιο μέλλον της οικογένειά του. Μη γνωρίζοντας όμως τίποτα για την ανάμειξη του Ρίπλεϊ σε αυτή τη δολοπλοκία, γίνεται σιγά σιγά φίλος μαζί του, σε μια περίεργη όσο και μοιραία σχέση και για τους δύο.

Το «Ένας Αμερικανός Φίλος» είναι η έβδομη μεγάλου μήκους ταινία του σπουδαίου Βιμ Βέντερς. Αποτελεί διασκευή του βιβλίου «Το Παιχνίδι του Κυρίου Ρίπλεϊ« της Πατρίσια Χάισμιθ. Ο Γερμανός σκηνοθέτης αποδίδει έμφαση τόσο στους χαρακτήρες – την αποξένωση, τα διλήμματα και τα συναισθήματα τους – όσο και στις πόλεις στις οποίες εκείνοι ζουν και δρουν. Η ιστορία διαδραματίζεται μεταξύ Νέας Υόρκης, Παρισιού, Αμβούργου και Μονάχου, ενώ στο καστ συναντάμε στους κεντρικούς ρόλους τους εξαιρετικούς, Ντένις Χόπερ και Μπρούνο Γκανζ και στους συμπληρωματικούς ρόλους, τους Σαμ Φούλερ και Νίκολας Ρέι.

Διαβάστε επίσης:

• Ο Ντένις Χόπερ είναι «Ένας Αμερικανός Φίλος» για τον Βιμ Βέντερς
• Αφιέρωμα στον Βιμ Βέντερς: Ο «Κάιζερ» του Γερμανικού Κινηματογράφου

«Νοσφεράτου: Ο Δράκουλας της Νύχτας» (Nosferatu the Vampyre – 1979) του Βέρνερ Χέρτζογκ

Ο Τζόναθαν Χάρκερ ταξιδεύει στον πύργο του κόμη Δράκουλα, προκειμένου ο τελευταίος να υπογράψει το συμβόλαιο αγοράς σπιτιού σε μια πόλη της Γερμανίας. Ο Χάρκερ αρρωσταίνει και ο Δράκουλας κατευθύνεται προς τη Γερμανία, σπέρνοντας παντού την πανώλη.

Το 1979 ο σπουδαίος Γερμανός σκηνοθέτης Βέρνερ Χέρτζογκ, ολοκληρώνει το φιλμ «Nosferatu» με πρωταγωνιστές τον αγαπημένο του ηθοποιό Κλάους Κίνσκι, την υπέροχη Ιζαμπέλ Ατζανί και τον σπουδαίο, Μπρούνο Γκαντς.

«Δεν ήθελα να κάνω ένα ριμέικ της βωβής ομώνυμης ταινίας. Στο πρωτότυπο φιλμ ο βρικόλακας δεν διαθέτει καθόλου αισθήματα, είναι ένα έντομο που πεθαίνει. Εγώ ήθελα να δείξω τον βρικόλακα ως μια ψυχή που υποφέρει. Το φιλμ του Φ.Β. Μουρνάου ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του και συμβόλιζε πως κάτι σκοτεινό πλανάται πάνω από τη Γερμανία – κατά τη γνώμη μου εννοούσε τον ναζισμό. Με τη δική μου ταινία, νιώθω ότι δημιούργησα μια νοητή συνέχεια με τους κινηματογραφιστές του παρελθόντος, των οποίων το όραμα και η σκέψη διεκόπη από τον κινηματογράφο την περίοδο του ναζισμού.» – Βέρνερ Χέρτζογκ

Διαβάστε επίσης:

• Βέρνερ Χέρτζογκ: Στην αναζήτηση της κινηματογραφικής αλήθειας
• Ο Φρίντριχ Βίλχελμ Μούρναου και το θρυλικό «Νοσφεράτου»

«Τα Φτερά του Έρωτα» (Wings of Desire – 1987) του Βιμ Βέντερς

Στο χωρισμένο από το τείχος Βερολίνο, άγγελοι περιπλανιούνται στους δρόμους, ακούγοντας τις σκέψεις των ανθρώπων. Ένας από αυτούς ερωτεύεται μια ακροβάτισσα του τσίρκου. Τα αισθήματά του γι’ αυτήν είναι τόσο έντονα που ζητά να χάσει το προνόμιο της αθανασίας και να γίνει θνητός. Επιλέγει λοιπόν να αφήσει την αιωνιότητα και να “οξειδωθεί μες στη νοτιά των ανθρώπων”, να σταματήσει να παρακολουθεί, με την ασπρόμαυρη ματιά του, τη ζωή και να τη ζήσει σαν άνθρωπος. Έτσι, ο άγγελος Damiel (Μπρούνο Γκαντς) θα “εκπέσει” με τη θέλησή του, στους περιορισμούς του χρόνου, στην αρρώστια, στον πόνο και φυσικά στον θάνατο, καθώς μόνο έτσι θα μπορέσει να αγγίζει, να αισθάνεται, αλλά και να ζήσει σε τελική ανάλυση, τον έρωτά του για τη Marion (Σολβέιγ Ντομαρτέν). Θα καταφέρει δηλαδή να νοιώσει, όλα αυτά τα απλά και καθημερινά πράγματα που τα συνοψίζει μέσα στο φιλμ ο σπουδαίος ηθοποιός Πίτερ Φολκ, μπροστά από μία καντίνα, ξημερώματα, σ’ έναν αγαπημένο μονόλογο:

«Εδώ, με το τσιγάρο και τον καφέ. Κι αν τα κάνεις μαζί είναι φανταστικό. Ή να ζωγραφίσεις. Ξέρεις. Παίρνεις ένα μολύβι και κάνεις μία μαύρη γραμμή και μετά μία φωτεινή γραμμή και μαζί αποτελούν μία καλή γραμμή. Ή όταν τα χέρια σου είναι κρύα, μπορείς να τα τρίψεις μεταξύ τους, να έτσι βλέπεις, αυτό είναι καλό και αισθάνεσαι όμορφα! Υπάρχουν τόσα πολλά όμορφα πράγματα! Αλλά δεν είσαι εδώ – εγώ είμαι εδώ. Μακάρι να ήσουν εδώ. Εύχομαι να μπορούσες να μου μιλήσεις. Γιατί είμαι ένας φίλος…»

Σε Συνέντευξη του στο Tvxs.gr ο σπουδαίος Γερμανός σκηνοθέτης, Βιμ Βέντερς, μου είχε πει σχετικά: «Έχω σταματήσει πλέον να διαχωρίζω τη δουλειά μου σε μυθοπλασία και ντοκιμαντέρ. Ένα ντοκιμαντέρ μπορεί κάλλιστα να διηγηθεί μία όμορφη ιστορία όπως για παράδειγμα το «Buena Vista Social Club» και αντίστροφα μία ταινία όπως το τα «Φτερά του Έρωτα» (Wings of Desire / Der Himmel über Berlin), μπορεί να μετατρέπει σ’ ένα ντοκιμαντέρ για μία πόλη που πλέον δεν υπάρχει. Οι δονήσεις που λαμβάνω από έναν τόπο με βοηθούν ταυτόχρονα, είτε γυρίζω ντοκιμαντέρ είτε γυρίζω ταινία μυθοπλασίας. Έχω όμως την ανάγκη να συνδεθώ με το συγκεκριμένο μέρος που πρόκειται να κινηματογραφίσω, αλλιώς νιώθω σαν να περπατάω προς το κενό. Εξαρτάται από το ίδιο το μέρος να με κερδίσει και να μου αφηγηθεί την ιστορία του. Τότε κι εγώ με τη σειρά μου θα ξέρω που να στήσω την κάμερα.»

Διαβάστε επίσης:

• Το εικονοκλαστικό αριστούργημα του Βιμ Βέντερς: «Τα Φτερά του Έρωτα»
• Συνέντευξη – Ο Βιμ Βέντερς για τον Κινηματογράφο,το «Αλάτι της Γης», το Ελληνικό Σινεμά και τον Θόδωρο Αγγελόπουλο

«Μια Αιωνιότητα και μια Μέρα» (Eternity and a Day – 1998) του Θόδωρου Αγγελόπουλου

O Αλέξανδρος (Μπρούνο Γκανζ), είναι ένας μεσόκοπος συγγραφέας, που ασχολείται με το ημιτελές έργο του Σολωμού, «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι». Από το ποίημα λείπουν λέξεις κι ο Αλέξανδρος αποπειράται να τις συγκεντρώσει, να τις αγοράσει, όπως έκανε για τις δικές του λέξεις κι ο Σολωμός. Είναι όμως οι λέξεις που μπαίνουν στο παζλ της συμπλήρωσης του ημιτελούς αριστουργήματος, για να στοιχειώσουν και τη ζωή του Αλέξανδρου. Αλλά οι δυνάμεις του έχουν εξαντληθεί κι ο ίδιος βαδίζει προς τον θάνατο. O χρόνος που του απομένει, ανήκει στις αναμνήσεις, στον απολογισμό μιας ζωής, γεμάτης χαμένες ευκαιρίες και λάθος κινήσεις.

Μια τυχαία συνάντηση μ’ ένα άστεγο αγόρι, παιδί των φαναριών, θα του δώσει νέα ώθηση. Προσκολλάται σ’ αυτό το παιδί, αναβάλλει την «αναχώρηση» του και παρατείνει την αιωνιότητα κατά μία μέρα, για να μεταφέρει στον μικρό του φίλο κάτι από τη γνώση του. Έτσι ώστε ν’ αφήσει τα ίχνη του πάνω σε κάποιον, μέσα από το βλέμμα του οποίου θα σωθεί εκείνος που φεύγει… Μία ταινία ποιητική με πανέμορφα πλάνα και δύο χαρακτηριστικές ερμηνείες από τον Μπρούνο Γκανζ και τον Αχιλλέα Σκεύη, στον ρόλο του παιδιού των φαναριών.

Τρία χρόνια μετά την ταινία «Το Βλέμμα του Οδυσσέα» (1995) – το οποίο επίσης είχε προβληθεί στις Κάννες κερδίζοντας το Βραβείο FIPRESCI (μαζί με το «Land and Freedom» του Κεν Λόουτς / Ken Loach) και το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος επιστρέφει θριαμβευτικά στο κορυφαίο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ. Το κλασσικό πλέον φιλμ του «Μια Αιωνιότητα και μια Μέρα», κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ Καννών το 1998, ενώ παράλληλα τιμήθηκε με τα Βραβεία: Σκηνοθεσίας, Σεναρίου, Β’ Γυναικείου Ρόλου (Ελένη Γερασιμίδου), Σκηνογραφίας, Μουσικής και Ενδυματολογίας, στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης.

Διαβάστε επίσης:

• Η ιστορία των ελληνικών ταινιών στο Φεστιβάλ Καννών
• Είκοσι χρόνια για «Μια Αιωνιότητα και μια Μέρα»
• Θόδωρος Αγγελόπουλος: Ένα κινηματογραφικό ταξίδι μέσα από 5 ταινίες του

«Πτώση» (Downfall / Der Untergangτου – 2004) του Όλιβερ Χίρσμπιγκελ

Τρία χρόνια μετά το εξαιρετικό «Πείραμα» (The Experiment / Das Experiment) του 2001, ο Όλιβερ Χίρσμπιγκελ, επιστρέφει με την επική ιστορική ταινία «Πτώση». Ο Γερμανός σκηνοθέτης μας μεταφέρει στο Βερολίνο τον Απρίλιο του 1945. Ο Αδόλφος Χίτλερ (Μπρούνο Γκανζ) βρίσκεται κλεισμένος στο καταφύγιό του μαζί με τους στενότερους συνεργάτες του. Ανάμεσά τους βρίσκεται και η προσωπική γραμματέας του Φύρερ, Τράουντλ Γιούνγκε (Αλεξάντρα Μαρία Λάρα). Στους δρόμους της πρωτεύουσας μαίνονται οι μάχες. Το Βερολίνο δεν έχει άλλες αντοχές. Ο Χίτλερ ωστόσο αρνείται να παραδοθεί.

Μία ταινία που αποκαλύπτει, έστω και με ελλείψεις, ένα μεγάλο μέρος της παράνοιας της φασιστικής ιδεολογίας. Ήταν υποψήφια για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Πρωταγωνιστούν: Μπρούνο Γκανζ, Αλεξάντρα Μαρία Λάρα, Τόμας Κρέτσμαν, Τζούλιαν Κέλερ.

«Το Σπίτι Που Έχτισε Ο Τζακ» (The House That Jack Built – 2018) του Λαρς φον Τρίερ

Μεταφερόμαστε στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη δεκαετία του ’70 και παρακολουθούμε τον εξαιρετικά ευφυή Τζακ για ένα διάστημα δώδεκα ετών. Γινόμαστε «αυτόπτες μάρτυρες» των πέντε δολοφονιών – οροσήμων που διέπραξε, οι οποίες καθόρισαν την εξέλιξή του ως κατά συρροή δολοφόνο. Βλέπουμε τα τεκταινόμενα από την οπτική γωνία του Τζακ. Ενός ανθρώπου που ισχυρίζεται πως από μόνη της, κάθε δολοφονία είναι ένα έργο τέχνης. Καθώς η αστυνομία βρίσκεται στα ίχνη του και τον πλησιάζει, ο Τζακ παίρνει ολοένα και μεγαλύτερα ρίσκα, στην προσπάθειά του να δημιουργήσει το απόλυτο έργο τέχνης,κατά την άποψή του.

Στην πορεία ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις περιγραφές του Τζακ για την προσωπική του κατάσταση, τα προβλήματα και τις σκέψεις του, μέσα από μια ενδιαφέρουσα συζήτηση. Μια συζήτηση η οποία λαμβάνει χώρα περιοδικά με τον αγνώστων λοιπών στοιχείων Βερτζ. Πρόκειται για ένα γκροτέσκο μείγμα σοφίας που αναμιγνύεται με μια σχεδόν παιδική αυτολύπηση και ψυχοπαθητικές εξηγήσεις. Το «Σπίτι Που Έχτισε Ο Τζακ», ξετυλίγει μία σκοτεινή και μοχθηρή ιστορία, η οποία όμως παρουσιάζεται μέσα από μια φιλοσοφική και περιστασιακά χιουμοριστική παραβολή. Πρωταγωνιστούν: Ματ Ντίλον, Μπρούνο Γκανζ, Ούμα Θέρμαν, Ράιλι Κίου.

Διαβάστε επίσης:

• Η κάθοδος στην κόλαση δεν ήταν ποτέ τόσο ελκυστική: «Το Σπίτι Που Έχτισε Ο Τζακ» του Λαρς φον Τρίερ
• Λαρς φον Τρίερ: Ένας δεινός κινηματογραφιστής και αιρετικός της 7ης Τέχνης