Πριν από λίγες εβδομάδες δημοσίευσα στο τεύχος Νοεμβρίου/Δεκεμβρίου του αμερικανικού περιοδικού Foreign Affairs, ένα άρθρο μου με τίτλο «Το Κράτος των Λίγων: Πώς οι Ολιγάρχες Κατέστρεψαν στην Ελλάδα» (στα αγγλικά: «Misrule of the Few: How the Oligarchs Ruined Greece»). Στο άρθρο μιλώ – και αναφέρω ορισμένα ενδεικτικά ονόματα – για τους ολιγάρχες των ΜΜΕ που κατέλαβαν αυθαίρετα τις ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες πριν 25 χρόνια και οι οποίοι ασκούν τεράστια πολιτική εξουσία σήμερα μέσα από τον άμεσο έλεγχο που ασκούν στις ενημερωτικές εκπομπές των καναλιών τους.

Δεν ισχυρίστηκα ότι κάνουν κάτι παράνομο ή ποινικά κολάσιμο. Είπα όμως ότι η τεράστια ισχύς τους έχει αδυνατίσει τη δημοσιογραφία, έχει κλείσει τα φυσιολογικά κανάλια δημοκρατικής διαβούλευσης και εκπροσώπησης, έχει κάνει τις εκλογές τηλεοπτικά καλλιστεία, ενώ έχει εξευτελίσει το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του. Έκανα κριτική στην ΕΕ και την τρόικα, που ενώ ζήτησε αυστηρά μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, δεν προσπάθησε να εξαλείψει την διαφθορά στον χώρο της ενημέρωσης.

Το άρθρο αυτό – στην αγγλική έκδοσή του – διαβάστηκε πάρα πολύ στην ιστοσελίδα του Foreign Affairs. Ήταν πρώτο σε αναγνωσιμότητα για πολλές μέρες. Σχολιάστηκε στον ξένο τύπο, π.χ. δόθηκε ως προτεινόμενο διάβασμα από την  στήλη του Alphaville των Financial Times, σχολιάστηκε στο Spiegel ενώ μεταφράστηκε και στα Ιαπωνικά, στην ιαπωνική έκδοση του Foreign Affairs.  Οι Financial Times μάλιστα δημοσίευσαν ειδικό άρθρο για τους Έλληνες ολιγάρχες με πλήρη λίστα ονομάτων και οικονομικών συμφερόντων (χωρίς να αναφέρονται στο δικό μου άρθρο).

To μόνο ελληνικό μέσο που δημοσίευσε το άρθρο στα ελληνικά (από μια μετάφραση που έβαλα στην προσωπική μου ιστοσελίδα) ήταν το ΤVXS, το οποίο για άλλη μια φορά ευχαριστώ. Καμία άλλη εφημερίδα ή ιστοσελίδα δεν αναφέρθηκε στο γεγονός ότι γράφτηκε τέτοιο άρθρο, ακόμα και οι εφημερίδες στις οποίες έχω κατά καιρούς αρθρογραφήσει. Κανένα μεγάλο μέσο ενημέρωσης δεν μου ζήτησε συνέντευξη για όσα είπα (ενώ μου ζήτησαν το Spiegel, η Wall Street Journal, το Reuters, η El Pais, οι Irish Times, το Channel 4 και άλλοι). Έδωσα μόνο μια ραδιοφωνική συνέντευξη για το άρθρο μου στον Περικλή Βασιλόπουλο για την διαδικτυακή εκπομπή «Ασκώ τα δικαιώματά μου» στο ERTOpen.

Εδώ και καιρό δεν πιστέυω ότι αρκεί να ασχολούμαι με την ελληνική πολιτική μόνο ως αρθρογράφος. Χρειάζεται ενεργός πολιτική δραστηριοποίηση όλων μας  για να αλλάξει το σάπιο ελληνικό πολιτικό σύστημα – που υποφέρει και από διαφθορά αλλά και από λαϊκισμό.  

Γι αυτό ήμουν από την αρχή στο Ποτάμι, που είναι το μόνο φιλοευρωπαϊκό κόμμα που φτιάχτηκε μετά την έναρξη της κρίσης στην Ευρώπη. Χάρη στον Σταύρο Θεοδωράκη και την αποφασιστικότητά του,  και ιδίως με το χάρισμα που έχει να φέρνει κοντά του ταλαντούχους ανθρώπους από πολλά διαφορετικά πεδία της κοινωνίας, το Ποτάμι είναι για μένα το κόμμα που και έχει την ειλικρινή διάθεση αλλά και την δύναμη να αναμετρηθεί επιτυχημένα με τη διαφθορά, τη διαπλοκή και τον λαϊκισμό. Γι’ αυτό  πήγα  σε όλη την Ελλάδα, από την Βέροια μέχρι τα Χανιά, ως υποψήφιος Ευρωβουλευτής με το Ποτάμι τον περασμένο Μάιο, και για αυτό τώρα είμαι υποψήφιος στην Α’ Αθηνών, έχοντας ξανά αφήσει για μερικές εβδομάδες την οικογένειά μου πίσω στο σπίτι μας στην Αγγλία.

Στο άρθρο μου, ανέφερα ότι η ολιγαρχία ωφελείται από τις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες. Οι υποψήφιοι εξαρτώνται όχι από το κόμμα ή τις ιδέες τους και την πειθώ, αλλά από την δημοσιότητα και ιδίως την τηλεοπτική τους προβολή. Η προεκλογική εκστρατεία στην Αθήνα δυστυχώς με επιβεβαίωσε απολύτως.

Ο σταυρός προτίμησης έχει κεντρόφυγες συνέπειες σε ένα κόμμα, ακόμα και όταν είναι τόσο ιδεαλιστικό, τόσο άπειρο και τόσο οριζόντια και κάθετα φιλικό, όπως είναι το Ποτάμι Στο Ποτάμι γίνονται σχεδόν πάντα  κοινές εμφανίσεις των υποψηφίων. Οι υποψήφιοι της Α’ Αθήνας είχαν εξαιρετικές σχέσεις μεταξύ τους. Εμφανίστηκα σχεδόν παντού μαζί με τους συνυποψηφίους μου, οι οποίοι με καλούσαν πάντα αυθόρμητα στις εκδηλώσεις του. Αλλά όλοι οι υποψήφιοι θέλουν να πάνε όσο καλά γίνεται. Πολλοί από εμάς ξέρουμε ότι είναι πολύ απίθανο να βγούμε βουλευτές. Έχουμε όμως την αγωνία νά έχουμε τουλάχιστον έναν σοβαρό αριθμό σταυρών. Είναι στη φύση της πολυεδρικής περιφέρειας ότι η επιτυχία του ενός  περνά από την αποτυχία του άλλου. Αυτό γεννά κεντρόφυγες δυνάμες και ατομικές εκστρατείες ιδίως όταν αυτό αφορά την τηλεόραση – που φυσικά βγάινουμε μόνοι μας.

Τα γραφεία τύπου των κομμάτων  δεν έχουν το δικαίωμα να απαιτούν την εμφάνιση κάποιων υποψηφίων τους. Μόνο τους προτείνουν. Στις τεράστιες εκλογικές περιφέρειες της Αττικής η εμπειρία μου είναι ότι όσοι έχουν δικά τους μέσα πρόσβασης στην τηλεόραση, τα χρησιμοποιούν, τόσο για το καλό του κόμματος, όσο και για την σταυροδοσία τους. Πουθενά αυτό δεν είναι πιο έκδηλο από την τελευταία εβδομάδα της προεκλογικής περιόδου. Τα κανάλια έχουν πάντα τον τελευταίο λόγο. Την τελευταία εβδομάδα των εκλογών, προβάλλουν αυτούς που εκείνοι θέλουν: φυσικά τους πιο διάσημους, λόγω ακροαματικότητας, αλλά όμως και τους πιο φίλους.

Αυτό που λοιπόν δεν ήξερα αλλά το έζησα τις τελευταίες ημέρες είναι η υπερδύναμη των καναλιών πάνω στους υποψηφίους. Ακόμα κι εγώ – και τώρα το μετανιώνω – ζήτησα από ένα φίλο που ηξέρε προσωπικά κάποιον γνωστό δημοσιογράφο, να του θυμίσει ότι υπάρχω κι εγώ για να βγώ στην πολύ καλή εκπομπή του. Το τηλεφώνημα δεν δούλεψε.

Έτσι, αν και στις ευρωεκλογές είχα τέτοιες προσκλήσεις, σε ολόκληρη την τωρινή προεκλογική εκστρατεία δεν έλαβα καμμία πρόσκληση από τα μεγάλα κανάλια. Βγήκα στην ΝΕΡΙΤ, το Alpha, το τοπικό της Αττικής Channel 9 και το Εxtra (στην εκπομπή του Γιώργου Τράγκα, όπου απάντησα και για τις συκοφαντίες Λαζόπουλου κλπ.). Τις τελευταίες δέκα ημέρες της εκστρατείας δεν έλαβα καμμία πρόσκληση από την τηλεόραση και δεν εμφανίστηκα πουθενά.

Δεν πιστέυω ότι υπάρχει συνωμοσία των ολιγαρχών εναντίον μου. Λόγω της δουλειάς μου δεν έχω, αλλά και ούτε πρόκειται να διεκδικήσω φίλους ή άλλη πρόσβαση στα κανάλια. Το ότι οι προσωπικές σχέσεις υποψηφίων και καναλιών οδηγούν όμως σε τηλεοπτικές εμφανίσεις στην προεκλογική περίδο είναι μια προφανής πηγή τεράστιας επιρροής. Γι’ αυτό η μεταρρύθμιση ολόκληρου του τηλεοπτικού τοπίου, αλλά και των κανόνων του προεκλογικού αγώνα, είναι κάτι απόλυτα απαραίτητο για την εξυγίανση της πολιτικής στη χώρα μας.

Εύχομαι στη νέα βουλή που θα προκύψει την Κυριακή να βρεθούν πολλοί βουλευτές που θα θέλουν να γίνει επιτέλους διαγωνισμός για τις τηλεοπτικές συχνότητες, να προστατευτεί η δημοσιογραφικλή δεοντολογία και ανεξαρτησία, να φύγει κάθε πολιτικός έλεγχος από την δημόσια τηλεόραση αλλά και να ενισχυθεί ο ρυθμιστικός ρόλος του Εθνικού Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου. Θυμίζω ότι ΠαΣοΚ, ΝΔ και ΔημΑΡ ανανέωσαν  χωρίς όρους το 2013 τις «προσωρινές» άδειες εικοσιπέντε ετών των ιδιωτικών καναλιών.

Χαίρομαι που το Ποτάμι και ο Σύριζα σε αυτό τουλάχιστον συμφωνούν. Ελπίζω από κοινού να προωθήσουμε αμέσως νομοθετικές πρωτοβουλίες για τις τηλεοπτικές συχνότητες στην επόμενη βουλή. Αν είμαι κι εγώ εκεί θα το κάνω την πρώτη προτεραιότητά μου.

Χρειάζεται όμως, και το λέει αυτό μόνο το Ποτάμι, και ένα εκλογικό σύστημα που θα ενώνει, δεν θα διαλύει τα κόμματα στις εκλογές. Χρειάζονται δηλαδή μονοεδρικές περιφέρειες με έναν υποψήφιο από κάθε κόμμα (όπως ισχύει π.χ. σε ΗΠΑ και Βρετανία ή με παραλλαγή του Γερμανικού συστήματος). Η διαπλοκή είναι ένα οικοσύστημα που πρέπει να αλλάξει στο σύνολό του.

Η πολιτική μας ζωή βρίσκεται ακόμα στον αστερισμό ενός κράτους των λίγων. Στο χέρι μας είναι να το αλλάξουμε. Το Ποτάμι μας δίνει την Κυριακή την ευκαιρία.

* Ο Παύλος Ελευθεριάδης υποψήφιος βουλευτής Α’ Αθηνών με το Ποτάμι. Είναι αναπληρωτής καθηγητής νομικής στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και ειδικευόμενος  στο δίκαιο της ΕΕ στο Λονδίνο (www.pavloseleftheriadis.com). Το βιβλίο του «Δημοκρατική Ισότητα» κυκλοφόρησε στο iTunes και το Google Play Store αυτήν την εβδομάδα.