«Η άμεση δημοκρατία γεννήθηκε στην Ελλάδα», είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας,  Προκόπης Παυλόπουλος, παραλαμβάνοντας από την Ζωή Κωνσταντοπούλου την απόφαση της Βουλής για τη διενέργεια δημοψηφίσματος, στις 5 Ιουλίου 2015, με ερώτημα το Ναι ή Όχι στις απαράδεκτες προτάσεις των «θεσμών» προς την κυβέρνηση της χώρας μας.  ‘Όμως, η ομόφωνη πρόταση της κυβέρνησης προς τη Βουλή για το επικείμενο δημοψήφισμα, συνάντησε και συναντά τη λυσσαλέα  αντίδραση  κομμάτων και ισχυρών κύκλων του κατεστημένου. 

Είναι αλήθεια ότι στην Ελλάδα– σε αντίθεση με την Ευρώπη – δεν υπάρχει παράδοση δημοψηφισμάτων.  Μεταδικτατορικά, το μόνο δημοψήφισμα που έχει γίνει, ήταν για τη μορφή του πολιτεύματος, με αποτέλεσμα την κατάργηση της Μοναρχίας. Έκτοτε, υπήρξαν καθοριστικές επιλογές για τη χώρα μας, για τις οποίες ουδέποτε ζητήθηκε – έστω συμβουλευτικά – η γνώμη του κυρίαρχου ελληνικού λαού.

Το ισχύον Σύνταγμα της Ελλάδας προβλέπει τη δυνατότητα διενέργειας δημοψηφίσματος επί ψηφισμένου νομοσχεδίου δημοσιονομικού χαρακτήρα, αφού προηγηθεί  αίτημα  120  βουλευτών και αυτό υιοθετηθεί από 180 βουλευτές.   Στην περίπτωση αυτή, είναι σχεδόν αδύνατη η πρόκληση δημοψηφίσματος εκτός εάν υπάρξουν ευρύτατες έως απίθανες κοινοβουλευτικές συμμαχίες.   

Μεγάλο συνταγματικό έλλειμμα, που πρέπει να αντιμετωπιστεί  κατά την επόμενη αναθεώρηση, αποτελεί  η μη πρόβλεψη δημοψηφίσματος κατόπιν λαϊκής πρωτοβουλίας.  Αντιθέτως, το Ευρωπαϊκό Δημοψήφισμα έχει θεσμοθετηθεί με τη Συνθήκη της Λισσαβόνας, με την προϋπόθεση ότι θα ζητηθεί μέσω υπογραφών από ένα εκατομμύριο πολίτες διαφόρων χωρών-μελών. 

Η δυνατότητα αυτή για τους πολίτες της χώρας μας δεν έχει προβλεφθεί,  παρά τις πολλές αναθεωρήσεις στο Σύνταγμα του 1975. Δεν το ήθελαν τα κόμματα που κυβέρνησαν τον τόπο επί πολλές δεκαετίες,  το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ.  Συνεπώς, δεν είναι περίεργο που και  οι σημερινές ηγεσίες των δύο αυτών κομμάτων απεχθάνονται το δημοψήφισμα. 

Η αριστερά, δια των εκάστοτε κοινοβουλευτικών της εκφράσεων, πρότεινε πολλές φορές, τα τελευταία σαράντα χρόνια, δημοψηφίσματα. Αυτό έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ και στα χρόνια που επιβλήθηκαν στη χώρα μας και τον ελληνικό λαό τα καταστροφικά μνημόνια. «Φωνή βοώντος εν τη ερήμω», οι προτάσεις μας.

Οι εμφανιζόμενοι και ως «πούροι» ευρωπαϊστές ξεσπάθωσαν εναντίον της πρότασης της κυβέρνησης για δημοψήφισμα, δημαγωγώντας και παραπλανώντας τον ελληνικό λαό για το ερώτημα που τίθεται ενώπιον του κυρίαρχου λαού.  Υποστηρίζουν ότι πίσω από το ερώτημα που έθεσε και θέτει η κυβέρνηση, βρίσκεται η επιλογή ναι ή όχι στην Ευρώπη, ναι ή όχι στο ευρώ.  Αντιθέτως, η κυβέρνηση είναι ξεκάθαρη ότι την Κυριακή 5 Ιουλίου δεν κρίνεται η συμμετοχή της Ελλάδας στην ΕΕ ή την Ευρωζώνη.  

Από τη μεριά της η ηγεσία του το ΚΚΕ, ευρισκόμενη μακριά από την «συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης»,  ζήτησε να τεθεί  στο λαό το ερώτημα της αποδέσμευσης από την ΕΕ. Αναφαίρετο δικαίωμά τους να το διεκδικούν,   αλλά η ιστορία διδάσκει ότι οι κομμουνιστές και γενικότερα η αριστερά έθεταν πάντοτε ενώπιον της εργατικής τάξης και του λαού ώριμα αιτήματα.

Ορισμένοι «ευρωπαϊστές» εκφράζουν την απέχθειά τους για το δημοψήφισμα. Συμπεριφέρονται λες και αγνοούν πλήρως τη δημοψηφισματική παράδοση της Ευρώπης. Η περίπτωση της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας είναι εξαιρετικά διδακτική. Η χώρα αυτή – υποχρεωμένη από το Σύνταγμά της – έκανε   δημοψήφισμα τον Ιούνιο του 2008, για τη Συνθήκη της Λισσαβόνας, με αποτέλεσμα να υπερισχύσει το Όχι με 54%.  Να σημειωθεί ότι όταν αποφάσιζαν οι Ιρλανδοί,  την εν λόγω Συνθήκη την είχαν ήδη κυρώσει δεκαοκτώ χώρες-μέλη της ΕΕ.  Ωστόσο, το ιρλανδικό «Όχι» δεν προκάλεσε     κανένα αντίποινο εκ μέρους των Βρυξελλών ή μεγάλων χωρών της ΕΕ.  Μάλιστα, την επαύριο η Μέρκελ είχε δηλώσει του δημοψηφίσματος: «θα ευχόμασταν μια άλλη έκβαση, όμως ως καλοί ευρωπαίοι πρέπει να δεχτούμε την κατάσταση ως έχει» 

Θυμίζουμε ότι το Όχι των Ιρλανδών οδήγησε στην επαναδιαπραγμάτευση της Συνθήκης της Λισσαβόνας με αποτέλεσμα,   να κατοχυρωθεί η ουδετερότητα της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και να μην υποχρεώνεται η χώρα να αποδέχεται την πρωτοκαθεδρία του ΝΑΤΟ στα θέματα της Ευρωπαϊκής Ασφάλειας.    Επίσης, πέτυχαν οι Ιρλανδοί ορισμένες καλύτερες προβλέψεις στην Συνθήκη για τα δικαιώματα των εργαζομένων.  Με άλλα λόγια, δεν απειλήθηκε  ούτε στιγμή η θέση της χώρας στην ΕΕ ή την Ευρωζώνη.

Ας μην παραπληροφορούν, λοιπόν, και τρομοκρατούν οι μνημονιακές δυνάμεις και οι ευρωπαίοι πάτρωνές τους τον ελληνικό λαό με ψεύτικα διλήμματα. Καλούμαστε όλοι μαζί, μέχρι την Κυριακή, να δώσουμε τη μάχη «με νου και καρδιά και χέρι», όπως λέει ο ποιητής.

* Ο Πάνος Τριγάζης είναι συντονιστής του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων και Θεμάτων Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ