Η οικονομική κρίση επιφέρει στους εργαζόμενους διάφορα αρνητικά αποτελέσματα. Κατ’ αρχήν ανεργία, φτώχεια, μείωση του βιοτικού επιπέδου, συρρίκνωση της οικονομικής κατάστασης, αλλά και αρνητικές επιπτώσεις στην κατανάλωση και τις αγοραστικές συνήθειες. Αυτά είναι εμφανή και σχετικά εύκολα μετρήσιμα αποτελέσματα. Υπάρχουν όμως επιπτώσεις οι οποίες βιώνονται ατομικά και επιδρούν στην ψυχοσύνθεση και στη συμπεριφορά των ανθρώπων. Η εσωστρέφεια, το άγχος, τα ψυχοσωματικά προβλήματα, οι παθήσεις στο καρδιακό και το νευρικό σύστημα είναι κάποια από τα περισσότερο συνηθισμένα αποτελέσματα, απόρροια της οικονομικής κρίσης και των άμεσων επιπτώσεων αυτής. Άρα, η οικονομική κρίση και η μακροχρόνια ύφεση έχουν άμεσες επιπτώσεις και εκείνες με τη σειρά τους, επιδρούν σε άλλες, που εμφανίζονται ως δευτερεύουσες, δηλαδή, ως αποτελέσματα των πρώτων, των άμεσων. Οι δευτερεύουσες επιπτώσεις οδηγούν στην εμφάνιση συγκεκριμένων και ιδιαίτερα επικίνδυνων συμπεριφορών, όπως είναι η επιθετικότητα, ο κοινωνικός αυτοματισμός, η γενικευμένη εχθρότητα, η αναζήτηση εξωτερικών εχθρών και υπευθύνων για την αρνητική κατάσταση του ανθρώπου, οι ενοχές για τα προσωπικά προβλήματα, η εσωτερίκευση των προβλημάτων και σε ακραίες περιπτώσεις, η κατάθλιψη, τα ψυχικά προβλήματα και η αυτοκτονική συμπεριφορά.

Οι έρευνες στην Ευρωπαϊκή Ένωση έδειξαν ότι τα ποσοστά αυτοκτονιών στις χώρες που βρίσκονται σε κρίση έχουν αυξηθεί σε σχέση με τα χρόνια πριν από την κρίση. Η κρίση επιδράει θετικά στις τάσεις αυτοκτονίας. Η ηλικιακή ομάδα που επηρεάζεται περισσότερο είναι αυτή μεταξύ 35 και 54 ετών. Οι αυτοκτονικές τάσεις έχουν άμεση σχέση με τα ποσοστά ανεργίας στους άνδρες και εκτιμάται ότι περίπου το 50% των αυτοκτονιών ή των ανεπιτυχών προσπαθειών αυτοκτονίας (απόπειρες αυτοκτονίας), έχουν αιτία την ανεργία ή την έλλειψη εργασίας. Στη χώρα μας, κατά το χρονικό διάστημα 2007-2011, ο δείκτης θνησιμότητας αυξήθηκε κατά 55,8% (είναι η αναλογία που υπάρχει ανάμεσα στον αριθμό των θανάτων και στο σύνολο του πληθυσμού σε ορισμένο τόπο και χρόνο), ενώ οι θάνατοι αυξήθηκαν κατά 1,1%. Επίσης, οι τάσεις αύξησης του δημόσιου χρέους, των ποσοστών ανεργίας, της ημερήσιας κατανάλωσης αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, καθώς και των διαζυγίων ανά 1.000, των ανθρωποκτονιών ανά 100.000 και των ασθενών με HIV ανά 100.000, αυξήθηκαν κατακόρυφα για το ανωτέρω χρονικό διάστημα. Τα πρόσφατα στοιχεία στην Ελλάδα των πολλών και αλλεπάλληλων μνημονίων, δείχνουν ότι οι αυτοκτονίες (τετελεσμένες και απόπειρες) από τις αρχές του 2009 έως τις 10 Δεκεμβρίου 2011, ανέρχονται σε 1.727, με σχεδόν όλους τους δείκτες να παρουσιάζουν σημαντική αυξητική τάση από το 2009 στο 2010, ενώ το 2011 παρατηρείται μικρή μείωση σε σχέση με το 2010, με τους δείκτες ωστόσο να παραμένουν υψηλοί αναλογικά με το 2009.

Γενικά η μακροχρόνια ανεργία και η ανασφάλεια στην εργασία που έχει να κάνει με την αυξημένη πιθανότητα απόλυσης ή κλεισίματος της επιχείρησης είναι οι κύριοι επιδραστικοί παράγοντες για την αυτοκτονική συμπεριφορά. Επόμενοι, σε σημαντικότητα παράγοντες, είναι η οικονομική ζημία, τα χρέη και οι μεγάλες οφειλές που αδυνατούν οι άνθρωποι να ικανοποιήσουν, η χρεοκοπία των επιχειρήσεων και η κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων, ειδικά της κύριας κατοικίας. Αυτά τα προβλήματα οδηγούν, άμεσα ή έμμεσα σε ψυχικά προβλήματα, όπως είναι η κατάθλιψη, το άγχος, ο έντονος αλκοολισμός και η αυτοκτονική συμπεριφορά.

Τι χρειάζεται να γίνει ώστε να οδηγηθούμε στη μείωση της αυτοκτονικής συμπεριφοράς; Κατ’ αρχήν, πρέπει να υπάρχουν αποτελεσματικές και ουσιαστικές ενεργητικές πολιτικές στην αγορά εργασίας, που να διαμορφώνονται από τα τοπικά κέντρα εύρεσης εργασίας. Επίσης, να δημιουργηθούν στοχευμένες δράσεις προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης, εκπαίδευσης και επανεκπαίδευσης, σε κλάδους της οικονομίας όπου μπορεί να αναπτυχθεί απασχόληση και να υπάρξουν θέσεις εργασίας. Σε βοήθεια των παραπάνω επιθετικών μέτρων, πρέπει να υπάρξει σταθερή και επαρκής οικονομική στήριξη των ανέργων, ειδικά των μακροχρόνιων ανέργων, των ανέργων σε ώριμη ηλικία, με οικογενειακές υποχρεώσεις, σε περιοχές έντονης αποβιομηχάνισης και μεγάλων ποσοστών ανεργίας στο σύνολο του εργατικού δυναμικού. Συμπληρωματικά μέτρα, αλλά εξίσου σημαντικά, είναι η δημιουργία θέσεων απασχόλησης στον κοινωνικό τομέα και στην αλληλέγγυα οικονομία. Ως ομπρέλα σε αυτή την προσπάθεια, μπορεί να συνεισφέρει αποτελεσματικά η πρωτοβάθμια υγεία, τα κέντρα υγείας αστικού τύπου και οι μονάδες πρόληψης ψυχικής υγείας και παρέμβασης σε ανθρώπους που εμφανίζουν κατάθλιψη, άγχος, διαταραχές του ύπνου και άλλα ψυχικά προβλήματα, ως απόρροια της οικονομικής κρίσης. Για την απόφαση και υλοποίηση των παραπάνω, αναγκαία συνθήκη είναι ο πολιτικός σχεδιασμός, ο κοινωνικός προσανατολισμός και η κατανόηση από την πλευρά των πολιτικών υποκειμένων, των άμεσων παρεμβάσεων που απαιτούνται, καθώς και τη σοβαρότητα του προβλήματος. Η αυτοκτονική συμπεριφορά μπορεί να είναι μια προσωπική τραυματική ιστορία, όμως σε περιόδους οικονομικής κρίσης, οι αιτίες της είναι κοινωνικές, οικονομικές και εξόχως πολιτικές. Οπότε οι λύσεις πρέπει να είναι πολιτικές. Μπορούν όμως να προσφέρουν τέτοιες λύσεις εκείνοι που εφαρμόζουν οικονομικές πολιτικές, οι οποίες έχουν οδηγήσει συνανθρώπους μας σε αυτοκτονική συμπεριφορά;