Η Ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης τιμά τον μετρ του σασπένς Άλφρεντ Χίτσκοκ, έναν από τους κορυφαίους δημιουργούς στην ιστορία του κινηματογράφου. Μέσα από το σχετικό Αφιέρωμα «Στον ίλιγγο του Άλφρεντ Χίτσκοκ», το οποίο θα πραγματοποιηθεί από την Πέμπτη 3 έως και την Κυριακή 6 Απριλίου, θα παρουσιαστούν τέσσερις χαρακτηριστικές δημιουργίες από την πλούσια φιλμογραφία του Χίτσκοκ. Του Γιώργου Ρούσσου.

«Είμαι ένας τυποποιημένος σκηνοθέτης. Αν γυρνούσα τη Σταχτοπούτα, το κοινό θα άρχιζε αμέσως να ψάχνει το πτώμα μέσα στην άμαξα-κολοκύθα.» Άλφρεντ Χίτσκοκ

Στο πλαίσιο του Αφιερώματος στην Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης «Στον ίλιγγο του Άλφρεντ Χίτσκοκ», το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει στην μεγάλη οθόνη, τα κλασσικά φιλμ:

• Στη σκιά των τεσσάρων γιγάντων / North by Northwest (1959)

• Δεσμώτης του Ιλίγγου / Vertigo (1957)

• Ο άνθρωπος που γνώριζε πολλά / The Man Who Knew Too Much (1956)

  Ads

• Σιωπηλός μάρτυς / Rear Window (1954).

Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ παραμένει διαχρονικά σημείο αναφοράς, τόσο για τους θεατές όσο και για τους δημιουργούς. Οι κλασσικές και χαρακτηριστικές ταινίες του αφιερώματος στον Βρετανό σκηνοθέτη, μυούν τον θεατή στο αξεπέραστο κινηματογραφικό σύμπαν του, το γεμάτο ευφυΐα, χιούμορ και αγωνία.

 

Το αναλυτικό πρόγραμμα προβολών του Αφιερώματος «Στον ίλιγγο του Άλφρεντ Χίτσκοκ», έχει διαμορφωθεί ως εξής:

Πέμπτη, 3 Απριλίου

19:00 Ο άνθρωπος που γνώριζε πολλά

21:30 Σιωπηλός μάρτυς

Παρασκευή, 4 Απριλίου

19:00 Δεσμώτης του Ιλίγγου 

21:30 Στη σκιά των τεσσάρων γιγάντων

Σάββατο, 5 Απριλίου

19:00 Σιωπηλός μάρτυς 

21:30 Δεσμώτης του Ιλίγγου

Κυριακή, 6 Απριλίου

19:00 Στη σκιά των τεσσάρων γιγάντων

21:30 Ο άνθρωπος που γνώριζε πολλά

Λίγα λόγια για τις ταινίες του Αφιερώματος:

Δεσμώτης του Ιλίγγου (Η.Π.Α., 1957)

Με τους: Τζέιμς Στιούαρτ, Κιμ Νόβακ, Μπάρμπαρα Ντελ Γκέντες, Τομ Χέλμορ

Έγχρωμη, 128 λεπτά

 

Ο Σκότι (Τζέιμς Στιούαρτ) είναι ένας αστυνομικός που έχει αποσυρθεί πρόωρα από την ενεργό δράση, καθώς αντιμετωπίζει προβλήματα υψοφοβίας και κατάθλιψης. Κάποια στιγμή ένας παλιός του φίλος, του προτείνει να παρακολουθεί τη γυναίκα του Μαντλέν (Κιμ Νόβακ), η οποία τον τελευταίο καιρό συμπεριφέρεται αλλόκοτα και ο σύζυγος φοβάται ότι πάσχει από διχασμό προσωπικότητας και αυτοκτονικές τάσεις. Η πανέμορφη Μαντλέν, κατά τα λεγόμενα του άντρα της, πιστεύει ότι είναι η μετεμψύχωση μιας γυναίκας, της Καρλότα Βαλντέζ, που πέθανε πολλά χρόνια πριν. Ο Σκότι παρακολουθεί τη νεαρή γυναίκα και τη διασώζει μετά από μια απόπειρα αυτοκτονίας. Έπειτα, οι δυο τους γνωρίζονται καλύτερα κι ο ντετέκτιβ την ερωτεύεται παράφορα.

Το ζευγάρι ξεκινά μαζί τις έρευνες, προκειμένου να συγκεντρώσει πληροφορίες πάνω στη μυστηριώδη Καρλότα, η ψυχή της οποίας έχει κυριεύσει το σώμα της αγαπημένης του. Οι πληροφορίες τους οδηγούν σ’ ένα μοναστήρι, όπου η Μαντλέν, κυριευμένη από το πνεύμα της Καρλότα, ανεβαίνει τις σκάλες για να φτάσει στο καμπαναριό. Ο Σκότι παθαίνει μια σοβαρή κρίση ιλίγγου, δεν καταφέρνει να σταματήσει την πορεία της προς την κορυφή του καμπαναριού και η νεαρή γυναίκα σκοτώνεται, πέφτοντας από ψηλά. Ο Σκότι κυριεύεται από τις τύψεις, νοσηλεύεται για ένα διάστημα σε ψυχιατρική κλινική, αλλά  δεν καταφέρνει να βγάλει από το μυαλό του την Μαντλέν. Μερικούς μήνες αργότερα, ενώ έχει βγει από την κλινική συναντά την Τζούντι, μια γυναίκα που μοιάζει φοβερά με τον πεθαμένο του έρωτα και βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα νέο μυστήριο…

Γράφει ο Μάρτιν Σκορσέζε σχετικά: «…Ως κινηματογραφόφιλος αλλά και ως σκηνοθέτης, είναι δύσκολο να εκφράσω με λέξεις, τι σημαίνει για μένα ο Δεσμώτης του Ιλίγγου. Και όπως συμβαίνει μ’ όλες τις μεγάλες ταινίες – τις πραγματικά μεγάλες – παρ’ όλο που έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά, η συζήτηση γι’ αυτή πάντα θα συνεχίζεται. Διότι απέναντι σε κάθε μεγάλη ταινία, χρειάζεται να δείχνουμε κάτι παραπάνω από έναν απλό θαυμασμό: απαιτείται η έκφραση μιας προσωπικής εκτίμησης. Κατ’ αρχάς είναι μια ταινία μοναδική τόσο για τη φιλμογραφία του Άλφρεντ Χίτσκοκ όσο και για το Χόλιγουντ. Μια τέτοια προσωπική δουλειά και μ’ ένα τόσο μοναδικά συνταρακτικό όραμα για τον κόσμο – που βγήκε μάλιστα από αμερικανικό στούντιο – δεν ήταν μόνο ασυνήθιστη, ήταν σχεδόν αδιανόητη. Ο “Δεσμώτης του Ιλίγγου” ήταν, και συνεχίζει να είναι για πολλούς από την γενιά μου, ένα παράδειγμα: αποδεικνύει ότι μπορεί κάποιος να λειτουργεί μέσα σ’ ένα σύστημα παραγωγής, και ταυτόχρονα  η δουλειά του να έχει και μια έντονη προσωπική σφραγίδα…»

Ο “Δεσμώτης του Ιλίγγου” είναι μία από τις κλασσικές ταινίες της πλούσιας φιλμογραφίας του Άλφρεντ Χίτσκοκ. Εδώ οι σκηνές μυστηρίου συνδυάζονται με πλάνα μοναδικής ομορφιάς. Οι χαρακτηριστικές ερμηνείες της Κιμ Νόβακ και του Τζέιμς Στιούαρτ, συνοδεύονται μοναδικά από τη μουσική επένδυση του Μπέρναρντ Χέρμαν, ανυψώνοντας το φιλμ σ’ ένα άλλο επίπεδο…

Ο Άνθρωπος που Γνώριζε Πολλά (Η.Π.Α., 1956)

Με τους: Τζέιμς Στιούαρτ, Ντόρις Ντέι, Ραλφ Τρούμαν, Μπέρναρντ Μάιλς

Έγχρωμη, 120 λεπτά

 

Κατά τη διάρκεια ενός ιατρικού συνεδρίου στο Παρίσι, ο γιατρός Μπεν ΜακΚέννα (Τζέιμς Στιούαρτ), η σύζυγός του Τζο (Ντόρις Ντέι), πρώην τραγουδίστρια και ηθοποιός του θεάτρου, κι ο γιος τους Χανκ, αποφασίζουν να επισκεφτούν το Μαρακές, στο Μαρόκο. Όταν φτάνουν εκεί, ο Μπεν γίνεται μάρτυρας της δολοφονίας ενός Γάλλου μυστικού πράκτορα που είναι μεταμφιεσμένος σε άραβα. Καθώς ο κατάσκοπος ξεψυχά, ψιθυρίζει στον ΜακΚένα το σχέδιο δολοφονίας ενός υψηλά ιστάμενου πολιτικού προσώπου, κατά τη διάρκεια ενός κονσέρτου στο Άλμπερτ Χολ του Λονδίνου. 

Για να μην διαρρεύσει όμως η πληροφορία στις αρχές, οι συνωμότες απαγάγουν τον μικρό γιο του ζευγαριού. Μετά τη δολοφονία του Μπερνάρ, ο Μπεν διστάζει να ειδοποιήσει τις αρχές, καθώς φοβάται για τη ζωή του παιδιού του. Μην έχοντας άλλη επιλογή, το ζευγάρι επιστρέφει στο Λονδίνο, προκειμένου να εντοπίσουν τους απαγωγείς και να σώσουν τη ζωή του Χανκ.

Η ταινία “Ο Άνθρωπος που Γνώριζε Πολλά” αποτελεί ριμέικ  της ομότιτλης ταινίας του 1934, σκηνοθετημένης επίσης από τον Χίτσκοκ. Στο βιβλίο με τίτλο «Hitchcock / Truffaut» του 1967, το οποίο βασίζεται στη συζήτηση των δυο σκηνοθετών πάνω στο έργο του Χίτσκοκ, ο Φρανσουά Τρυφώ σχετικά μ’ αυτή την ταινία  τονίζει ότι η δεύτερη ταινία είναι σε πολλά σημεία ανώτερη του πρωτότυπου και ο Χίτσκοκ απαντά: «Ας πούμε ότι η πρώτη εκτέλεση αποτελεί το αποτέλεσμα της δουλειάς ενός ταλαντούχου ερασιτέχνη κι ότι η επανεκτέλεση είναι το έργο ενός επαγγελματία».

Στην απόλυτη ωριμότητά του, ο Χίτσκοκ διασκευάζει με απαράμιλλη δεξιοτεχνία τη μεγαλύτερη επιτυχία της βρετανικής περιόδου του. Αν εξαιρέσουμε έναν κάποιο μελοδραματισμό (κυρίως λόγω της απαγωγής του μικρού παιδιού), ο οποίος κατά στιγμές ανακόπτει το στερεό αφηγηματικό ρυθμό, το ριμέικ υπερτερεί σε χάρη, χιούμορ και σκηνοθετική βιρτουοζιτέ της πρωτότυπης ταινίας, ενώ διαθέτει και ένα κορυφαίο δείγμα του χιτσκοκικού σασπένς, που δεν είναι άλλη από τη σκηνή του κονσέρτου στο Άλμπερτ Χολ. Για την ιστορία να σημειώσουμε ότι η  ταινία βραβεύτηκε με Όσκαρ Πρωτότυπου Τραγουδιού.

Σιωπηλός Μάρτυς (Η.Π.Α., 1954)

Με τους: Τζέιμς Στιούαρτ, Γκρέις Κέλι, Θέλμα Ρίτερ, Γουέντελ Κόρι

Έγχρωμη, 112 λεπτά

 

Ένας φωτορεπόρτερ, ο Τζεφ (Τζέιμς Στιούαρτ), βρίσκεται ακινητοποιημένος με το πόδι στο γύψο, στο σπίτι του στο Μανχάταν και περνά τις μέρες του παρατηρώντας με τα κιάλια στα παράθυρα της απέναντι πολυκατοικίας, τις ζωές και τις συνήθειες των γειτόνων του. Κάποια στιγμή, ωστόσο, του δίνεται η εντύπωση ότι ο Λαρς, ένας άνδρας που μένει απέναντι, έχει σκοτώσει τη σύζυγό του. Δεν έχει όμως αποδείξεις και κανείς δεν τον πιστεύει.

Τότε ζητάει από την αρραβωνιαστικιά του Λίζα και από τη νοσοκόμα του Στέλλα, να τον βοηθήσουν να εξιχνιάσει το μυστήριο της εξαφανισμένης συζύγου του Λαρς. Οι δυο γυναίκες καταστρώνουν λοιπόν ένα σχέδιο, για να παγιδεύσουν τον ύποπτο άνδρα. Το σχέδιο αυτό, όμως, μπορεί να βάλει σε κίνδυνο τις ζωές όλων…

Κλασσικό φιλμ, με άνετη αφήγηση και κλιμάκωση του σασπένς, η παρουσίαση του οποίου αποτελεί από μόνο του, ένα μοναδικό “case study”. O Τζέιμς Στιούαρτ, ακινητοποιημένος με το πόδι στο γύψο, δίνει μία από τις πλέον χαρακτηριστικές και σπουδαίες ερμηνείες της καριέρας του. Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι η ταινία ήταν υποψήφια για τέσσερα Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και στην κατηγορία Καλύτερου Σεναρίου και Σκηνοθέτη, χωρίς όμως να κερδίσει κάποιο.

Στη Σκιά των Τεσσάρων Γιγάντων (Η.Π.Α., 1959)

Με τους: Κάρι Γκραντ, Εύα Μαρί Σεντ, Τζέιμς Μέισον, Μάρτιν Λαντάου

Έγχρωμη, 136 λεπτά

 

Ο Ρότζερ Θόρνχιλ (o Κάρι Γκραντ ίσως στην καλύτερη ερμηνεία της καριέρας του), ένας φιλήσυχος διαφημιστής, από ένα λάθος, θα γίνει το θύμα απαγωγής μιας συμμορίας κατασκόπων, με αρχηγό τον Φίλιπ Βάνταμ, οι οποίοι νομίζουν ότι ο Θόρνχιλ είναι ο ανύπαρκτος πράκτορας της CIA Τζορτζ Κάπλαν. Ο Ρότζερ θα δραπετεύσει, αλλά θα πρέπει να βρει τον Κάπλαν για να μπορέσει να αποδείξει την αθωότητά του, καθώς τον κατηγορούν για ένα φόνο που ποτέ δεν διέπραξε. Προσπαθεί λοιπόν να διερευνήσει μόνος του την υπόθεση και καταδιωκόμενος από τους πάντες και τα πάντα μπλέκει σε μια περιπέτεια από τη μια ως την άλλη άκρη της Αμερικής…

Αμείωτο κρεσέντο του σασπένς από την πρώτη ως την τελευταία σκηνή. Αγωνία στο κόκκινο, καταιγιστικός ρυθμός, απρόβλεπτες ανατροπές, δηλητηριώδες χιούμορ, καθηλωτική εξέλιξη που κρατά κομμένη την ανάσα του θεατή. Η ταινία “Στη Σκιά των Τεσσάρων Γιγάντων”, αποτελεί τη μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία του Άλφρεντ Χίτσκοκ και συνδυάζει μ’ έναν τρόπο μαγικό την καθαρόαιμη περιπέτεια, το ψυχολογικό θρίλερ και το καυστικό χιούμορ, με το ρομαντικό δράμα. Μία ταινία αρχέτυπο στην κινηματογραφική αφήγηση. 

Η δραματουργία της ταινίας είναι βασισμένη εξ’ ολοκλήρου πάνω σε μια απάτη και περιλαμβάνει σεκάνς που έχουν περάσει στην ανθολογία του παγκόσμιου σινεμά: το ραντεβού στη μέση του πουθενά με τον θάνατο, όπου ο Θόρνχιλ καταδιώκεται από ένα ψεκαστικό αεροπλάνο και η τελική μονομαχία στο όρος Ράσμορ, στη Βόρεια Ντακότα,  ακριβώς δίπλα στην τεράστια πέτρινη μύτη του Αβραάμ Λίνκολν. Σκηνές οι οποίες αποτελούν μάθημα σκηνοθεσίας και μοντάζ και είναι από τις πιο αξιομνημόνευτες στιγμές δράσης που μας έχει χαρίσει ο κινηματογράφος. 

Άλφρεντ Χίτσκοκ: «Οι ξανθές αποτελούν τα καλύτερα θύματα. Μοιάζουν με άσπιλο χιόνι που επιτρέπει να φανούν καλύτερα τα αιματοβαμμένα χνάρια του δολοφόνου»

 

Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου του 1899 στο Ιστ Εντ του Λονδίνου και πέθανε στις 29 Απριλίου 1980 στο Λος Άντζελες. Ξεκίνησε να δουλεύει σε κινηματογραφικό στούντιο του Λονδίνου το 1920 σχεδιάζοντας τους τίτλους αρχής για τις ταινίες του στούντιο. Μετά από δύο χρόνια του δόθηκε η ευκαιρία να κάτσει στην καρέκλα του σκηνοθέτη.

Ο σκηνοθέτης της ταινίας “Always Tell Your Wife” αρρώστησε και ζητήθηκε από τον Χίτσκοκ να τον αντικαταστήσει για να ολοκληρωθεί η ταινία. Οι παραγωγοί εντυπωσιάστηκαν από το αποτέλεσμα και του ανάθεσαν να γυρίσει την πρώτη του ουσιαστικά ταινία, που ήταν ο “Αριθμός 13”.

Ο Χίτσκοκ προσλήφθηκε στη συνέχεια από την Gainsborough Pictures ως σεναριογράφος και σχεδιαστής τίτλων. Το 1925 κατάφερε να σκηνοθετήσει το “Pleasure Garden” και αυτό σηματοδοτεί ουσιαστικά την αρχή της καριέρας του ως σκηνοθέτης.

Μετά από μια επιτυχημένη δεκαετία το ’30, με ταινίες όπως τα “39 σκαλοπάτια”, “Ο άνθρωπος που ήξερε πολλά” και “Σαμποτάζ”, με το ξεκίνημα του Β’ Παγκοσμίου πολέμου αποφάσισε να μετακομίσει μόνιμα στις ΗΠΑ. Όταν επισκέφθηκε το Χόλιγουντ το 1940, όλοι οι παραγωγοί των μεγάλων στούντιο του έκλεισαν την πόρτα γιατί πίστευαν ότι δε θα μπορούσε να κάνει καριέρα στον χώρο.

Τελικά, ο μεγαλο-παραγωγός της εποχής Ντέιβιντ Ο’ Σέλζνικ του πρόσφερε ένα επταετές συμβόλαιο. Του ανέθεσε αρχικά μια ταινία για τον Τιτανικό, αλλά το σχέδιο τελικά απορρίφθηκε και του ανέθεσε τη “Ρεβέκκα”. Η ταινία κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ταινίας του 1940, αλλά όπως συνηθιζόταν εκείνη την εποχή, το Όσκαρ πήγε στον παραγωγό και όχι στον Χίτσκοκ.

Για τα επόμενα 20 χρόνια, μέχρι το “Ψυχώ”, γύριζε τη μια ταινία πίσω από την άλλη. Το 1955 συμφώνησε να προλογίζει μια τηλεοπτική σειρά με τίτλο “Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ παρουσιάζει”, που διήρκεσε δέκα χρόνια. Μετά την καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία του “Ψυχώ”, άρχισε να σκηνοθετεί ταινίες όλο και πιο αραιά. Από το 1977 μέχρι και τον θάνατό του, δούλευε πάνω στη δημιουργία ενός φιλμ με τίτλο “The Short Night”

Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, προτάθηκε συνολικά έξι φορές για Όσκαρ σκηνοθεσίας: το 1941 (Ρεβέκκα), το 1942 (Υποψίες), το 1945 (Στον ίσκιο του θανάτου/Ναυαγοί) το 1946 (Νύχτα αγωνίας), το 1955 (Σιωπηλώς μάρτυς) και το 1961 (Ψυχώ), αλλά δε το κέρδισε ποτέ…

«Όταν ένας ηθοποιός με πλησιάζει για να συζητήσουμε τον χαρακτήρα του, του λέω ότι τα πάντα είναι γραμμένα στο σενάριο. Αν επιμένει και ρωτήσει ‘’Μα ποιο είναι το κίνητρό μου;’’, του απαντώ ‘’Ο μισθός σου’’» Άλφρεντ Χίτσκοκ

 

Πώληση εισιτηρίων: Μουσείο Κινηματογράφου – Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α΄, Λιμάνι, τηλ. 2310-508.398, [email protected])

Τιμή εισιτηρίου: 4 ευρώ (γενική είσοδος), 3 ευρώ (για τα μέλη).

Κάρτα μέλους: 1 ευρώ.

Το Αφιέρωμα στον μετρ του σασπένς Άλφρεντ Χίτσκοκ «Στον ίλιγγο του Άλφρεντ Χίτσκοκ», από την Ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης, θα πραγματοποιηθεί από την Πέμπτη 3 Απριλίου έως και την Κυριακή 6 Μαρτίου, στην Αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος (Μουσείο Κινηματογράφου – Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, Αποθήκη Α΄, Λιμάνι). Η παραχώρηση των ταινιών του αφιερώματος, έχει γίνει από την Seven Films.