Κατάσταση έκτακτης ανάγκης κηρύχθηκε στην περιφέρεια της Νόβα Καχόβκα στο ελεγχόμενο από τη Ρωσία τμήμα της ουκρανικής επαρχίας της Χερσώνας μετά την καταστροφή του πελώριου φράγματος που κατασκευάστηκε το 1956 επί Σοβιετικής Ένωσης στο πλαίσιο της κατασκευής υδροηλεκτρικού εργοστασίου στη περιοχή. 

Ads

Πλάνα από μη επανδρωμένο αεροσκάφος (drone) που δημοσιεύθηκαν την Τρίτη έδειξαν νερό να ξεχειλίζει μέσα από τα απομεινάρια του φράγματος και κάποιες κατεστραμμένες κατασκευές.

Κίεβο και Μόσχα έχουν ήδη ξεκινήσει την εκκένωση χιλιάδων κατοίκων, ενώ σύμφωνα με δήλωση του διορισμένου από τη Ρωσία δημάρχου της πόλης στο TASS, η Νόβα Καχόβκα έχει πλέον πλημμυρίσει. Ρωσικές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης ανακοίνωσαν πως έχουν πλημμυρίσει περίπου 600 σπίτια, ενώ οι ουκρανικές αρχές έχουν, μέχρι στιγμής, απομακρύνει 1.000 πολίτες.

Σε ένα στιγμιότυπο που δημοσίευσε το BBC  διακρίνονται οι σοβαρές ζημιές που υπέστη το κεντρικό τμήμα του φράγματος καθώς και ένα τμήμα του κτιρίου του υδροηλεκτρικού σταθμού στην ανατολική όχθη του ποταμού Δνείπερου.

Άλλα στιγμιότυπα και βίντεο δείχνουν ένα τεράστιο ρήγμα στο φράγμα και το νερό που τρέχει προς τα κατάντη από δύο ρήγματα, ενώ παράλληλα  ένα τρίτο ρήγμα κινεί νερό νότια στο λεγόμενο κανάλι της Βόρειας Κριμαίας.

Ο ουκρανικός φορέας εκμετάλλευσης πυρηνικών εγκαταστάσεων Energoatom δήλωσε στο Telegram ότι η ανατίναξη του φράγματος «θα μπορούσε να έχει αρνητικές συνέπειες» για τον πυρηνικό σταθμό Ζαπορίζια, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος της Ευρώπης, αλλά έγραψε ότι προς το παρόν η κατάσταση είναι «ελεγχόμενη». Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας του ΟΗΕ έγραψε στο Twitter ότι οι εμπειρογνώμονές της παρακολουθούν στενά την κατάσταση στο εργοστάσιο και ότι δεν υπάρχει «άμεσος κίνδυνος πυρηνικής ασφάλειας» στην εγκατάσταση.

Διαβάστε σχετικά: Ουκρανία: Ανατίναξη πελώριου φράγματος στην Χερσώνα που υδροδοτεί την Κριμαία

Συνεχίζονται τα αλληλοκατηγορώ

Οι πολιτικοί της ΕΕ και της Ουκρανίας χαρακτήρισαν την επίθεση, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε οικολογική καταστροφή στην περιοχή και να εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια του γειτονικού πυρηνικού εργοστασίου της Ζαπορίζια, ως πιθανό έγκλημα πολέμου. 

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ φάνηκε να κατηγορεί τη Μόσχα, γράφοντας στο Twitter ότι «η Ρωσία και οι πληρεξούσιοί της» θα λογοδοτήσουν. «Σοκαρισμένος από την πρωτοφανή επίθεση στο φράγμα Νόβα Καχόβκα», ανέφερε, προσθέτοντας ότι η επίθεση «χαρακτηρίζεται σαφώς ως έγκλημα πολέμου».

Κατηγορώντας τους «Ρώσους τρομοκράτες», ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε μέσω Twitter ότι «η καταστροφή του φράγματος του υδροηλεκτρικού σταθμού της Καχόβκα επιβεβαιώνει για όλο τον κόσμο ότι πρέπει να εκδιωχθούν από κάθε γωνιά της ουκρανικής γης». 

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ κατήγγειλε ως «εξωφρενική» την ανατίναξη του φράγματος, δηλώνοντας ότι αναδεικνύει την καταστροφή που προκάλεσε η ρωσική εισβολή.

Διαβάστε επίσης: Σοϊγκού: Η ουκρανική αντεπίθεση αποκρούστηκε

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, κατηγόρησε τις ουκρανικές δυνάμεις για την καταστροφή του φράγματος, χαρακτηρίζοντάς την σε τηλεφωνική επικοινωνία με δημοσιογράφους ως «επίθεση σαμποτάζ» που θα μπορούσε να έχει «πολύ σοβαρές συνέπειες» για τους κατοίκους της περιοχής και το περιβάλλον. 

«Προφανώς, αυτό το σαμποτάζ συνδέεται επίσης με το γεγονός ότι, έχοντας ξεκινήσει επιθετικές ενέργειες μεγάλης κλίμακας πριν από δύο ημέρες, τώρα οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις δεν επιτυγχάνουν τους στόχους τους – αυτές οι επιθετικές ενέργειες παραπαίουν» δήλωσε ο Πεσκόφ.

Εν αναμονή μιας προαναγγελθείσας καταστροφής;

Η Ουκρανία θα πρέπει να αντιμετωπίσει το κατεστραμμένο φράγμα καθώς και τις μακροπρόθεσμες περιβαλλοντικές και ανθρωπιστικές συνέπειες. Οι ειδικοί φοβούνται ότι θα εξαφανίσει τα νησιά στο δέλτα και τους χαμηλούς οικισμούς, κυρίως στη νότια όχθη.

Υπολογίζεται ότι περίπου 16.000 άνθρωποι βρίσκονται στην κρίσιμη ζώνη στην ουκρανική πλευρά του ποταμού. Τέτοιες προβλέψιμες επιπτώσεις σημαίνουν ότι είναι πιθανό να πρόκειται για έγκλημα πολέμου, που ορίζεται στις συμβάσεις της Γενεύης, εάν η παραβίασή του προκαλεί «απελευθέρωση επικίνδυνων δυνάμεων και επακόλουθες σοβαρές απώλειες» σε αμάχους, σημειώνει ο Guardian.

Από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, το φράγμα έχει αξιολογηθεί ως πιθανός στόχος τόσο για τη στρατηγική του σημασία όσο και για τη ζημιά που θα προκαλούσε η καταστροφή του. Καταλήφθηκε από τη Ρωσία κατά την πρώτη περίοδο της εισβολής και από τότε δεν έχει αλλάξει χέρια αφού θεωρείται λόγω της κρίσιμης σημασίας του, στόχος που έπρεπε να διαφυλαχθεί πάση θυσία.

Εδώ και μήνες η Ουκρανία και η Ρωσία αλληλοκατηγορούνται ότι σχεδιάζουν να ανατινάξουν το πελώριο φράγμα. Τον Οκτώβριο, ο επικεφαλής της υπηρεσίας στρατιωτικών πληροφοριών της Ουκρανίας, στρατηγός Κιρίλο Μπουντάνοφ, δήλωσε ότι η Ρωσία είχε παγιδεύσει το φράγμα με εκρηκτικά.

Στον ίδιο ισχυρισμό, περί ρωσικής ναρκοθέτησης του φράγματος, είχε προχωρήσει ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατά την ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Οκτώβριο, ζητώντας να να σταλούν διεθνείς παρατηρητές στο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας της Ζαπορίζια. Τότε ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η Ουκρανία ανέμενε ότι η Ρωσία «θα πραγματοποιούσε τρομοκρατική επίθεση και θα κατηγορούσε την Ουκρανία γι’ αυτό».

Τον Νοέμβριο, αφού τα στρατεύματα του Κιέβου εξαπέλυσαν μια μεγάλη αντεπίθεση, οι ρωσικές δυνάμεις ανατίναξαν τις πύλες του φράγματος Νόβα Καχόβκα, σε μια προφανή προσπάθεια να επιβραδύνουν την προέλαση.

Τον Μάιο, η στάθμη του νερού έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 ετών και το νερό είχε αρχίσει να ξεπερνά την κορυφή του φράγματος, εγείροντας ανησυχίες για πιθανές πλημμύρες. Μιλώντας στο Reuters, οι ντόπιοι είπαν ότι η στάθμη του νερού είχε αρχίσει να ανεβαίνει τον Απρίλιο, μερικές φορές έως και 30 εκατοστά την ημέρα, και έκτοτε παρέμεινε υψηλή.

Ουκρανοί αξιωματούχοι είχαν σχολιάσει πως η άνοδος της στάθμης του νερού του Δνείπερου «που είχε ως αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν οικισμοί στην περιοχή της Ζαπορίζια, συνδέεται με τη ρωσική κατοχή του φράγματος» αλλά αδυνατούσαν να παράσχουν στοιχεία για το τι ακριβώς συμβαίνει και τι έκαναν οι ρωσικές δυνάμεις στο φράγμα επειδή δεν είχαν πρόσβαση. Ένας Ρώσος αξιωματούχος ενέργειας δήλωσε τον Μάιο ότι το φράγμα κινδύνευε να κατακλυστεί από υψηλά επίπεδα νερού.

Οι ουκρανικές αρχές είχαν προειδοποιήσει η καταστροφή του φράγματος θα μπορούσε να απελευθερώσει 18 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού και να πλημμυρίσει τη Χερσώνα και δεκάδες άλλες περιοχές όπου ζουν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι.

Η Χερσώνα, ο πλήρης έλεγχος της οποίας έχει ιδιαίτερη στρατηγική σημασία για την έκβαση της σύρραξης, συνορεύει με την Κριμαία και παρέχει στην Μόσχα μια χερσαία «γέφυρα» με τη χερσόνησο που προσάρτησε το 2014. Αφού η Μόσχα κατέλαβε την Κριμαία, το Κίεβο έκοψε την παροχή γλυκού νερού μέσω καναλιού από τον Δνείπερο. Όταν η Ρωσία κατέλαβε τμήματα της Χερσώνας και της Ζαπορίζια στις αρχές της εισβολής, έσπευσε να ξεμπλοκάρει το κανάλι, για να αρχίσουν ξανά οι ροές. Η Ρωσία χρειάζεται το νερό αυτό για τον τοπικό πληθυσμό, την άρδευση των εκτάσεων της χερσονήσου και για πολλές στρατιωτικές εγκαταστάσεις.