Ο χώρος του κέντρου για τον οποίο τόσος λόγος, σε περιόδους πολιτικής όξυνσης, φαίνεται να είναι καταδικασμένος σε αφωνία. Και όμως, όλοι ανεξαιρέτως οι διεκδικητές της εξουσίας σήμερα, ευαγγελίζονται την περίφημη «στροφή στο κέντρο».

Όμως, το «κέντρο» δεν είναι μια πολιτική ιδεολογία με αρχή, μέση και τέλος. Δεν είναι μια συμπαγής θεώρηση για τον τρόπο λειτουργίας του κράτους, της οικονομίας και της κοινωνίας. Πρόκειται για πολιτική στάση. Στάση που χαρακτηρίζεται από τη μετριοπάθεια, δηλαδή την αποφυγή των ακραίων θέσεων και της αδιαλλαξίας. Το κέντρο δεν θέτει ταξικά κριτήρια, προσαρμόζεται στις ανάγκες της εποχής, δέχεται τη διαφορετικότητα, προκαλεί τη σύνθεση απόψεων και κυρίως συνδιαλέγεται με όλο το φάσμα της κοινωνίας.

Εξαιτίας αυτής της σύνθεσης απόψεων, που άλλοτε ρέπουν προς τα αριστερά -για παράδειγμα σε ζητήματα κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων- και άλλοτε προς τα δεξιά -για παράδειγμα οικονομικά κίνητρα για επιχειρήσεις σε περιβάλλον ελεύθερης αγοράς-, οι ψηφοφόροι του ευρύτερου χώρου είναι «ευάλωτοι» σε συνθηματολογία αμιγώς δεξιών ή αριστερών κομμάτων, ανάλογα με τη θεματολογία.

Η συνθηματολογία αυτή γίνεται εντονότερη μέσα από τα social media, η γιγάντωση των οποίων είναι ίσως το σημαντικότερο στοιχείο στην εξίσωση της αποδόμησης του κέντρου. Όχι, τα social media δεν είναι εμπόδιο στη δημοκρατία, όπως ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσφάτως. Το αντίθετο μάλιστα, εφόσον ο καθένας μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα μέσω αυτών. Σίγουρα δεν ευθύνονται οι ίδιες οι πλατφόρμες για το κλίμα διχασμού και βίας και βεβαίως δεν πρόκειται για κάποια παγκόσμια συνωμοσία, με σκοπό την υποδούλωση των ανθρώπων. Τα πράγματα είναι πιο απλά.

Τα social media είναι ακριβώς αυτό που λέει η λέξη social. Είναι «κοινωνικά» και ως τέτοια έχουν αλγόριθμους που σκοπό τους ήταν να φέρουν κοντά ανθρώπους με παρόμοιες αντιλήψεις. Οι συγκεκριμένοι αλγόριθμοι, έχουν σχεδιαστεί να τροφοδοτούν τους χρήστες με περιεχόμενο που τους ενδιαφέρει και έχουν εξελιχθεί ώστε να ασκούν εμπορική επιρροή πάνω τους. Προσοχή όμως. Δεν εξαναγκάζουν κανένα από εμάς, να δει, να διαβάσει, να αγοράσει ή να σχολιάσει κάτι. Ουσιαστικά, τουλάχιστον αρχικά, απλά ακολουθούν τα δικά μας προσωπικά ενδιαφέροντα.

Εδώ όμως είναι το σημείο καμπής. Όσο κάποιος ενδιαφέρεται μονομερώς για κάποια θέματα, οι πλατφόρμες τροφοδοτούν παρόμοιο περιεχόμενο, εμπορικό, πολιτικό και κοινωνικό, απορρίπτοντας θεματολογίες ή απόψεις που αντιτίθεται στα ενδιαφέροντα του χρήστη. Σταδιακά και ανεπαίσθητα, το περιεχόμενο αυτό παίρνει μορφή χιονοστιβάδας και οδηγεί στο ριζοσπαστισμό, βάζοντας «ψηφιακές παρωπίδες» στο ίδιο το κοινό του. Όσο οι χρήστες γίνονται πιο ριζοσπαστικοί, τόσο πιο επιρρεπείς γίνονται σε ακραίες θεωρίες και λιγότερο διαλλακτικοί σε αντίθετες απόψεις.

Αν στο μείγμα αυτό προσθέσουμε την παντελή έλλειψη φίλτρου της πληροφορίας, τη διασπορά των fake news και την «ανάγκη» για άμεσο σχολιασμό της επικαιρότητας, τότε γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι τα social media γίνονται μια ξεκάθαρα οπαδική αρένα, στην οποία η μετριοπάθεια του κέντρου δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τα άκρα και συνεπώς χάνεται. Έτσι ακριβώς, η ίδια η πληροφορία των κομμάτων ή φορέων που το εκπροσωπούν δεν φτάνει ποτέ στον τελικό αποδέκτη του μηνύματος.

Εκλογικά βέβαια, οι παραδοσιακοί ψηφοφόροι του κέντρου δεν χάνονται. Όσοι δεν επιλέξουν την αποχή ή κάποιο μικρότερο κόμμα, αναγκάζονται να επιλέξουν ένα από τα δυο κόμματα εξουσίας ως την κυβερνητική επιλογή του «μη χείρον βέλτιστο». Κάτι που αποτυπώνεται και δημοσκοπικά, με τις αντικρουόμενες επιλογές στου δείκτες αποδοχής και την πρόθεση ψήφου.

Ο Γιάννης Ζαμπέλης  Διευθυντής Στρατηγικής των εταιρειών PERCEPTO και MEDIA PLANNERS. Η PERCEPTO αποτελεί το Τμήμα Πολιτικής Επικοινωνίας της εταιρείας ψηφιακού μάρκετινγκ MEDIA PLANNERS.