Χωρίς εκπλήξεις, δηλαδή χωρίς συμφωνία, ολοκληρώθηκε η τηλεδιάσκεψη κορυφής της ΕΕ. Οι ηγέτες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκαναν ένα βήμα για την χρηματοδότηση της οικονομικής ανάκαμψης αφού παρέλθει η πανδημία του νέου κορονοϊού, συμφωνώντας να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επεξεργαστεί τις λεπτομέρειες αυτής της κοινής προσπάθειας, ανέφεραν πηγές από τις Βρυξέλλες. «Κινήθηκαν προς τα εμπρός χωρίς πραγματική σύμπνοια. Επαφίεται τώρα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τετραγωνίσει τον κύκλο», σημείωσε με νόημα άλλος ευρωπαίος διπλωμάτης

Και κάπως έτσι αναμένεται να συνεχιστεί η διαδικασία με… σταδιακά βήματα. Η Γερμανία θα κάνει μισό βήμα μπροστά, αλλά θα το διαπραγματευτεί σκληρά. Η Ιταλία θα κάνει μισό βήμα πίσω και, αντί κορονο-ομολόγου, θα συμβιβαστεί με ένα γενναίο πακέτο ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα περιλαμβάνει μνημονιακού τύπου όρους. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η απόφαση της κυβέρνησης είναι να μην βγει σε πρώτο πλάνο και θα κάνει ό,τι πει η Γαλλία, η οποία εδώ και εβδομάδες «ζυμώνει» παρασκηνιακά το πλαίσιο ενός – ακόμη – πολιτικού συμβιβασμού με το Βερολίνο.

Διαβάστε επίσης: Το μεγάλο ευρωπαϊκό παζάρι για τα 2 τρισ. ευρώ

Μετά την ολοκλήρωση της σημερινής τηλε-συνόδου κορυφής, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, αναφέρθηκε στο αίτημα των ηγετών της ΕΕ προς την κομισιόν για την επεξεργασία του σχεδίου σχετικά με την από κοινού χρηματοδότηση της ανάκαμψης. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ηγέτες επιθυμούν η Κομισιόν να συνδέσει αυτό το σχέδιο με το επόμενο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ για το διάστημα 2021-27.

«Εκφράσαμε την ισχυρή βούλησή μας να προχωρήσουμε μαζί προς τα εμπρός», είπε, ωστόσο παραδέχτηκε πως η συμφωνία για τον επόμενο προϋπολογισμό και το Ταμείο Ανάκαμψης θα είναι δύσκολη. «Εκφράζεται όμως ισχυρή πολιτική βούληση μεταξύ των χωρών να συνεργαστούν τις επόμενες εβδομάδες. Οι ηγέτες συμφωνούν ότι το Ταμείο αυτό είναι αναγκαίο και επείγον», πρόσθεσε, ενώ αναφέρθηκε και στην πρόθεσή των ηγετών να συντονιστούν για τη σταδιακή άρση των μέτρων περιορισμού που έχουν επιβληθεί. 

Διπλωματικές πηγές ανέφεραν πως αν και οι τόνοι ήταν χαμηλότεροι από την προηγούμενη θυελώδη διάσκεψη, η διάσταση απόψεων εκφράστηκε με σαφήνεια, με τέσσερις χώρες  – Αυστρία, Δανία, Σουηδία και Ολλανδία – να διαφωνούν με την πρόταση χορήγησης βοήθειας για την ανάκαμψη μέσω επιδοτήσεων. Το «στρατόπεδο» των βόρειων χωρών, που περιλαμβάνει και τη Γερμανία, τάχθηκε υπέρ της σύνδεσης του νέου Ταμείου Ανάκαμψης με τον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-27, την πρόταση δηλαδή που επικράτησε και ζητήθηκε από την Κομισιόν η επεξεργασία του σχεδίου. Από την άλλη, ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε είπε στους ομολόγους του ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να προικοδοτηθεί με ποσό 1,5 τρισεκ. ευρώ και να παρέχει επιδοτήσεις στις χώρες μέλη ώστε να διασφαλιστεί μια «συμμετρική απάντηση σε ένα ασύμμετρο σοκ».

Οι βασικοί άξονες του σχεδίου και ο «τετραγωνισμός του κύκλου»

«Κινήθηκαν προς τα εμπρός χωρίς πραγματική σύμπνοια. Επαφίεται τώρα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τετραγωνίσει τον κύκλο», σημείωσε με νόημα ευρωπαίος διπλωμάτης, επιβεβαιώνοντας, όπως ανέφερε το ρεπορτάζ του Tvxs.gr, πως η σημερινή τηλεδιάσκεψη ήταν μόνο η αφετηρία, και όχι το τέλος, των αποφάσεων για το περίφημο «Recovery Fund» ή όπως αλλιώς ονομαστεί. Ο πιθανότερος χρόνος για να επέλθει το, λιγότερο ή περισσότερο φιλόδοξο, τελικό deal είναι τα τέλη Ιουνίου.

Tους κεντρικούς άξονες του σχεδίου, που θα αποτελέσει και τη βάση της διαπραγμάτευσης που θα ακολουθήσει, παρουσίασε το Reuters. Το βασικό concept είναι η παράκαμψη του θέματος –«ταμπού» για την Γερμανία, του ευρωομολόγου, και η χρησιμοποίηση του κοινοτικού μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού για την χρηματοδότηση των χωρών που επλήγησαν από την πανδημία. Συγκεκριμένα, προβλέπονται δύο πόλοι χρηματοδοτήσεων – ένα «εργαλείο ανάκαμψης» («Recovery Tool») το οποίο η ΕΕ θα ενσωματώσει στον προϋπολογισμό της περιόδου 2021-2027 και θα έχει ύψος 300 δις ευρώ, καθώς και ο δανεισμός από την Κομισιόν άλλων 320 δις από τις αγορές τα οποία στην συνέχεια θα διατεθούν στα κράτη μέλη.

Ως προς το πρώτο σκέλος θα προβλεφθούν επιπλέον κονδύλια 200 έως 250 δισ. ευρώ στον επταετή προϋπολογισμό για μια διευκολυντική γραμμή «ανάκαμψης», ενώ άλλα 50 δισ. ευρώ θα προέλθουν από τα κονδύλια συνοχής, και θα διατεθούν εμπροσθοβαρώς για να χρησιμοποιηθούν στην κρίσιμη διετία το 2021-22. Παράλληλα, η Κομισιόν θα δανειστεί 320 δισ. ευρώ από τις αγορές και μετά θα δανείσει περίπου το 50% του ποσού στις κυβερνήσεις. Ο υπόλοιπος δανεισμός θα γίνει και πάλι μέσω του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και θα εξοφληθεί από τις κυβερνήσεις μετά το 2027 και μακροπρόθεσμα ή θα εξοφληθεί μέσω μελλοντικών εσόδων του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, όπως από νέα φορολογία. Κάποια χρήματα, όπως αναφέρουν κοινοτικές πηγές στο Reuters, θα μπορούσαν να δοθούν ως επιχορήγηση στα κράτη-μέλη. Η διπλή αυτή πλατφόρμα της Κομισιόν, σε συνδυασμό με τις πιστωτικές γραμμές του ESM που έχουν ήδη συμφωνηθεί και με τα κονδύλια για την αντιμετώπιση της ανεργίας ανεβάζουν το συνολικό πακέτο κοντά στα 2 τρισ. 

Τα προφανή όμως, και κομβικά, ερωτήματα είναι ποια θα είναι η αναλογία απ’ ευθείας χρηματοδοτήσεων και δανειοδότησης, καθώς και ποιοι όροι και χρονοδιαγράμματα αποπληρωμής θα προβλέπονται για τα δάνεια. Και επ’ αυτών αναμένονται οι μεγάλες αντιπαραθέσεις.