Θα πρέπει πάντα να είναι ισχυρή στο μυαλό του ανθρώπου η σκέψη: «πόση από την ελευθερία και την ιδιωτικότητά μου είμαι διατεθειμένος να θυσιάσω για να μου παρέχεται ατομική και συλλογική ασφάλεια από το κράτος;»
 
Η ανησυχία αυτή εντείνεται αν σκεφτούμε ότι στο Ισραήλ έθεσαν σε λειτουργία τα πλέον εξεζητημένα συστήματα γεωεντοπισμού, που χρησιμοποιεί η Μοσάντ για λόγους εθνικής ασφάλειας, όπως αναφέρει και το άρθρο του Ισραηλινού συγγραφέα Yuval Noah Harari. Στα μέσα Μαρτίου εκατοντάδες πολίτες του Ισραήλ πήραν στο κινητό τους το εξής μήνυμα:
«Γειά σας κ. (Τάδε), σύμφωνα με την επιδημιολογική έρευνα βρεθήκατε κοντά σε κάποιον ασθενή με κορωνοϊό και πρέπει να απομονωθείτε σπίτι για 14 ημέρες για να προστατεύσετε τους συγγενείς σας και το κοινό…». Στο SMS δεν διευκρινίζεται αν και ο ίδιος ο παραλήπτης μπαίνει σε παρακολούθηση και όλοι όσους συναντά θα παίρνουν το ίδιο μήνυμα.
 
Στην Σιγκαπούρη δημοσιεύουν σε ειδικό δικτυακό τόπο όλα τα στοιχεία, πλην ονόματος, όλων των γνωστών φορέων SARS-CoV-2. Πατώντας κλικ στον «φορέα 430» ανακαλύπτεις ότι είναι 57χρονος Σιγκαπουριανός που βρίσκεται στο τάδε μέρος και έχει έρθει σε επαφή με τον «φορέα 350», διευκρινίζοντας μάλιστα ότι η σχέση των δύο είναι οικογενειακή.
 
Η παρέμβαση του κράτους στην ιδιωτική ζωή των πολιτών με αφετηρία τα σόσιαλ μίντια, δεν περιορίζεται από ηθικά πλαίσια, αντιθέτως, κλιμακώνεται τα τελευταία χρόνια και εδραιώνεται όλο και περισσότερο με τέτοιου είδους αφορμές έχοντας άμεσες επιπτώσεις στην κοινωνία.
 
Είναι πολλοί αυτοί που πανηγυρίζουν για την απρόσμενη «επιστροφή του κράτους» το οποίο θυμήθηκε την αξία της συλλογικής βούλησης και της ίδιας της ζωής. Πράγματι θα ήταν άξιο πανηγυρισμού αν οι πολιτικές ηγεσίες θυσίαζαν την ξέφρενη οικονομική ανάπτυξη για την προστασία των πολιτών. Κάτι τέτοιο όμως δεν φαίνεται στον ορίζοντα, καθώς τα μέτρα που εφαρμόζονται παρουσιάζουν σοβαρές αντιφάσεις. Οι οικονομικές επιχορηγήσεις από τους Εθνικούς προϋπολογισμούς και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα  προορίζονται για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Ο Γάλλος υπουργός οικονομικών ανέφερε προ ημερών ότι δεν θα διστάσει να «εθνικοποιήσει» τις μεγάλες Γαλλικές βιομηχανίες, ενώ η Γερμανική Βουλή ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει 1 τρις ευρώ. Συνεπώς, οι κυβερνήσεις επέλεξαν να μην ενισχύσουν οικονομικά τα συστήματα υγείας, τα οποία -μετά τη συρρίκνωση των τελευταίων χρόνων- αποδείχτηκαν ανεπαρκή να διασφαλίσουν υγεία για όλους και να προωθήσουν δυναμικά σχετικές με τον COVID-19 έρευνες προκειμένου η ανακάλυψη του εμβολίου να αποτελέσει δημόσιο αγαθό. Αποτέλεσμα αυτού είναι το διάχυτο αίσθημα ανασφάλειας και ιδιαίτερα των ασθενέστερων κοινωνικά ομάδων για την ενδεχόμενη νοσηλεία στο δημόσιο σύστημα υγείας.
 
Όσον αφορά τις κοινωνικές ανακατατάξεις, κάνοντας μία ιστορική αναδρομή διαπιστώνουμε ότι πανδημίες παρόμοιας κλίμακας και μεγέθους έχουν καταλυτικές κοινωνικές συνέπειες. Ήδη στην χώρα μας οι απολύσεις ξεπερνούν τις 120.000 και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις βιώνουν πιθανά ανεπανόρθωτη καταστροφή, ενώ η αποτίμηση της αξίας των επιχειρήσεων κατά μέσο όρο έχει μειωθεί κατά 13%. Η κρίση αυτή, σύμφωνα με έγκυρους μελετητές, θα είναι μεγαλύτερη από αυτή του 2008 και δεν θα περιοριστεί στα εθνικά όρια. Υπολογίζεται ότι στην ΕΕ θα μειωθεί κατά 25% το ΑΕΠ, ανεξαρτήτως αν αυτή η πτώση θα παρουσιάζει έντονες χωρικές διαφοροποιήσεις, ενώ η Κίνα διαφαίνεται ότι θα αναδυθεί ως η νέα παγκόσμια υπερδύναμη. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εργασίας υπολογίζει ότι η ανεργία λόγω του Κορονοϊού θα κυμανθεί μεταξύ 5,3 και 24,7 εκ., ενώ στην περίοδο μεταξύ  του πρώτου τριμήνου 2008 και 2010 είχε φθάσει 19 εκ.
 
Ο συνδυασμός των παραπάνω θα επιφέρει φτωχοποίηση κυρίως της μεσαίας και της ασθενέστερης τάξης και δραματική αναδιανομή του πλούτου. Η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού αποτελεί επίσης μια ανεπανόρθωτη καταστροφή. Ζούμε στην εποχή της ατομικής ενοχοποίησης και της μαζικής περιθωριοποίησης υπό την απειλή ενός «αόρατου εχθρού».
 
Πολιτικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο καπιταλισμός ευνοείται από την «δημιουργική καταστροφή», δηλαδή από οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις. Πάρτε το παράδειγμα των μακροχρόνιων πολέμων σε Ασία και Μέση Ανατολή όπου εκτός από τα μεγάλα κέρδη για τις πολεμικές βιομηχανίες, ολόκληρες πόλεις καταστρέφονται απλά για να ξαναχτιστούν. Σύμφωνα με στοιχεία των του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και της Παγκόσμιας Τράπεζας οι ανάγκες ανοικοδόμησης του Ιράκ για την περίοδο 2004-2007 ανέρχονταν σε $ 35,82 δισ., το μεγαλύτερο μέρος αυτών υλοποιήθηκε από μεγάλες αμερικανικές εταιρείες.
 
Σε περιόδους κρίσεις σαν αυτή, παρατηρείται υποχώρηση της αξίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της συλλογικότητας. Η πράξη νομοθετικού περιεχομένου που ψηφίστηκε από την βουλή των Ελλήνων αφαιρεί το δικαίωμα υποβολής αίτησης ασύλου στον προσφυγικό πληθυσμό, μια πράξη που υπό τις επικρατούσες συνθήκες δεν θα συναντήσει την αντίσταση από το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού. Η κατάλυση της συλλογικότητας διαφαίνεται ακόμα και στο επίπεδο της ενωμένης Ευρώπης.  Υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Μια από αυτές είναι η απόφαση της Πορτογαλικής κυβέρνησης να παραχωρήσει το καθεστώς του Πορτογάλου πολίτη για ορισμένο χρονικό διάστημα σε κάθε πρόσφυγα και μετανάστη, που βρίσκεται στο έδαφος της, προκειμένου να διασφαλισθεί η δυνατότητα πρόσβασης τους στο σύστημα υγείας.
 
Μία πιθανή απάντηση λοιπόν στο αρχικό ερώτημα είναι ότι σε περιόδους «εκτάκτου ανάγκης» αξίζει να θυσιάσουμε την ελευθερία μας στο όνομα της ασφάλειας όπως το κράτος επικαλείται. Κανείς ωστόσο δεν εγγυάται ότι η μονιμότητα αυτών των μέτρων θα είναι προσωρινή.

* Η Ηρίννα Χασιώτη είναι Φοιτήτρια Γεωγραφίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών και σπουδάστρια Φωτογραφίας στο Laica Academy