Το Παρίσι βράζει. Η γαλλική εργατική – και όχι μόνο – τάξη βρίσκεται επί ποδός εδώ και ένα μήνα. Κάποιοι μιλούν για τον νέο Μάη του ‘68, ενώ άλλοι εκτιμούν ότι το κίνημα σύντομα θα εκτονωθεί. Όλοι όμως  συμφωνούν πως μετά από αυτό τίποτα πια δεν θα είναι ίδιο.

Στη χώρα μας  άλλος στέκεται με θαυμασμό και δέος μπροστά στα γεγονότα και άλλος ανησυχεί  μήπως διασαλευτεί το  status quo – ανάλογα με την ταξική του τοποθέτηση ο καθείς. Όμως όλοι αναρωτιούνται: Εδώ, γιατί δεν γίνονται τα ίδια;

Η συνήθης απάντηση δίνεται μέσω της αντιστροφής του σχήματος του περιούσιου ελληνικού λαού, που ο πλανήτης ζηλεύει και φθονεί: «Δεν είμαστε λαός εμείς ρε». Και μετά αρχίζει το αυτομαστίγωμα και η νοσταλγία άλλων εποχών δοξασμένων και ηρωικών, έστω και  αν αυτές είναι απλώς δώρα της ευγενικής μας μνήμης.

Η επόμενη απάντηση δίνεται από το αναβιωθέν «για όλα φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ», που πλέον κυκλοφορεί, ξαναζεσταμένο, από τα κάτω. Πέρα από την προφανή ευθύνη που φέρει το κυβερνών κόμμα για την ήττα στη διαπραγμάτευση και τις συνεπακόλουθες πολιτικές που όλοι μαζί λουζόμαστε, προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ που «μας πήρε την ελπίδα».

Μπορεί να συνέβη κάτι τέτοιο; Κατά την ταπεινή άποψη του γράφοντος όχι, απλά προσκρούσαμε στην πραγματικότητα. Μια από τις παράπλευρες ωφέλειες της μακράς και σκληρής διαπραγμάτευσης του 2015 ήταν η αποκάλυψη πέραν πασης αμφιβολίας, υποκειμενικής εκτίμησης,  δογματικής πίστης, ταξικού ή κομματικού συμφέροντος, των ορίων άσκησης πολιτικής του ελληνικού κράτους εντός Ε.Ε.

Μάθαμε ξαφνικά πως ανεξάρτητα απ’ το τι επιθυμούμε ως λαός, όσο μαζικά, αγωνιστικά ή και βίαια ακόμη το διεκδικούμε,  τίποτα δεν θ’ αλλάξει αμέσως, γιατί απλούστατα δεν το επιτρέπει ο συσχετισμός δυνάμεων – κάτι που δεν ισχύει για τις μεγάλες χώρες  όπως η Γαλλία ή η Γερμανία. Είναι παράδοξο, αλλά οι Γάλλοι και οι Γερμανοί πολίτες μπορούν να επηρεάσουν το καθεστώς των εργασιακών σχέσεων στη χώρα μας, περισσότερο από εμάς τους ίδιους.

Οπότε, μοιραίοι περιμένουμε το θάμα;

Κάθε άλλο. Υπάρχουν δύο δρόμοι που μπορεί κανείς να επιλέξει συνειδητά: Ο πρώτος είναι να ανεχθεί προσωρινά το ευρύτερο νεοφιλελεύθερο πλαίσιο και να επιδοθεί σε έναν αγώνα εκ των έσω, χτίζοντας συμμαχίες στην κατεύθυνση της βήμα προς βήμα αλλαγής του. Ο δεύτερος είναι να συμμετάσχει στη συγκρότηση ενός μετώπου εξόδου από την Ε.Ε. που αφενός μεν θα επιτρέπει στην κυβέρνηση της χώρας μας να ασκήσει εδώ και τώρα την πολιτική της, αφετέρου δε – χωρίς πλέον το εμπόδιο των ευρωπαϊκών συνθηκών – θα αφήνει ανοιχτό το δρόμο προς το σοσιαλισμό.

Τα σημάδια δείχνουν ότι μάλλον επιθυμούμε την παραμονή μας στην Ένωση πληρώνοντας το τίμημα της εφαρμογής της ασυνάρτητης μερκελικής συνταγής. Άλλοι πάλι, μιλούν για νηνεμία πριν τη θύελλα.

* Ο Κώστας Παπαπαναγιώτου είναι Μαθηματικός, M.Sc. Οικονομική Θεωρία και Πολιτική