Πρόκειται για μία ιστορική δίκη καθώς για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, ένα κόμμα που εκπροσωπείται στη Βουλή καλείται να λογοδοτήσει για δράση εγκληματικής οργάνωσης. Η Χρυσή Αυγή κάθεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου με την ετυμηγορία της Δικαιοσύνης ενδεχομένως να στείλει τα στελέχη της στη φυλακή αλλά ενδεχομένως και το ίδιο το κόμμα στην παρανομία. Με αφορμή την έναρξη της πολύκροτης δίκης, ο Στέλιος Κούλογλου και το  tvxs.gr στέλνουν ένα ηχηρό αντιφασιστικό του μήνυμα, μέσα από ένα ντοκιμαντέρ για την ιστορική μνήμη και λήθη, το «Νεοναζί: Το Ολοκαύτωμα της Μνήμης».

Σε μία περίοδο που το φάντασμα του ναζισμού έχει επιστρέψει τόσο πάνω από την Ελλάδα όσο και πάνω από την Ευρώπη γενικά, αλλά και με τον αγώνα για τη διεκδίκηση των πολεμικών αποζημιώσεων να φουντώνει, η ιστορική μνήμη κόντρα στη λήθη είναι πιο σημαντική από ποτέ. Αύριο, ημέρα έναρξης της δίκης των νεοναζί, το tvxs.gr προχωρά σε μία μεγάλη προσφορά αναρτώντας δωρεάν στο διαδίκτυο το ντοκιμαντέρ του Στέλιου Κούλογλου «Νεοναζί: Το Ολοκαύτωμα της Μνήμης», το οποίο με απόφαση του υπουργείου Παιδείας θα διανεμηθεί σε όλα τα σχολεία της χώρας και θα ενταχθεί στο σχολικό πρόγραμμα.

Έχοντας προβληθεί στο 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης αλλά και απ’ άκρη σε άκρη σε ολόκληρη την Ελλάδα, το ντοκιμαντέρ του Στέλιου Κούλογλου και της ομάδας του  θα αναρτηθεί δωρεάν στην ιστοσελίδα του tvxs.gr, αποτελώντας ένα πολύτιμο εργαλείο ιστορικής κι αντιφασιστικής ενημέρωσης ανοιχτό σε όλους τους πολίτες. Παράλληλα, ο Στέλιος Κούλογλου προσφέρει τα πνευματικά δικαιώματα του ντοκιμαντέρ στο υπουργείο Παιδείας προκειμένου αυτό να προβάλλεται στα σχολεία, σε μία προσπάθεια η ιστορική μνήμη να μείνει άσβεστη και να αποτελέσει οδηγό για τη διαμόρφωση άποψης για την ιστορική αλήθεια. Με απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Παιδείας Τάσου Κουράκη το ντοκιμαντέρ θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης και θα ενταχθεί στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των Λυκείων.

Η δίκη της Χρυσής Αυγής

Κατηγορούμενοι, ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων είναι 69 στελέχη της Χρυσής Αυγής μεταξύ των οποίων ο αρχηγός της οργάνωσης Νίκος Μιχαλολιάκος, ο υπαρχηγός Χρήστος Παππάς αλλά και το σύνολο της προηγούμενης Κοινοβουλευτικής Ομάδας.

Το γεγονός που έθεσε τη Χρυσή Αυγή στο μικροσκόπιο των δικαστικών Αρχών ήταν η εν ψυχρώ δολοφονία του αντιφασίστα Παύλου Φύσσα τα ξημερώματα της 18ης Σεπτεμβρίου 2013, από το μέλος της  οργάνωσης Γιώργο Ρουπακιά.

Ο αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Χαρίλαος Βουρλιώτης, είναι αυτός που άνοιξε τον φάκελο χαρακτηρίζοντας στο πόρισμά του τη Χρυσή Αυγή «ενεργή ναζιστικού τύπου εγκληματική οργάνωση που δρα από το 1987 μέχρι σήμερα με στρατιωτική δομή, ιεραρχία και διακλαδώσεις σε όλη τη χώρα».

Η άσκηση ποινικής δίωξης για εγκληματική οργάνωση στα τέλη Σεπτεμβρίου 2013, οδήγησε στις συλλήψεις στελεχών του κόμματος και στις πρώτες προφυλακίσεις, με το 18μηνο να συμπληρώνεται στα τέλη του περασμένου Μαρτίου.

Η πρόταση του εισαγγελέα Εφετών Ισίδωρου Ντογιάκου καταγράφεται σε 700 σελίδες, όπου περιγράφεται μία εγκληματική οργάνωση που δρα υπό τον «μανδύα κόμματος» και διαθέτει στρατιωτικού τύπου τάγματα εφόδου για τη διάπραξη παράνομων ενεργειών.

Με αυτά τα δεδομένα, η ετυμηγορία της ιστορικής αυτής δίκης αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς εάν το κόμμα της Χρυσής Αυγής κριθεί ναζιστικό μόρφωμα με συντονισμένη παράνομη δραστηριότητα, αυτό ενδεχομένως να δρομολογήσει και πολιτικές εξελίξεις, όπως παραδείγματος χάριν η ανακήρυξη του σχηματισμού ως παράνομου.

Η ιστορική μνήμη όπλο στη μάχη κατά του φασισμού

Το «Ολοκαύτωμα της Μνήμης» ξεκίνησε να γυρίζεται την επομένη των εκλογών του Μαΐου του 2012, όταν για πρώτη φορά η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή πέρασε για πρώτη φορά την πύλη του ελληνικού Κοινοβουλίου με «εισιτήριο» το 7% της λαϊκής εντολής. Αφορμή στάθηκε η είδηση που «έκλεψε την παράσταση» των δελτίων ειδήσεων ότι η Χρυσή Αυγή  είχε λάβει 1.000 ψήφους στα μαρτυρικά Καλάβρυτα και Δίστομο. Τις αμέσως επόμενες μέρες, στην ερώτηση αν είναι νεοναζί και σχετίζονται με τον Χίτλερ, οι εκπρόσωποι της Χρυσής Αυγής είπαν δημοσίως πως «οι δημότες στα Καλάβρυτα και το Δίστομο απάντησαν ήδη, με την ψήφο τους». Τα ερωτήματα που αμέσως γεννήθηκαν ήταν το «γιατί;» και το «αν έχουμε ξεχάσει». Η ιστορική μνήμη είχε εξασθενίσει ή επρόκειτο για μια κατασκευασμένη είδηση;

Η στοχευένη σύνδεση των εκλογικών αποτελεσμάτων της Χρυσής Αυγής με το παρελθόν των Καλαβρύτων και του Διστόμου -που αν και καλλικρατικοί δήμοι και περιλαμβάνοντες μια ευρεία περιοχή αμφότεροι- παρουσιάστηκαν από τα ΜΜΕ να νομιμοποιούν με την ψήφο τους τους πολιτικούς απογόνους των δολοφόνων τους, έφερε στην επιφάνεια μία συζήτηση για το αν το ιστορικό παρελθόν παραμένει ζωντανό, ποια είναι η ιστορία που διδασκόμαστε και ποιος προσπαθεί να την καπηλευτεί.

Ο Στέλιος Κούλογλου και η ομάδα του ταξίδεψαν στα μαρτυρικά Καλάβρυτα, στο Δίστομο και στον Χορτιάτη όπου τα θύματα των θηριωδιών των ναζί τους άνοιξαν τα σπίτια τους αλλά και την καρδιά τους, μιλώντας για τα όσα φρικιαστικά έζησαν υπό την μπότα του κατακτητή. Κανένας δεν είχε ξεχάσει την όψη των νεκρών συγγενών του αλλά και τη μυρωδιά του αίματος που έμεινε για μήνες στα χωριά τους. Κανένας δεν ξέχασε τι σημαίνει ναζισμός.

Περισσότερες από 100 πόλεις και χωριά της Ελλάδας θυσιάστηκαν στο βωμό του ναζισμού κατά τους τελευταίους μήνες της γερμανικής Κατοχής. Αν και έχουν περάσει πάνω από 70 χρόνια από τότε, οι επιζώντες κράτησαν άσβεστη τη μνήμη. Ίσως και να μην κατάφεραν ποτέ να ξεχάσουν. «Είναι σαν ένα μαχαίρι που γυρίζει στην πληγή. Είναι ένα μαράζι που θα το κουβαλάμε μέχρι να πεθάνουμε. Δεν πρόκειται να ξεχάσουμε τι έγινε», λέει στο ντοκιμαντέρ o Σωτήρης Χαμακιώτης, του οποίου ο πατέρας εκτελέστηκε μαζί με το σύνολο του ανδρικού πληθυσμού των Καλαβρύτων, στις 13 Δεκεμβρίου του 1943. «Αυτά που ζήσαμε είναι σαν ταινία. Αν δεν τα ζήσεις είναι δύσκολο να τα πιστέψεις», λέει από τη μεριά της η Βασιλική Γκουραμάνη που γλίτωσε μέσα από το κτίριο που οι Ταγματασφαλίτες εκτέλεσαν κι έκαψαν μέλη της οικογένειας της, ανάμεσα στους 149 συντοπίτες της, στις 2 Σεπτεμβρίου του 1944, στον Χορτιάτη.

«Αν δεν μάθουμε το τι συνέβη, είναι βέβαιο ότι τα γεγονότα θα επαναληφθούν. Και η επανάληψη θα είναι τραγική. Για αυτό τα γεγονότα αυτά αν και περνάνε τα χρόνια θα πρέπει αν διδάσκονται στα σχολεία», θα πει ο Γιώργος Δημόπουλος, ο οποίος από τύχη στα 13 του δεν βρέθηκε στη λίστα των εκτελεσθέντων των Καλαβρύτων. «Η ιστορία είναι το μέλλον», τονίζει ο Άγγελος Καστρίτης από το Δίστομο, που είδε τη μητέρα του και τους παππούδες του άγρια δολοφονημένους από τους ναζί. «Πρέπει να μαθαίνουμε και να παραδειγματιζόμαστε από όσα έγιναν στο παρελθόν, για να μην γίνουν τα ίδια λάθη στο μέλλον», θα καταλήξει ένας μαθητής από το Λύκειο του Διστόμου.

Νεοναζί: Το Ολοκαύτωμα της Μνήμης

Μια μέρα μετά τις εκλογές του 2012, η είδηση κάνει τον γύρο των τηλεοπτικών σταθμών: η Χρυσή Αυγή έλαβε 1.000 ψήφους στα μαρτυρικά Καλάβρυτα και Δίστομο. Δυο πόλεις που σημαδεύτηκαν από τη ναζιστική θηριωδία, παρουσιάζονται να νομιμοποιούν με την ψήφο τους, τους «πολιτικούς απογόνους» των δολοφόνων τους, σύμφωνα με τα ΜΜΕ. Τις αμέσως επόμενες μέρες, στην ερώτηση αν είναι νεοναζί και σχετίζονται με τον Χίτλερ, οι εκπρόσωποι της Χρυσής Αυγής απαντούν: «οι δημότες στα Καλάβρυτα και το Δίστομο απάντησαν ήδη, με την ψήφο τους». Η ιστορική μνήμη έχει εξασθενίσει ή πρόκειται για μια κατασκευασμένη είδηση; Μπορεί να προχωρήσει προς τα μπρος, μια χώρα που δεν γνωρίζει το παρελθόν της; Η απάντηση αλλά και η ιστορική αλήθεια βρίσκεται στο Λύκειο του Διστόμου.

Ένα ντοκιμαντέρ μέσα στο ντοκιμαντέρ, για την μνήμη και την λήθη.

[jwplayer | file=https://www.youtube.com/watch?v=pmaSUVEk7fE]

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Σκηνοθεσία – Σενάριο: Στέλιος Κούλογλου
Καλλιτεχνική Επιμέλεια – Γραφικά: Νίκος Πολίτης
Μοντάζ – Μιξάζ: Χρήστος Γάκης
Οργάνωση παραγωγής: Νίκος Θωμόπουλος
Υπεύθυνη έρευνας: Ελένη Μπέλλου
Δημοσιογραφική υποστήριξη: Τάνια Γεωργουπλή / Ελένη Κωνσταντινίδου
Φωτογραφία: Νίκος Θωμόπουλος / Μανώλης Κονσολάκης / Χρήστος Αναγνωστόπουλος
Βοηθός Μοντάζ: Γιώργος Ζαφείρης
Παραγωγή: 1984 Productions – tvxs.gr
Διανομή: 1984 Productions
Διάρκεια: 90 λεπτά