Η απόδοση του Ιούλιου Καίσαρα από τον Σαίξπηρ έρχεται στο τέλος της και οι καλλιτέχνες ανταμείβονται με ενθουσιώδη χειροκροτήματα. Τα φώτα σβήνουν, οι ηθοποιοί αποχωρούν από τη σκηνή και επιστρέφουν στα κελιά τους. Είναι όλοι τους τρόφιμοι της φυλακής ύψιστης ασφαλείας, Rebibbia στα προάστια της Ρώμης. Πρόκειται για το υπέροχο φιλμ των αδελφών Ταβιάνι, «Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει», βραβευμένο με την Χρυσή Άρκτο του Φεστιβάλ Βερολίνου, το οποίο προβάλλεται την Κυριακή 20 Μαρτίου, στον Κινηματογράφο Δαναός.

Ads

«Από τότε που ανακάλυψα την Τέχνη, αυτό το κελί έχει γίνει πραγματικά μια φυλακή…» – «Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει»

Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι

image

Ads

Οι Ιταλοί σκηνοθέτες και σεναριογράφοι, Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι, γεννήθηκαν στο χωριό Σαν Μινιάτο της Τοσκάνης, στις 8 Νοεμβρίου του 1931 και στις 20 Σεπτεμβρίου του 1929, αντίστοιχα. Σπούδασαν στο Πανεπιστήμιο της Πίζας, μουσικολογία και ιστορία της τέχνης ο Πάολο και νομική ο Βιτόριο, αλλά στράφηκαν γρήγορα στον κινηματογράφο.

Αρχικά ασχολήθηκαν με την κριτική κινηματογράφου και τη δημιουργία κινηματογραφικών λεσχών στην περιοχή τους. Στη συνέχεια υπήρξαν σκηνοθέτες πολλών ντοκιμαντέρ για την ιταλική τηλεόραση, ενώ γύρισαν και μικρού μήκους ταινίες. Πέρσι τον Μάιο, οι δύο καλλιτέχνες βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη, καθώς αναγορεύθηκαν σε Επίτιμοι Διδάκτορες του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).

Διαβάστε επίσης:
Στην Ελλάδα ως επίτιμοι διδάκτορες του ΑΠΘ οι αδερφοί Ταβιάνι

«Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει» (2012)

image

Η κάμερα των Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι εισχωρεί στη φυλακή Ρεμπίμπια, στα προάστια της Ρώμης, και καταγράφει τις οντισιόν, τις κουβέντες και τη διανομή των ρόλων, τις προετοιμασίες, και εντέλει το ανέβασμα της παράστασης «Ιούλιος Καίσαρας», με πρωταγωνιστές πραγματικούς κρατουμένους των φυλακών.

Η ταινία διαρκεί 76 λεπτά και αποτελεί μια εξαίσια μεταφορά, γεμάτη συμβολισμούς. Ένα μοναδικό πείραμα με το παιχνίδι της αναμόρφωσης ή καλύτερα τον άκρως ιδιαίτερο τρόπο προσέγγισης της ελευθερίας, με φόντο το αληθινό περιβάλλον των φυλακών. Πως δηλαδή κλείνεται ο ρεαλισμός σε πλαίσια, και μεταγράφεται διαμέσου της τέχνης ενός κλασικού έργου του Σαίξπηρ;

image

Έξι μήνες πριν… Ένας δεσμοφύλακας και ο διευθυντής καλλιτεχνικής αναμόρφωσης, συζητούν με τους κρατουμένους για ένα νέο πρότζεκτ, το ανέβασμα του “Ιούλιου Καίσαρα” στη φυλακή. Πρώτα γίνεται το κάστινγκ. Στη συνέχεια μελετάται το κείμενο του Σαίξπηρ. Η παγκόσμια γλώσσα του Σαίξπηρ βοηθά τους ηθοποιούς – κρατουμένους, να ανακαλύψουν τους χαρακτήρες τους. Η πορεία μέχρι το ανέβασμα της παράστασης είναι μεγάλη και συνοδεύεται από άγχος, ελπίδα, αλλά και παιχνίδι. Αυτά είναι τα συναισθήματα των κρατουμένων τη νύχτα στο κελί τους, όταν επιστρέφουν από την ημερήσια πρόβα τους.

image

Ποιος είναι ο Τζιοβάνι που παίζει τον Καίσαρα; Ποιος είναι ο Σαλβατόρε που υποδύεται τον Βρούτο; Για ποια αδικήματα έχει καταδικαστεί και βρίσκεται στη φυλακή; Όλα αυτά δεν τα κρύβει η ταινία των Ταβιάνι. Πολλές στιγμές τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Η διαδικασία αυτή δεν απελευθερώνει πάντα τους κρατουμένους, οι οποίοι εξακολουθούν να σκέφτονται τον εγκλεισμό τους και αντιδρούν, αγανακτούν, εξεγείρονται. Υπάρχουν φορές που η παράσταση κοντεύει να ακυρωθεί. Και φτάνει η ημέρα της πρεμιέρας. Φοβισμένοι και ανήσυχοι οι ηθοποιοί αντικρίζουν ένα πολυάριθμο και ετερόκλητο κοινό: τροφίμους φυλακών, ηθοποιούς, φοιτητές, σκηνοθέτες. Ο “Ιούλιος Καίσαρας” τους φέρνει πίσω στη ζωή, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, στο μικρό θέατρο των φυλακών.

image

Όμως οι τρόφιμοι μετά επιστρέφουν στα κελιά τους. Ακόμη και ο Κάσιος, ένας από τους κεντρικούς χαρακτήρες του έργου, ένας από τους καλύτερους. Είναι στη φυλακή για χρόνια, όμως αυτή τη νύχτα νιώθει μέσα στο κελί του διαφορετικά, κάπως να δυσφορεί. Και όμως παραμένει εκεί. Γυρίζει, κοιτάζει την κάμερα και μας λέει: “Από τότε που ασχολήθηκα με την τέχνη, αυτό το κελί έχει μετατραπεί όντως σε φυλακή.”

«Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει» των Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι, ενθουσίασε κοινό, δημοσιογράφους και κριτική επιτροπή στην Μπερλινάλε του 2012, όπου τιμήθηκε τόσο με την Χρυσή Άρκτο, όσο και με το Βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής, στο 62ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου. Μια ταινία, γεμάτη συμβολισμούς. Ένα φιλμ, εντυπωσιακό, προκλητικό μα συνάμα και ελκυστικό. Μία από τις καλύτερες δημιουργίες της κινηματογραφικής σεζόν του 2012.

image

Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας, είναι γυρισμένο σε ασπρόμαυρο και οι αδερφοί Ταβιάνι, εξηγούν αυτή τους την επιλογή: «Επειδή το χρώμα προσδίδει ρεαλισμό ενώ το ασπρόμαυρο όχι. Αν και η ταινία είναι μια πραγματικότητα, αυτή η δήλωση μας αντιπροσωπεύει. Κάποια στιγμή στη φυλακή διαπιστώσαμε ότι δεν θέλαμε να αποδώσουμε έναν τηλεοπτικό νατουραλισμό κι έτσι με το ασπρόμαυρο νιώσαμε ελεύθεροι να κινηματογραφήσουμε αυτόν τον “παράλογο” κόσμο της φυλακής της Ρεμπίμπια, όπου ο Καίσαρας δεν σκοτώθηκε στο αρχαίο σκηνικό της Ρώμης αλλά στους μικρούς θαλάμους όπου οι τρόφιμοι ξοδεύουν τον απεριόριστο ελεύθερο χρόνο τους. Με το ασπρόμαυρο νιώσαμε ελεύθεροι να κινηματογραφήσουμε τον Βρούτο στο κελί του να υποφέρει και να μονολογεί με πάθος: “Ο Καίσαρας πρέπει να Πεθάνει”. Επιλέξαμε ισχυρές και βίαιες εικόνες που στο τέλος χάνονται μες στη χαρά και την επιτυχία των κρατουμένων – ηθοποιών. Αλλά η επιλογή βασίστηκε και στη αφήγηση της ιστορίας, στην πορεία του χρόνου και σε ένα πιο εύκολο και κατανοητό φλασμπάκ. Δεν πρόκειται για μια καινοτόμα επιλογή, όμως μας αρέσει να δουλεύουμε και με δοκιμασμένες πρακτικές.»

Έτος: 2012 | Xώρα: Ιταλία | Διάρκεια: 76 λεπτά | Σκηνοθεσία: Paolo & Vittorio Taviani | Σενάριο: William Shakespeare, Paolo & Vittorio Taviani | Παίζουν: Cosimo Rega, Salvatore Striano, Giovanni Arcuri.

Διαβάστε επίσης:
Η νέα ταινία των αδερφών Ταβιάνι: «Wondrous Boccaccio»
Το διαχρονικό φιλμ των αδερφών Ταβιάνι: «Χάος»

image

Το αφιέρωμα «Σινεμά και Ψυχανάλυση», υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας της ΝΛΣ και με τη συνεργασία της Ακαδημίας Κλινικών Σπουδών της Αθήνας, μας προσκαλεί στην προβολή της ταινίας «Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει» των αδελφών Ταβιάνι την Κυριακή 20 Μαρτίου και ώρα 14.00 – 17.00 στον Κινηματογράφο Δαναό.

Στη συζήτηση που θα ακολουθήσει, θα μιλήσουν οι: Ρεζινάλντ Μπλανσέ – ψυχαναλυτής, Ελένη Ρηγούτσου – ψυχολόγος, Πόλινα Αγαπάκη – μέλος της ΕΕ-ΝΛΣ και Γιώργος Γιαννακόπουλος – Υποψήφιος Διδάκτορας Αγγλικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ.

Είσοδος: 5 ευρώ

Για περισσότερες πληροφορίες, παραθέτουμε και τον επίσημο ιστότοπο της Ακαδημίας Κλινικών Σπουδών της Αθήνας: ΑΚΣΠΑ