Στις 5 Δεκεμβρίου 2012, ακριβώς μια μέρα πριν από τα 92α γενέθλιά του, έφυγε από τη ζωή ο πιανίστας και συνθέτης Ντέιβ Μπρούμπεκ (Dave Βrubeck), ο αντιρατσιστής μουσικός που αναμόρφωσε  τους ρυθμούς της τζαζ χρησιμοποιώντας ασυνήθιστα μέτρα μουσικής, πολυφωνία και αντίστιξη (συνήχηση διαφορετικών μελωδιών).

Ads

Ο Μπρούμπεκ έγινε διάσημος με το άλμπουμ του Time Out (1959), που όταν κυκλοφόρησε οι πωλήσεις έφτασαν το 1 εκατομμύριο αντίτυπα στους πρώτους 12 μήνες.  Το πιο γνωστό κομμάτι του άλμπουμ είναι το Take Five, ο τίτλος του οποίου αναφέρεται στο μουσικό μέτρο του κομματιού (5/4):

[jwplayer | file=https://www.youtube.com/watch?v=vmDDOFXSgAs]

Η τζαζ του Μπρούμπεκ συχνά καταχωρείται ως «West Coast Jazz» και πράγματι περιέχει στοιχεία αυτού του ιδιώματος που ξεκίνησε στην Καλιφόρνια ο σαξοφωνίστας Τζέρι Μάλιγκαν, που αργότερα συμμετείχε σε μπάντα του Μπρούμπεκ. Όμως κριτικοί της τζαζ έχουν υπογραμμίσει ότι η μουσική του δεν μπορεί να τοποθετηθεί σε καμία «σχολή» της τζαζ: οι ρυθμοί και οι μελωδίες του Μπρούμπεκ έχουν ένα ανεπανάληπτο στυλ.

Ads

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, το παίξιμο του Μπρούμπεκ θεωρείτο αβάν γκαρντ από τους άλλους μουσικούς της τζαζ. Όμως στο τέλος της δεκαετίας, όταν η εμπορική του επιτυχία ξεπέρασε κατά πολύ τα συνηθισμένα όρια της τζαζ, πολλοί μουσικοί  κράτησαν απόσταση από τον Μπρούμπεκ. Ακόμα και ο ίδιος στενοχωρήθηκε με την εκπληκτική  δημοσιότητα του, όταν το περιοδικό Time τον έβαλε στο εξώφυλλό του, προτού βάλει το ίνδαλμα του, τον πιανίστα Ντιουκ Έλινγκτον.

Συνεργάστηκε με πολλούς μουσικούς, αλλά το πιο γνωστό του γκρουπ είναι το Dave Brubeck Quartet στο οποίο συμμετείχαν ο άλτο σαξοφωνίστας και συνθέτης πολλών επιτυχιών του κουαρτέτου Paul Desmond, ο ντράμερ Joe Morello και ο μπασίστας Eugene Wright.

Ο Μπρούμπεκ σπούδασε μουσική με τον Γάλλο συνθέτη Darius Milhaud, ο οποίος τον συμβούλεψε να ταξιδέψει ανά τον κόσμο, έχοντας τα αυτιά του ανοιχτά για να ακούει τη μουσική των άλλων, και να προσπαθεί να εισάγει ότι άκουγε στην τζαζ του. Ο Μπρούμπεκ μάλλον ακολούθησε πιστά τη συμβουλή του Milhaud. Όταν βρέθηκε στην Τουρκία το 1958, άκουσε πλανόδιους μουσικούς να αυτοσχεδιάζουν με έναν ασυνήθιστο ρυθμό, παράδοξο για ένα μουσικό της δύσης, το ακσάκ (aksak). Σκέφτηκε ότι αυτός ο ρυθμός είχε για τους Τούρκους μουσικούς ένα ρόλο αντίστοιχο με αυτόν του μπλουζ για τους Αμερικανούς, και αυτή η εμπειρία τον παρότρυνε να συνθέσει το κομμάτι Blue Rondo á la Turk που συνδυάζει ρυθμικά στοιχεία ακσάκ, μπλουζ, και κλασικού ροντώ (rondeau), με μέτρο 9/8, παρόμοιο με αυτό του ζεϊμπέκικου:

[jwplayer | file=https://www.youtube.com/watch?v=t_lOqfke3yc]

Καθ΄ όλη τη μουσική του καριέρα, ο Μπρούμπεκ εξακολούθησε να εξερευνά ασυνήθιστα μουσικά μέτρα και ρυθμούς, όπως στο It’s A Raggy Waltz (από το άλμπουμ Time Further Out) που οι ρυθμοί δύο χορών, του βαλς και του ragtime, αναμειγνύονται με ένα απρόβλεπτο αλλά διασκεδαστικό τρόπο:

[jwplayer | file=https://www.youtube.com/watch?v=JsGSxbAB3qk]

Λιγότερο γνωστές πτυχές της ζωής του Μπρούμπεκ είναι ο αντιρατσισμός του και το βαθύ ανθρωπιστικό του συναίσθημα. Σε μικρή ηλικία ο Μπρούμπεκ είδε έναν μαύρο στο στήθος του οποίου ήταν πυροσφραγισμένο το σήμα του σκλάβου, μία εμπειρία που τον επηρέασε τόσο πολύ που δεκαετίες αργότερα θα την εξιστορούσε με δάκρυα στα μάτια σε ένα ντοκιμαντέρ για την τζαζ, λέγοντας  «αυτός είναι ο λόγος που μ’ έκανε να πολεμήσω (το ρατσισμό)». Ο Μπρούμπεκ αναγκάστηκε να ακυρώσει πολλές συναυλίες στις νότιες πολιτείες των ΗΠΑ όταν οι ιδιοκτήτες των κλαμπ δεν ήθελαν μαύρους μουσικούς μαζί με λευκούς στις παραστάσεις. Και όταν του απαιτήθηκε, την τελευταία στιγμή  πριν από παράσταση σε ένα κολέγιο, να στέκεται ο μπασίστας Eugene Wright, ο μόνος μαύρος στο συγκρότημα, πίσω από τους άλλους μουσικούς ώστε να μη φαίνεται πολύ, ο Μπρούμπεκ κάλεσε τον Wright να σταθεί μπροστά από τους άλλους μουσικούς, δήθεν για να ακούγεται καλλίτερα το μπάσο του όταν έπαιζε σόλο.

Ο Μπρούμπεκ κυκλοφόρησε 130 άλμπουμ και συνέθεσε ορχηστρικά και χορωδιακά έργα σε συνεργασία με συμφωνικές ορχήστρες και πολλούς διάσημους μουσικούς. Έδωσε συναυλίες ανά τον κόσμο: στην Ελλάδα έπαιξε το 1983 στο Ηράκλειο και το 1996 στο θέατρο του Λυκαβηττού στην Αθήνα. Ο Μπρούμπεκ έφυγε από τη ζωή έχοντας προσφέρει στην τζαζ μια αναμόρφωση των ρυθμών της και πληθώρα διαπολιτισμικών στοιχείων, και στον κόσμο ένα εξέχον παράδειγμα ανθρωπισμού.