Ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι δεν έλαβε, όπως ήταν αναμενόμενο, ψήφο εμπιστοσύνης από το κοινοβούλιο, ώστε να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας με τους Ciudadanos. Το πολιτικό αδιέξοδο στην Ισπανία και είναι πολύ πιθανό πλέον η χώρα να οδηγηθεί σε τρίτη εκλογική αναμέτρηση μέσα σε ένα χρόνο.

Η αντιπολίτευση είχε στείλει ξεκάθαρο μήνυμα, το οποίο και επιβεβαίωσε με τη στάση της στην ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης: «Καμιά υποστήριξη σε κυβέρνηση υπό τον Ραχόι».

Ο Ραχόι, ο ηγέτης του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος (PP) εξασφάλισε 170 ψήφους (137 το Λαϊκό Κόμμα, 32 οι Ciudadanos, 1 βουλευτής των Κανάριων Νήσων) στο 350μελές κοινοβούλιο, δηλαδή έξι λιγότερες απ’ όσες χρειαζόταν προκειμένου να σχηματίσει κυβέρνηση. Το κεντρώο, φιλελεύθερο κόμμα Ciudadanos και ένα μικρό τοπικό κόμμα των Καναρίων Νήσων του παρείχαν την ψήφο τους, όμως οι Σοσιαλιστές (PSOE), η αριστερή συμμαχία Unidos Podemos και τα τοπικά κόμματα της Χώρας των Βάσκων και της Καταλονίας τον καταψήφισαν.

Ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός έχει μια ακόμα ευκαιρία, στο δεύτερο γύρο, όπου απαιτείται σχετική πλειοψηφία (επί των παρευρισκόμενων). Ο μόνος τρόπος για να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης είναι να απέχουν από τη διαδικασία οι Σοσιαλιστές ή οι Podemos. Ωστόσο και οι δύο έχουν απορρίψει αυτό το ενδεχόμενο.

Αν δεν υπάρξει κάποια λύση μέσα στους επόμενους δύο μήνες τότε το κοινοβούλιο θα διαλυθεί στις 31 Οκτωβρίου και θα προκηρυχθούν νέες βουλευτικές εκλογές, οι οποίες πιθανότατα θα διεξαχθούν ανήμερα τα Χριστούγεννα.

Υπάρχει λύση;

Πλέον στα κόμματα απομένουν δύο μήνες για βρουν μια λύση ώστε να σχηματιστεί κυβέρνηση και να αποφευχθεί η τρίτη προσφυγή στις κάλπες μέσα σε ένα χρόνο.

Το πρώτο σενάριο είναι να υπάρξει συμφωνία σε ένα κοινά αποδεκτό πρόσωπο για τη θέση του πρωθυπουργού. Ο Πέδρο Σάντσεθ, επικεφαλής των Σοσιαλιστών, στην ομιλία του ήταν σαφής: Ούτε τώρα, ούτε ποτέ. Το σοσιαλιστικό κόμμα δεν θα κάνει πρωθυπουργό τον Ραχόι. Η θέση των Σοσιαλιστών ικανοποίησε τους Podemos με τον επικεφαλής του κόμματος Πάμπλο Ιγκλέσιας να δηλώνει πως «ευτυχώς ο Σάντσεθ δεν υπέκυψε στις πιέσεις».

Το δεύτερο σενάριο είναι αυτό που επαναφέρουν οι Podemos, δηλαδή μια κυβέρνηση συνεργασίας με τους Σοσιαλιστές. Οι Podemos καλούν τους Σοσιαλιστές, που αναδείχθηκαν δεύτερο κόμμα στις προηγούμενες εκλογές, να αναλάβουν πρωτοβουλίες. Σε αυτή την κατεύθυνση πιέζουν και πολλοί καλλιτέχνες, κινήσεις πολιτών και διανοούμενοι της Ισπανίας, που εκφράζουν δημόσια την υποστήριξή τους. Σημειώνεται πως και σε αυτό το σενάριο θα χρειαστεί η υποστήριξη και των Ciudadanos. 

Ο Σάντσεθ, όπως και άλλα ηγετικά στελέχη των Σοσιαλιστών, έχει αποφύγει επιμελώς το τελευταίο διάστημα να αναφερθεί σε αυτό το ενδεχόμενο. Εξάλλου αυτή η προσπάθεια είχε αποτύχει πριν από μερικούς μήνες, με λάθη και από τις δύο πλευρές (Σοσιαλιστές και Podemos). Όμως όπως σημειώνουν πολλοί, οι συνθήκες αυτή τη φορά είναι διαφορετικές. Το Ισπανικό Σύνταγμα προβλέπει πως μετά την πρώτη ψηφοφορία υπάρχει περιθώριο δύο μηνών ώστε ο βασιλιάς να δώσει στο δεύτερο κόμμα την εντολή για σχηματισμό κυβέρνησης.