Φέτος συμπληρώθηκαν εκατό (100) χρόνια από τη γέννηση του Όρσον Γουέλς και αυτή την εβδομάδα κυκλοφορεί σε επανέκδοση στις κινηματογραφικές αίθουσες μία από τις λιγότερο γνωστές δημιουργίες του: «Φάλσταφ – Οι Καμπάνες του Μεσονυκτίου» (Falstaff – Chimes at Midnight / Campanadas a Medianoche – 1965). Ο Γουέλς υπήρξε ένας σπουδαίος ηθοποιός, σεναριογράφος, παραγωγός, σκηνοθέτης, μα πάνω απ’ όλα ένας πραγματικός καλλιτέχνης που σε ηλικία μόλις είκοσι έξι ετών ολοκληρώνει την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, τον θρυλικό «Πολίτη Κέιν». Η Έβδομη Τέχνη είχε μόλις ανακαλύψει το παιδί – θαύμα της και ο Γουέλς με τη σειρά του, έμελλε να αλλάξει για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον Κινηματογράφο.

«Εδώ και χρόνια προσπαθώ να γυρίσω την πλάτη μου στον κινηματογράφο, γιατί του αφιερώνω 90% της ύπαρξής μου, της ενεργητικότητάς μου. Πρέπει να σταματήσω να καταστρέφω έτσι τη ζωή μου, προσπαθώντας να εκφραστώ μέσα από τις ταινίες. Δεν είναι δυνατόν να περάσω τη ζωή μου ολόκληρη σε φεστιβάλ κι εστιατόρια, ζητιανεύοντας για χρήματα. Εδώ και τριάντα χρόνια οι άνθρωποι με ρωτούν πώς κατορθώνω να συνδυάζω αρμονικά το Α και το Β. Η ειλικρινής απάντηση είναι ότι δεν το καταφέρνω. Τα πάντα μέσα μου αποτελούνται από αντιφάσεις. Όλοι μας αποτελούμαστε από αντιθέσεις, που δεν καταφέρνουμε να εναρμονίσουμε.» – Τζορτζ Όρσον Γουέλς (George Orson Welles) (6 Μαΐου, 1915 – 10 Οκτωβρίου, 1985)

Το 1965, ο Όρσον Γουέλς επιστρέφει στην μεγάλη οθόνη μ’ ένα έργο βασισμένο και πάλι σε κείμενα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (William Shakespeare). Ο λόγος για το φιλμ “Φάλσταφ – Οι Καμπάνες του Μεσονυκτίου” (Falstaff – Chimes at Midnight / Campanadas a Medianoche).

Ο λόρδος Bolingbroke (John Gielgud) στέφθηκε βασιλιάς με το όνομα Henry IV, αφού πρώτα δολοφόνησε τον προκάτοχό του και οδήγησε στη φυλακή τον γιο του και νόμιμο διάδοχο. Οι προσπάθειες των ευγενών, για να δοθεί χάρη στον άτυχο νεαρό, συναντούν άρνηση. Για τον λόγο αυτό ξεσπάει εξέγερση κάτω από την καθοδήγηση του Henry Percy (Norman Rodway) ενάντια στον σφετεριστή και τον γιο του Hal (Keith Baxter).

Ο Hal όμως έχει μήνες να φανεί στην Αυλή. Προτιμά να γυρίζει άσκοπα με τον γέρο τεμπέλη Φάλσταφ (Orson Welles), που ζει στο πορνείο της μαντάμ Quickly (Margaret Rutherford) βρίσκοντας παρηγοριά στην αγκαλιά της όμορφης πόρνης Doll Tearsheet (Jeanne Moreau). Εν τω μεταξύ όμως, ο Henry Percy έχοντας συγκεντρώσει στρατό, τον αναζητεί…

Το φιλμ “Φάλσταφ – Οι Καμπάνες του Μεσονυκτίου” (Falstaff – Chimes at Midnight / Campanadas a Medianoche), είναι η τρίτη ταινία του Γουέλς που βασίζεται σε σαιξπηρικό έργο ενώ ο συγκεκριμένος χαρακτήρας του διονυσιακού Φάλσταφ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως υποκριτικό alter ego του σκηνοθέτη, καθώς εκτός από τον κινηματογράφο, τον έχει υποδυθεί αρκετές φορές και στο θέατρο.

Η ταινία “Φάλσταφ” δεν ολοκληρώνει μόνο τη σαιξπηρική τριλογία του Γουέλς. Παράλληλα, αποτελεί και το πρώτο του αυθεντικό έργο σε ώριμη πλέον ηλικία. Έργο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ένα είδος απολογισμού των πεπραγμένων, του ίδιου του σκηνοθέτη.

Όπως στον “Μάκβεθ” έτσι κι εδώ ο ίδιος ο βασιλιάς είναι που παραβιάζει τον Νόμο για να αποκτήσει την εξουσία. Όμως στον αντίποδα της εξουσίας βρίσκεται η δικαιοσύνη. Και ενώ στο σαιξπηρικό δράμα ο Ερρίκος ο Έ προσπαθεί να συμφιλιώσει αυτά τα δύο αντίθετα και να γίνει ένας καλός βασιλιάς, για τον Γουέλς αυτή του η προσπάθεια είναι εκ των προτέρων καταδικασμένη, καθώς ο “καλός βασιλιάς” αποτελεί για εκείνον μία αντίφαση.

«Μισώ όλες τις εξοργιστικές μικρολεπτομέρειες που συνοδεύουν την οικονομική και οργανωτική πλευρά του κινηματογράφου. Μου είναι δύσκολο να βρω δουλειά. Όταν μένω στο περιθώριο το κάνω γιατί με αναγκάζουν, κι όχι επειδή το θέλω. Νιώθω διαρκώς απομονωμένος. Πρέπει να μπορώ να πιστεύω ότι είμαι ένας καλός καλλιτέχνης, διαφορετικά δεν μπορώ να δουλέψω. Κι ένας καλός καλλιτέχνης είναι πάντα μόνος. Πρέπει να είναι μόνος. Όταν δεν είναι, κάτι δεν πάει καλά.» – Όρσον Γουέλς

Ο Όρσον Γουέλς γεννήθηκε στις 6 Μαΐου του 1915 στην πόλη Κενόσα (Kenosha) του Ουισκόνσιν. Η άψογη διαμόρφωση και εκφορά του λόγου μπορεί να είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό του Γουέλς αλλά το σήμα κατατεθέν του, υπήρξε ανέκαθεν οι εμπνευσμένες μεταμφιέσεις του. Μέσα απ’ αυτό ακριβώς το πρίσμα είναι που ξετυλίγεται το πολυτάλαντο κινηματογραφικό του πρόσωπο.

Διαβάστε επίσης:
Όρσον Γουέλς – Αφιέρωμα Μέρος ‘Α: Η τέχνη είναι ένα ψέμα που πραγματώνει την αλήθεια
Όρσον Γουέλς – Αφιέρωμα Μέρος ‘Β: Η δουλειά μου αντανακλά την εύθυμη τρέλα

Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση του Όρσον Γουέλς και η ΑΜΑ Films τιμά τον κορυφαίο Αμερικανό δημιουργό με την επανέκδοση της θρυλικής ταινίας του “Φάλσταφ” – γνωστή και ως “Οι Καμπάνες του Μεσονυχτίου” – παραγωγής του 1965, η οποία θα προβάλλεται από την Πέμπτη 3 Σεπτεμβρίου στον κινηματογράφο Άστυ. Σε σκηνοθεσία και με πρωταγωνιστή τον Όρσον Γουέλς, παίζουν ακόμη οι ηθοποιοί: ο Κιθ Μπάξτερ, ο Σερ Τζον Γκίκγκουντ, η Ζαν Μορό και η Μάργκαρετ Ράδερφορντ.

Ο Ερρίκος ο Δ’, σφετεριστής του θρόνου της Αγγλίας, προσπαθεί να καταστείλει τις εξεγέρσεις των ευγενών που στρέφονται κατά της εξουσίας του. Ο γιος του, Χαλ, προτιμά την παρέα του Φάλσταφ, ενός εύθυμου γερό-γλεντζέ που ζει σε πορνείο. Όταν όμως ανεβαίνει στον θρόνο της Αγγλίας ως Ερρίκος ο Ε’, απαρνείται τον φίλο και πνευματικό του πατέρα και τον εξορίζει από την αυλή, κάτι που έχει ως συνέπεια να σπάσει τη φιλία του με τον Φάλσταφ.

Αυτή κλασική ταινία του Γουέλς, που κέρδισε το βραβείο της 20ης επετείου του Φεστιβάλ Καννών το 1966, αποτελεί μια συρραφή αποσπασμάτων των έργων του Σαίξπηρ «Ερρίκος ο 4ος», «Οι εύθυμες κυράδες του Γουίντσορ», «Ερρίκος ο 5ος» και «Ριχάρδος ο 2ος», αλλά παράλληλα βασίζεται και στο θεατρικό έργο «Πέντε βασιλιάδες» που πρωταγωνίστησε ο Γουέλς σε ηλικία μόλις 25 ετών.

Πρόκειται για μία ισπανο-γαλλικο-ελβετική συμπαραγωγή, που εντέλει ολοκληρώθηκε με τα χρήματα του Καναδού μεγαλοπαραγωγού Χάρι Σάλτζμαν. Η ταινία παρέμενε για χρόνια χαμένη και εμπορικά μη εκμεταλλεύσιμη, μέχρι που το 2011 αποκαταστάθηκε σε νέες κόπιες, πραγματοποιώντας πρεμιέρα στη Μ. Βρετανία.

Πενήντα (50) χρόνια μετά την πρώτη της κυκλοφορία, το φιλμ κυκλοφορεί σε επανέκδοση και στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες, δίνοντας μας την ευκαιρία να θυμηθούμε και απολαύσουμε επί της μεγάλης οθόνης, ένα από τα λιγότερα γνωστά δημιουργήματα της καλλιτεχνικής ιδιοφυΐας του Όρσον Γουέλς.

Έτος: 1965 | Xώρα: Γαλλία | Διάρκεια: 115 λεπτά | Σκηνοθεσία: Orson Welles | Σενάριο: William Shakespeare (plays), Raphael Holinshed (book), Orson Welles | Παίζουν: Orson Welles, Jeanne Moreau, Margaret Rutherford