Όταν στα τέλη του 2016, το BBC ζήτησε από 177 Κριτικούς Κινηματογράφου, από 36 διαφορετικές χώρες, να επιλέξουν ποιες είναι οι 100 σημαντικότερες ταινίες του 21ου αιώνα, μόνο ένα φιλμ ήταν από την τρέχουσα χρονιά. Πρόκειται για το συγκλονιστικό «Τόνι Έρντμαν» της Μάρεν Άντε. Προβάλλεται σήμερα στην ΕΡΤ και αποτελεί την τηλεοπτική μας πρόταση.

Η ταινία «Τόνι Έρντμαν» (Toni Erdmann – 2016), αποτελεί την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία της Μάρεν Άντε. Για το πως συνέλαβε την συγκεκριμένη ιδέα, η σκηνοθέτης αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Ο ακραίος τρόπος που ζούσε ο Αμερικανός ηθοποιός Άντι Κάουφμαν και υποδυόταν τους ρόλους του με ενέπνευσε πολύ. Αυτό που με ενέπνευσε επίσης ήταν η οικογένειά μου, όπου γίνονταν μεγάλες πλάκες. Ο πατέρας μου έχει σχετικά καλό χιούμορ. Μια μέρα του χάρισα μερικά αντικείμενα για να κάνει πλάκες, όπως ψεύτικα δόντια, τα οποία χρησιμοποιούσε τακτικά.»

Ο Τόνι Έρντμαν, δεν υπάρχει στην πραγματικότητα. Είναι ένας χαρακτήρας που θα εφεύρει ο Γουίνφρεντ, ο μεσήλικος πατέρας (Πέτερ Σιμόνισεκ) της κεντρικής ηρωίδας Ινές (Σάντρα Χίλερ), μιας πετυχημένης γυναίκας καριέρας, προσπαθώντας να χτίσει μια ουσιαστική σχέση μαζί της και να τη βοηθήσει να δει τη ζωή της με διαφορετική ματιά.

«Κανείς δεν ήξερε πώς θα ήταν γυρίσματα. Κανένας μας. Το μόνο που γνωρίζαμε ήταν το πρόγραμμα και το περιεχόμενο. Γνωριζόμασταν ως συνάδελφοι, κάναμε πολλές πρόβες, κι όμως κανείς δεν ήξερε τι επρόκειτο να συμβεί, πώς θα λειτουργούσε όλο αυτό. Είναι σαν να έχεις ένα μικρό παιδί.» – Σάντρα Χίλερ.

Η ταινία πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του 69ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών, όπου και τιμήθηκε με το Βραβείο της Ένωσης Κριτικών (FIPRESCI), ενώ στην Ελλάδα είχαμε την ευκαιρία να τη δούμε στο 22ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας.

Το φιλμ «Τόνι Έρντμαν», αποτελεί μία από τις καλύτερες κινηματογραφικές δημιουργίες των τελευταίων χρόνων. Εξαιρετικό το πρωταγωνιστικό δίδυμο, των Σάντρα Χίλερ και Πέτερ Σιμόνισεκ, κέρδισαν με τις ερμηνείες τους, κοινό και κριτικούς.

«Ο Τόνι Έρντμαν γεννήθηκε από την απελπισία. Το χιούμορ είναι συχνά ένας τρόπος να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα και έτσι αυτό το καθιστά και προιόν πόνου. Ο Γουίνφριντ δεν μπορεί να επικοινωνήσει ουσιαστικά με την κόρη του με κανέναν άλλον τρόπο. Προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει την σχέση του μαζί της σαν πατέρας αλλά αποτυγχάνει και τώρα είναι αμήχανος, διχασμένος ανάμεσα στην επιθυμία του για περισσότερη οικειότητα με την Ινές και την πίκρα που αισθάνεται για το πρόσωπο της. Βρίσκει λύση στο δίλλημα του με την άκομψη αμφίεση του Τόνι. To χιούμορ είναι το μόνο του όπλο και πλέον το χρησιμοποιεί στο μέγιστο. Έτσι παίζει ένα ακόμη πιο σκληρό παιχνίδι και αφού η Ινές είναι από τη φύση της σκληρή, ξαφνικά βρίσκεται να της μιλάει σε μια γλώσσα που καταλαβαίνει.» – Μάρεν Άντε

Παρά την μεγάλη χρονική διάρκεια του φιλμ (162 λεπτά), ο θεατής μένει καθ’ όλη τη διάρκεια καθηλωμένος από τη σκηνοθεσία, αλλά και το σενάριο της Γερμανίδας δημιουργού, Μάρεν Άντε, το οποίο ισορροπεί με ακρίβεια ανάμεσα στην κωμωδία και στο δράμα, καθώς υπηρετείτε ιδανικά από το πρωταγωνιστικό δίδυμο, των ηθοποιών, Σάντρα Χίλερ και Πέτερ Σιμόνισεκ, στους ρόλους της κόρης και του πατέρα, αντίστοιχα.

«Το να δουλεύεις μαζί της είναι σαν να ωθείς τα πάντα στα όρια. Έτσι συνέβη. Μίλησα στις Κάννες με τον τύπο που έφτιαξε τους υπότιτλους και είχε πάθει την πλάκα του μαζί της. Αλλά είπε επίσης: Δεν έχω δουλέψει ποτέ τόσο πολύ στη ζωή μου. Όποιος βρεθεί στο δρόμο της, πρέπει να είναι έτοιμος για καταβάλλει όλη του την ενέργεια.» – Πέτερ Σιμόνισεκ

Μάρεν Άντε / Maren Ade

Όπως προαναφέραμε, η ταινία «Τόνι Έρντμαν» (Toni Erdmann – 2016), αποτελεί την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία της Μάρεν Άντε. Είχαν προηγηθεί το «The Forest for the Trees» του 2003 και το «Everyone Else» του 2009. Ας τις θυμηθούμε:

The Forest for the Trees

H πρώτη της μεγάλου μήκους «The Forest for the Trees», πτυχιακή ταινία της Μάρεν Άντε, βραβεύτηκε το 2005 στο Sundance. Είναι η ιστορία μιας νεαρής δασκάλας που πιάνει για πρώτη φορά δουλειά σ’ ένα σχολείο και ξεκινά γεμάτη φιλοδοξίες και μεγάλες ιδέες.

Όμως η ζωή σε μια ξένη πόλη, δίχως ουσιαστικά κανέναν φίλο και με μια σειρά από προσωπικές αδυναμίες, θα την οδηγήσουν να χάσει το δάσος βλέποντας το δέντρο και θα παγιδευτεί σ’ έναν φαύλο κύκλο ψεμμάτων, διαψευσμένων ελπίδων και απογοήτευσης.

Everyone Else

Ένα νεαρό ζευγάρι δοκιμάζει την φύση της σχέσης τους στην διάρκεια μιας απόδρασης στην Σαρδηνία. Φαινομενικά αγαπημένοι, μα με προβλήματα να υποβόσκουν κάτω από την επιφάνεια οι δύο τους θα δοκιμάσουν ασυναίσθητα και σαν ένα είδος παιχνιδιού να «αλλάξουν» και να δοκιμάσουν καινούριες περσόνες.

Οι δυο τους θα προσπαθήσουν να κερδίσουν μια δεύτερη πιθανότητα σε μια πιο ανεμπόδιστη ευτυχία, στην δυνατότητα να γίνουν όπως όλοι οι άλλοι. Γυρισμένο το 2009 το «Everyone Else» κέρδισε το μεγάλο βραβείο της επιτροπής και το βραβείο γυναικείας ερμηνείας στο φεστιβάλ του Βερολίνου.

«Όλες μου οι ταινίες είναι εν μέρει αυτοβιογραφικές, με την έννοια ότι ξεκινάω πάντα με κάτι που ήδη ξέρω. Όσον αφορά το θέμα της οικογένειας, ήταν πολύ ενδιαφέρον που συνειδητοποιούσα ενώ έγραφα, το πόσο λίγο μπορούσα να παρεκκλίνω από τη δική μου οικογένεια. Δεν υπάρχει κάτι που να γνωρίζει κανείς καλύτερα από το την ίδια του την προέλευση. Ο καθένας μας έχει μόνο μια οικογένεια και οι σχέσεις μεταξύ παιδιών και γονέων είναι για μια ζωή-δεν μπορείς να ξεφύγεις έτσι απλά. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με την Ινές και τον Τόνι. Πιστεύει πως η οικογένεια στην οποία μεγάλωσε δεν έχει καμία σχέση με την ζωή της σήμερα. Είναι όλοι παγιδευμένοι στους ρόλους που τους έχουν αναθέσει και η επικοινωνία τους έχει καταλήξει άκαμπτη, γίνεται με σχεδόν τελετουργικό τρόπο, και δεν μπορούν να το αποφύγουν.» – Μάρεν Αντε

Ανάμεσα στις πολλές διακρίσεις που απέσπασε η ταινία «Τόνι Έρντμαν / Toni Erdmann», αξίζει να σημειώσουμε ότι ήταν Υποψήφια για:

• Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας 2017
• Βραβείο Σεζάρ Καλύτερης Ξένης Ταινίας 2017
• Βραβείο Γκόγια Καλύτερης Ευρωπαϊκής Ταινίας 2017
• Βραβείο BAFTA Καλύτερης Μη Αγγλόφωνης Ταινίας 2017
• Βραβείο Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας στις Χρυσές Σφαίρες 2017

Τόνι Έρντμαν / Toni Erdmann
Σκηνοθεσία – Σενάριο: Μάρεν Αντε
Πρωταγωνιστούν: Σάντρα Χίλερ, Πέτερ Σιμόνισεκ, Μίκαελ Βίτενμπορν, Τρίσταν Πούτερ, Ίνγκριντ Μπίζου, Βλαντ Ιβάνοφ, Τόμας Λόιμπλ, Βικτόρια Κόσιας
Φωτογραφία: Πάτρικ Ορθ
Μοντάζ: Χέικ Πάρπλις
Μουσική: Πάτρικ Βέιγκελ
Έτος Παραγωγής: 2016
Χώρα Παραγωγής: Γερμανία
Διάρκεια: 162 λεπτά
Τηλεοπτική Μετάδοση: Πέμπτη 2 Απριλίου στις 23:00 στην ΕΡΤ2