Στο 2ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών παρήλασαν εξέχουσες εγχώριες και διεθνείς προσωπικότητες της πολιτικής, επιχειρηματικής, δημοσιογραφικής και ακαδημαϊκής κοινότητας, ή όπως θα λέγανε στην γηραιά Αλβιώνα, the great and the good.

Ο τόπος συμβολικός. Πιο συμβολικός, πεθαίνεις. Δελφοί. Ο ομφαλός της γής, το Μαντείο. Οι χρησμοί, και να μην ξεχνάμε και τον
(υποτιθέμενο) τελευταίο χρησμό, εκείνο το συγκλονιστικό, χαμαί πέσε δαίδαλος αυλά…..

Τέλος πάντων βρέθηκαν εκεί και μίλησαν τέως πρωθυπουργοί και υπουργοί και επίδοξοι μέλλοντες πρωθυπουργοί, κάποιοι απ αυτούς παληοί συμμαθητές μου, αρκετοί συναπόφοιτοι (τι να κάνουμε, δεν πήγαμε σε τυχαίο σχολείο) αλλά δεν θα μιλήσω γι’ αυτούς σήμερα. Προς Θεού δεν λέω οτι ήταν εκεί μόνο κολλεγιόπαιδες, ήταν και απόφοιτοι του δημοτικού και λυκείου Νέας Ερυθραίας και άλλοι, και μπράβο στα παιδιά, είτε τους λένε Αδωνι είτε όχι, που δεν ήταν απο τζάκια αλλά πάλαιψαν με νύχια και με δόντια να φτάσουν εκεί που έφτασαν.

Σήμερα θα πώ δυό κουβεντούλες για εναν παληό καθηγητή μου στο Πανεπιστήμιο, τον κύριο Γιώργο Δερτιλή. Πρόκειται για έναν σπουδαίο ιστορικό όπως επισημαίνει και ο συντάκτης στην ΕφΣυν σε μια συνέντευξη που του είχαν πάρει και που δημοσιεύτηκε στις 29/10/2016. Τον παρουσιάζουν έτσι: “Είναι γνωστός διεθνώς. Μεταξύ άλλων, διετέλεσε επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια του Χάρβαρντ και της Οξφόρδης. Είναι τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας. Εχει ιδρύσει το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εχει εκλεγεί τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών.

Εχει τιμηθεί με το παράσημο του Φοίνικα της Γαλλικής Δημοκρατίας.Ο σπουδαίος ιστορικός Γιώργος Δερτιλής, πέρα από τους τίτλους που κατέχει και τα πολλά βιβλία που έχει γράψει..” Impressive stuff!. Που να το ξερα κι εγώ όταν δεν πάταγα στο μάθημα του, τότε πριν απο τριάντα και χρόνια. Βέβαια πάταγα δεν πάταγα, που δεν πάταγα το ομολογώ, στο μάθημα του έπαιρνα 9, ίσως και 10, με άριστα το 10.

Πρόσφατα λοιπόν, πριν απο δυο εβδομάδες περίπου, ο σπουδαίος ιστορικός, ο οποίος, ας μην ξεχνάμε, το 2000 εκλέχτηκε και Directeur d’études στην Ecole des Hautes Études en Sciences Sociales (É.H.É.S.S.) στην πόλη του φωτός, έκανε κι αυτός μια παρουσίαση στους Δελφούς με τίτλο “Η Τυραννία της αμάθειας”. Μάλιστα. Η τυραννία της αμάθειας. Οχι της Αμάλθειας, άλλη αυτή
κι άλλου είδους τυραννία, αυτή της αμάλθειας.

Εδώ κοντοστέκομαι και παίρνω μια βαθειά ανάσα γιατί αντιμετωπίζω ένα ηθικό δίλημμα και δεν ξέρω πώς να το χειριστώ. Η μητέρα μου με είχε μάθει απο παιδί να σέβομαι τους ηλικιωμένους, και μου χει μείνει αυτό. Τι να κάνω τώρα? Αυτά που εκστόμισε ο σπουδαίος ιστορικός και παληός καθηγητής μου με σκανδαλίζουν και θέλω να του πώ Μα κύριε Δερτιλή μου, δεν ντρέπεστε, σοβαρός ιστορικός που είστε, και με τον φοίνικα που σας έδωσαν οι Γάλλοι, να λέτε τέτοιες βλακείες?

Σταχυολογώ : «Η κατάσταση σήμερα είναι απλώς χειρότερη, αποφοιτούν ημιμαθείς σε ποσοστό περίπου 50%-75%», μάλιστα έχει εφεύρει και κλίμακα ημιμάθειας ο καθηγητής, και «μπορεί να φανταστεί κανείς πόσες γενιές θα χρειαστούν για την αποκατάσταση της ζημιάς». Πολλές γενιές σίγουρα. Θα χουμε βγεί απο τα μνημόνια, αλλά για να αποκατασταθεί η ζημιά τούτη, θα χρειαστούν ακόμα μερικές γενιές. Και τώρα που το σκέφτομαι, οι ημιμαθείς και οι βλάκες θα φταίνε που μπήκαμε και στα μνημόνια.

«Αυτό το πλήθος είναι η μεγαλύτερη δεξαμενή εκλογέων. Αν προσθέσουμε τους αναπόφευκτους βλάκες, αυτό είναι το εκλογικό σώμα που επιβραβεύει τους δημαγωγούς» και «Ο αμαθής βλαξ είναι κοινός και γνώριμος τύπος ανθρώπου” Βεβαίως δεν χρειάζεται να σπουδάσει κανείς κοινωνιολογία, πολιτικές επιστήμες και ιστορία για να τον αναγνωρίσει τον αμαθή βλάκα, “Εύκολα θα δεχθεί να υπηρετήσει έναν δημαγωγό και θα υποδουλωθεί σε έναν δημαγωγό μεγάλο». Μάλιστα. Και το coup de grâce, η συγκλονιστική προειδοποίηση, απαύγασμα, φαίνεται, 40 και χρόνων ιστορικής έρευνας,

«Η δικτατορία των αμαθών πλησιάζει», και το εξίσου συγκλονιστικό, γιατί η επιστήμη της ιστορίας είναι συγκλονιστική, «Ποιός Καποδίστριας θα δολοφονηθεί ή θα κυλιστεί στην λάσπη της αμάθειας;» Μάλιστα. Για αυτό δολοφονήθηκε φαίνεται κι ο Καποδίστριας. Οι βλάκες, οι ημιμαθείς, οι αμαθείς (των οποίων η δικτατορία πλησιάζει) και οι αμαθείς βλάκες, συνδυασμός αμάθειας και βλακείας, φταίνε για τα χάλια μας.

Δυσκολεύομαι όμως πολύ να το πώ. Ο άνθρωπος, άσχετα απο οτιδήποτε άλλο, είναι σχεδόν ογδόντα χρονών. Δεν μιλάνε έτσι σε έναν ογδοντάχρονο άνθρωπο. Ντροπή. Οτι βλακείες και κοινοτυπίες και να λέει, μόνο και μόνο απο σεβασμό στα χρόνια του. Σωστόν.

Απο την άλλη σκέφτομαι, όποιος επιλέγει να εκφέρει δημόσιο λόγο και μάλιστα με τέτοια προκλητικότητα, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος να δεχτεί κάποιες προκλήσεις και ο ίδιος. Αλλιώς ας μην ερχόταν στους Δελφούς. Ας καθόταν στο διαμερισματάκι του στο Παρίσι να πίνει τσαγάκι και να χαϊδεύει τρυφερά τον φοίνικα του. Δύσκολο ηθικό δίλημμα.

Θα μπορούσα βέβαια, με ευγένεια και σεβασμό στα χρόνια του, να διατυπώσω τους ενδοιασμούς μου σε επίπεδο πολιτικής και κοινωνιολογικής ανάλυσης των όσων είπε, χωρίς να τον προσβάλω τον άνθρωπο. Νομίζω μάλιστα οτι αυτή είναι η κόσμια και ηθική προσέγγιση. Και αυτή θα πρεπε να ακολουθήσω. Και θα το κάνω. Οχι εδώ όμως.

Αχ, Κύριε Δερτιλή,Whereof one cannot speak, thereof one must be silent, όπως έλεγε και ο δύστροπος Αυστριακός φιλόσοφος Ludwig Wittgenstein.