Για τον χρηματισμό απαιτούνται τρία στοιχεία: η εμφάνιση της ευκαιρίας και η ύπαρξη κινήτρων, η πίεση (προσωπική, εργασιακή, οικονομική ή κοινωνική), και η εκλογίκευση της πράξης. Η ευκαιρία και τα κίνητρα είναι σημαντικά για την κατανόηση του χρηματισμού, τα οποία μαζί με την αντιλαμβανόμενη πίεση οδηγούν στην αξιόποινη συμπεριφορά, καθώς η ανάγκη για εκλογίκευση της πράξης, είναι βασικά στοιχεία άμυνας και υπεράσπισης της παράνομης ενέργειας.

Η ευκαιρία του ατόμου να προχωρήσει και να μην πιαστεί ή να έχει τη θέση εξουσίας για να παρανομήσει, είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για τον χρηματισμό. Επίσης, οι δικαιολογίες που «κατασκευάζουν» για να «απαλλάξουν» τον εαυτό τους -νομικά και ηθικά- από τις ευθύνες της πράξης, είναι καθοριστικές καθώς αυτές προσδίδουν μια φαινομενική νομιμότητα στις παράνομες ενέργειές τους. Κατά βάση, τα άτομα που χρηματίζονται, είτε εκβιάζοντας είτε όχι, ωθούνται μέσα από τις παρακάτω συναισθηματικές και ψυχολογικές συνθήκες, χωρίς να απαιτείται η συνύπαρξη όλων μαζί: Αυτές είναι η ανάγκη, η μίμηση, ο θυμός, η ευχαρίστηση, ο φόβος και η λανθασμένη κρίση. Για να «μετουσιωθούν» σε χρηματισμό χρειάζονται την ευκαιρία και την εκλογίκευση.

Τα παραπάνω είναι σημαντικά για να μπορέσει κάποιος -πέραν των αντικειμενικών και αποδεικτικών στοιχείων που οφείλει να ανακαλύψει ή να έχει συλλέξει για να αποδείξει τον χρηματισμό- να εξιχνιάσει τον χρηματισμό. Αυτό σημαίνει, ότι ο ύποπτος χρηματισμού έχει κάποια γενικά χαρακτηριστικά που απαντώνται κατά βάση σε εκείνους που εμπλέκονται σε οικονομικά εγκλήματα. Έχει χαμηλό συμπεριφοριστικό αυτοέλεγχο, υψηλό ηδονισμό, ο ναρκισσισμός και η εγωπάθειά του είναι σε έντονο βαθμό, ενώ εμφανίζει χαμηλή ακεραιότητα χαρακτήρα και υψηλή συνειδητότητα.

Ξέρει τι είναι αυτό που κάνει, γιατί το κάνει, πόσο επικίνδυνο είναι και ποια είναι τα προσωπικά οφέλη. Επίσης, εμφανίζει σε μεγαλύτερο βαθμό από τα υπόλοιπα άτομα, παραβατική σκέψη, είναι κατά βάση εξωστρεφής ως χαρακτήρας, υπολογιστικός και καταφέρνει να ελέγχει τις κοινωνικές συναναστροφές του. Οι μηχανισμοί αυτορρύθμισης και αντίστασης που έχει είναι ασθενείς και ευάλωτοι, ενώ καθοδηγείται εύκολα, έχοντας μια γενική ροπή στην παρανομία. Είναι πρακτικός, του αρέσει η ρουτίνα και η συνήθεια, στηρίζεται στη λεπτομέρεια και με τις κινήσεις του θέλει να βρίσκει πρακτικές λύσεις στα θέματά του, εξ ου και ο χρηματισμός.

Χρησιμοποιεί τη λογική για να πάρει μία απόφαση και δεν αφήνει τα πράγματα στην τύχη τους. Φροντίζει να ελέγχει τις καταστάσεις και τα γεγονότα και να γίνεται αυτό που θέλει, έχοντας προσωπικό όφελος, ανεξάρτητα από το κόστος.

Αυτός που εμπλέκεται σε υποθέσεις χρηματισμού είναι πεπεισμένος ότι μπορεί να πείσει ή να χειραγωγήσει τους άλλους (έχει τις άκρες και τα μέσα) και εμφανίζει Μακιαβελικό εγωκεντρισμό. Το αποτέλεσμα είναι όταν νοιώθει ότι πιέζεται, γίνεται επιθετικός και εμπλέκεται σε λεκτικούς διαπληκτισμούς ή έχει βίαιες αντιδράσεις. Συνήθως εμφανίζει διαφόρων μορφών εθισμούς (αλκοόλ, χαρτοπαιξία, στοιχήματα, ακόλαστη και σπάταλη ζωή). Αυτό σημαίνει ότι αν ασκηθεί πάνω του πίεση, εντείνονται τα ψυχοσωματικά του προβλήματα και δείχνει ότι είναι αγχωμένος.

Τέλος, υπάρχει άμεσα ή έμμεσα, καταγεγραμμένα ή όχι η ύπαρξη ποινικού ιστορικού, καταγγελίες, πληροφορίες, ακόμα και περιρρέουσα ατμόσφαιρα  για ποινική ή παραβατική συμπεριφορά και δραστηριότητα. Βέβαια το εγκληματικό ή το ποινικό παρελθόν του δεν είναι αντίστοιχο των εγκληματιών του κοινού ποινικού δικαίου. Αυτός που χρηματίζεται δεν έχει ιδιαίτερα εμφανές ποινικό παρελθόν, αλλά πάντα υπάρχουν κάποια διάσπαρτα στοιχεία και μικρές ενδείξεις που υποδηλώνουν μια εν γένει παραβατική δραστηριότητα.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο χρηματισμός δεν εμφανίζεται από λάθος, ούτε εξαιτίας κάποιων κακών συγκυριών, ακόμα και οικονομικών δυσκολιών. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, οι περισσότεροι άνθρωποι θα έπρεπε να χρηματίζονται. Ο χρηματισμός είναι μια βαθιά ενσυνείδητη απόφαση, μια ορθολογική επιλογή του παρανόμου να ενεργήσει εκτός νόμου, γνωρίζοντας ότι δεν σκοτώνει ή δεν βλάπτει άμεσα και εμφανώς κάποιον άνθρωπο, όπως και πιστεύοντας ότι δύσκολα θα μπορέσουν να τον βρουν. Ξέρει ότι συνήθως δεν αφήνει εμφανή ίχνη για τις πράξεις του και ότι η γενική του εικόνα (επαγγελματική, κοινωνική, οικονομική, πολιτική) είναι αποδεκτή και «καθωσπρέπει». Τέλος, θεωρεί ότι η συμμετοχή του άλλου προσώπου, εκείνου που δίνει τα χρήματα, είναι είτε εθελοντική είτε εκείνος εκβιάζεται, οπότε δεν θα μπορέσει ή θελήσει να αντιδράσει.

Σχεδόν ποτέ, αυτός που χρηματίζεται δεν σκέφτεται ότι μπορεί να πιαστεί. Είναι υπερφίαλος, αναίσθητος, υπερόπτης και μισάνθρωπος. Αυτά όμως τα χαρακτηριστικά του, εν τέλει τον προδίδουν. Τα εκμεταλλεύεται για να κάνει την παράνομη πράξη, αλλά βοηθάνε στη σύλληψή του. Αν ανακαλέσουμε τη μνήμη μας, διαπιστώνουμε ότι εκείνοι που πιάστηκαν και καταδικάστηκαν για χρηματισμό, είχαν τα παραπάνω χαρακτηριστικά και κίνητρα. Γιατί όπως λέει ο λαός, «μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και η κακή του μέρα». Με υπομονή, επιμονή και μεθοδικότητα, η μέρα του φτάνει και το «μεγάλο ψάρι πιάνεται στο δίχτυ του ψαρά».