Στις 31 του περασμένου Αυγούστου, το πραξικόπημα που αντικατέστησε την πρώην πρόεδρο της Βραζιλίας Ντίλμα Ρούσσεφ, έκλεισε ένα χρόνο. Εκείνη την ημερομηνία, το 2016, οι γερουσιαστές αποφάσισαν, με εξήντα μία ψήφους υπέρ και είκοσι κατά, να την απομακρύνουν οριστικά από τη θέση της, αν και χωρίς να στοιχειοθετηθεί η οποιαδήποτε ευθύνη της. 

«Επινόησαν μια διαδικασία για να μου πάρουν την εξουσία. Και χρησιμοποίησαν μια πλειοψηφία αγορασμένων ψήφων, από τους ίδιους τους διακόσιους δεκαεπτά βουλευτές που εγγυώνται την ατιμωρησία του παράνομου προέδρου Τέμερ» δηλώνει η Ντίλμα, ένα χρόνο μετά, σε μια αποκλειστική συνέντευξη στην Brasil de Fato. Η Ρούσσεφ σχολιάζει επίσης την πολιτική και δικαστική δίωξη του πρώην προέδρου Λούλα, την πρόταση ιδιωτικοποίησης της Ελετρομπράς, που έγινε από την κυβέρνηση των πραξικοπηματιών, και την ανάγκη να αγωνιστούμε ενάντια στο πραξικόπημα. «Όλοι εμείς πρέπει να δοθούμε με όλες μας τις δυνάμεις στην προσπάθεια να βγάλουμε τη Βραζιλία απ’ αυτήν τη δύσκολη συγκυρία στην οποία βρίσκεται», δηλώνει. Τη συ­νέ­ντευ­ξη πή­ρε ο Ζου­ζέ Εντουάρν του Μπερ­νάρ­ντες

Ένα χρό­νο με­τά τη δια­δι­κα­σία πα­ρα­πο­μπής σας (impeachment), πώς βλέ­πε­τε ό­λα ό­σα συνέ­βη­σα­ν;

Θεω­ρώ ό­τι η δια­δι­κα­σία πα­ρα­πο­μπής μου ή­ταν έ­να πρα­ξι­κό­πη­μα, για­τί δεν στοιχειοθετήθηκε ο­ποια­δή­πο­τε ποι­νι­κή ευ­θύ­νη. Επι­νό­η­σαν μια διαδικα­σία για να μου πάρουν την ε­ξου­σία. Και χρη­σι­μο­ποίη­σαν μια πλειο­ψη­φία α­γο­ρα­σμέ­νων ψή­φων, που εί­ναι οι ί­διοι δια­κό­σιοι δε­κα­ε­πτά ψήφοι βου­λευ­τών που εγ­γυή­θη­καν την α­τι­μω­ρη­σία του παράνομου προέ­δρου Τέ­μερ. Εί­ναι η ί­δια σύν­θε­ση του Κο­γκρέ­σου, που κα­τα­σκευά­στη­κε από τον [πρώην βου­λευ­τή] Εντουάρ­ντου Κού­νια, που με πα­ρέ­πεμ­ψε μέ­σω μιας ε­ντε­λώς αβά­σι­μης δια­δι­κα­σίας, κά­τι που σή­με­ρα α­να­γνω­ρί­ζε­ται από ό­λο τον κό­σμο. Η ι­στο­ρία ή­ταν αρ­κε­τά δυ­σά­ρε­στη για τους πρα­ξι­κο­πη­μα­τίες. Τους έ­πια­σαν στα πρά­σα, έ­γι­νε σα­φές ποιοι ή­ταν.

Πο­λι­τι­κο­ποίη­ση της δι­καιο­σύ­νης και κοι­νο­βου­λευ­τι­σμός

Το πρα­ξι­κό­πη­μα έ­χει ε­πί­σης σχέ­ση με τη δίω­ξη του πρώην προέ­δρου Λού­λα;

Πι­στεύω πως το πρα­ξι­κό­πη­μα δεν ή­ταν α­πλώς μια πρά­ξη. Η α­πο­πο­μπή μου ή­ταν το πρώ­το στά­διο του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος, η δεύ­τε­ρη φά­ση αποκαλύπτε­ται πο­λύ συ­ντη­ρη­τι­κή και πο­λύ αντι­δρα­στι­κή, α­πό τη μια πλευ­ρά, και α­κραία ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποιη­μέ­νη α­πό την άλ­λη. Απο­τε­λεί μέ­ρος αυ­τής της δεύ­τε­ρης φά­σης το να πε­τά­ξουν τον Λού­λα έ­ξω α­πό τις ε­κλο­γές του 2018, κα­τα­σκευά­ζο­ντας δι­κα­στι­κά πλα­σμα­τι­κά γι’ αυ­τόν. Όλη αυ­τή η πα­ρά­λο­γη ι­στο­ρία του τριώ­ρο­φου δια­με­ρί­σμα­τος ό­που ο ί­διος ο δι­κα­στής α­να­γνω­ρί­ζει ό­τι η κα­τη­γο­ρία δεν εί­ναι στοι­χειο­θε­τη­μέ­νη. Απαγ­γέλ­λει δη­λα­δή κα­τη­γο­ρίες που δεν θα έ­πρε­πε να έ­χουν απαγγελθεί. Η δεύ­τε­ρη ό­ψη του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος έ­χει μια πλευ­ρά που εί­ναι η πολιτικοποίηση της δι­καιο­σύ­νης. Όταν έ­νας δι­κα­στής λέει «Κοί­τα, δεν το έ­χω δια­βά­σει, αλλά πι­στεύω πως εί­ναι ορ­θό» και μι­λά έ­ξω α­πό το αυ­το­κί­νη­το της προσαγωγής… έ­να ζήτημα βα­σι­κό στη δη­μο­κρα­τία, η ι­σό­τη­τα ό­λων α­πέ­να­ντι στο νό­μο, έ­χει πά­ψει να υ­πάρ­χει. Κα­τα­σκευά­ζε­ται μια δι­καιο­σύ­νη και χρη­σι­μο­ποιεί­ται ο νό­μος για να κα­τα­στρα­φεί πο­λι­τι­κά ό­ποιος θεω­ρούν εχ­θρό, στό­χο που πρέ­πει να χτυ­πη­θεί.

Το Κο­γκρέ­σο τώ­ρα προ­τεί­νει μια πο­λι­τι­κή με­ταρ­ρύθ­μι­ση, με το «distritao« [ΣτΜ: μεγεθυντικό της Πε­ρι­φέ­ρειας στα πορτογαλικά] και κά­ποια κόμ­μα­τα μι­λά­νε για κοινοβουλευ­τι­σμό. Απο­τε­λεί κι αυ­τό μέ­ρος του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος;

Υπάρ­χει έ­να τρί­το στά­διο, που μπο­ρεί να εί­ναι ταυ­τό­χρο­νο, ό­πως αυ­τή η ε­πί­κλη­ση του κοινο­βου­λευ­τι­σμού. Πά­ντα, ό­ταν οι κυ­ρίαρ­χες τά­ξεις, τα συ­ντη­ρη­τι­κά σώ­μα­τα, βρί­σκο­νται σε μια δύ­σκο­λη κα­τά­στα­ση, ε­πι­κα­λού­νται τον κοι­νο­βου­λευ­τι­σμό. Αυ­τός ο κοινοβουλευτισμός, συν­δυα­σμέ­νος με το «distritao» [ΣτΜ: έ­να δια­φο­ρε­τι­κό ε­κλο­γι­κό μοντέλο, ό­που οι ψή­φοι θα με­τρούν για τους υ­πο­ψή­φιους και ό­χι για τα κόμ­μα­τα, ά­ρα θα εκλέγονται ό­σοι έ­χουν ψη­φι­στεί πε­ρισ­σό­τε­ρο σε κά­θε πε­ρι­φέ­ρεια], έ­χει στό­χο να δημιουργή­σει έ­να σύ­στη­μα ό­που θα κυ­ριαρ­χεί η ε­ξου­σία του χρή­μα­τος. Δεν εί­ναι καν ηγεμονι­κό, εί­ναι κυ­ρίαρ­χο. Ο στό­χος εί­ναι να σβή­σουν α­πό το χάρ­τη την προο­δευ­τι­κή, τη λαϊκή εκ­προ­σώ­πη­ση, της αριστε­ράς ή της κε­ντρο­α­ρι­στε­ράς. Αυ­τός εί­ναι ο μεί­ζων στό­χος του στρα­τη­γι­κού πρα­ξι­κο­πή­μα­τος. Η ά­με­ση τα­κτι­κή εί­ναι να ε­μπο­δί­σουν την πρόοδο της έρευ­νας Lava Jato («Πλυ­ντή­ριο Αυ­το­κι­νή­των») που στρέ­φε­ται ε­να­ντίον τους και ε­ξε­τά­ζει τα σκάν­δα­λά τους. Όλο το πά­ρε-δώ­σε της ευ­νοιο­κρα­τίας και του πο­λι­τι­κού πε­λα­τεια­σμού για το ο­ποίο εί­ναι ι­κα­νοί. Τώ­ρα, κα­θώς έ­χα­σαν τέσ­σε­ρις δια­δο­χι­κές ε­κλο­γές, τέσ­σε­ρις προε­δρι­κές ε­κλο­γές, κα­τέ­λη­ξαν στο συ­μπέ­ρα­σμα πως η δη­μο­κρα­τία δεν τους βο­λεύει. Δεν εί­ναι δη­μο­κρά­τες.

Ανα­γκαίες με­ταρ­ρυθ­μί­σεις σε ε­κλο­γι­κό νό­μο και ΜΜΕ

Κα­τά τη γνώ­μη σας, ποια θα ή­ταν η ι­δα­νι­κή πο­λι­τι­κή με­ταρ­ρύθ­μι­ση για τη χώ­ρα;

Ζού­με μια ε­ξαι­ρε­τι­κά δύ­σκο­λη κα­τά­στα­ση. Η Βρα­ζι­λία έ­χει τριά­ντα πέ­ντε πο­λι­τι­κά κόμ­μα­τα. Θα συμ­φω­νή­σε­τε μα­ζί μου πως δεν υ­πάρ­χουν τριάντα πέ­ντε πο­λι­τι­κά σχέ­δια για τη Βραζιλία. Αυ­τό που κα­τα­λα­βαί­νου­με, αυ­τό που εν μέ­ρει ε­ξη­γεί το πρα­ξι­κό­πη­μα, ή­ταν μια πο­λύ δύ­σκο­λη συγκυ­ρία, με­τά τη Συ­ντα­κτι­κή Βου­λή και το Σύ­νταγ­μα του 1988: συγκροτήθη­κε έ­να δη­μο­κρα­τι­κό κέ­ντρο στη Βρα­ζι­λία. Στο κέ­ντρο βρι­σκό­ταν το MDB [Βραζι­λιά­νι­κο Δη­μο­κρα­τι­κό Κί­νη­μα], με τον Ου­λύσ­σες Γκι­μα­ρά­ες και άλ­λους προοδευτικούς, κε­ντρο­δε­ξιούς ή κε­ντρο­α­ρι­στε­ρούς. Η με­γά­λη πλειο­ψη­φία δεν ή­ταν υπερβο­λι­κά συ­ντη­ρη­τι­κή. Κά­ποιοι ή­ταν, αλ­λά κοι­τού­σαν τη χώ­ρα, σέ­βο­νταν τη Βρα­ζι­λία. Αυ­τό το δη­μο­κρα­τι­κό κέ­ντρο χάθηκε στους δρό­μους των κυ­βερ­νή­σεων με­τά το 1988. Έφτα­σε στην κυ­βέρ­νη­ση του Λού­λα και ε­ξε­λίχ­θη­κε πε­ρισ­σό­τε­ρο στη δι­κή μου, η κατασκευή ε­νός κέ­ντρου το ο­ποίο προο­δευ­τι­κά άρ­χι­σε να έ­χει μια κε­ντρο­δε­ξιά η­γε­μο­νία. Αυ­τή η η­γε­μο­νία, που εκ­φρά­ζε­ται στην ο­μά­δα του Εντουάρ­ντου Κού­νια και ο έ­λεγ­χος που εί­χε πά­νω στο ευ­ρύ­τε­ρο κέ­ντρο, εί­ναι κά­τι ε­ξαι­ρε­τι­κά σο­βα­ρό. Για­τί σ’ αυ­τήν τη συ­ζή­τη­ση πά­νω στις μορφές που πή­ρε ο προ­ε­δρι­κός συ­να­σπι­σμός έ­χου­με την κυ­ριαρ­χία πά­νω στο κέντρο α­πό μια α­κρο­δε­ξιά. Ακρο­δε­ξιά ως προς τις με­θό­δους, τη θέαση του κό­σμου, τους αγώ­νες ε­νά­ντια στις γυ­ναί­κες, ε­νά­ντια στους ο­μο­φυ­λό­φι­λους και ό­λον τον LBGT πληθυσμό, ε­νά­ντια στους μαύ­ρους… εντέ­λει α­κραία συ­ντη­ρη­τι­κή α­πό πο­λι­τι­σμι­κή ά­πο­ψη, αλ­λά και οι­κο­νο­μι­κή και κοι­νω­νι­κή. Υπάρ­χει μια δο­μή ε­κλο­γι­κής ρύθ­μι­σης που διευ­κο­λύ­νει τον πολ­λα­πλα­σια­σμό των κομ­μά­των, διό­τι δεν υ­πάρ­χει κα­νέ­να κρι­τή­ριο ει­σό­δου. Ακρι­βώς ε­πει­δή δεν υ­πάρ­χει αυ­τό, δύο προϋπο­θέ­σεις της δημοκρα­τίας –η κομ­μα­τι­κή χρηματοδότηση και η δω­ρεάν πρό­σβα­ση στην τη­λεό­ρα­ση– με­τα­τρέ­πο­νται σε νό­μι­σμα συναλ­λα­γής. Δη­μιουρ­γού­νται κόμ­μα­τα που δεν έ­χουν κα­μία δέ­σμευ­ση ως προς το τι εί­ναι έ­να κόμ­μα, τι ση­μαί­νει πρό­σβα­ση στην ε­ξου­σία, και αρ­χί­ζουν να δια­πραγ­μα­τεύο­νται τον τηλε­ο­πτι­κό χρό­νο, α­γο­ρά­ζο­ντας και που­λώ­ντας, κα­θώς και την κομ­μα­τι­κή ε­πι­χο­ρή­γη­ση στην ο­ποία έ­χουν πρό­σβα­ση. Το κόμ­μα με­τα­τρέ­πε­ται σε ε­πι­χεί­ρη­ση. Επο­μέ­νως, μία μεταρρύθ­μι­ση εί­ναι α­να­γκαία, αλ­λά δεν λύ­νε­ται το θέ­μα της πο­λι­τι­κής με­ταρ­ρύθ­μι­σης με έ­να « distritao» ή με έ­να «μι­κτό distritao». Λύ­νε­ται αλ­λά­ζο­ντας τους ό­ρους ει­σό­δου, ελέγχοντας τα κόμ­μα­τα, α­ξιο­λο­γώ­ντας τα.

Ακό­μη και σ’ αυ­τή την πο­ρεία του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος, ποια εί­ναι η γνώ­μη σας σχε­τι­κά με τη ση­μα­σία ε­νός νό­μου για τα μί­ντια ώ­στε να εκ­δη­μο­κρα­τι­στεί η πρό­σβα­ση στα πε­ριε­χό­με­να και να μειω­θεί το μο­νο­πώ­λιο;

Πά­ντα μου ζη­τούν αυ­το­κρι­τι­κή για τα λά­θη μου. Έχω κά­νει δύο με­γά­λα. Το πρώ­το εί­ναι πως δεν α­γω­νί­στη­κα πε­ρισ­σό­τε­ρο για έ­να νό­μο για τα Μέσα Ενη­μέ­ρω­σης. Το άλ­λο α­φο­ρά το γε­γο­νός ό­τι αυ­το­α­κυ­ρώ­θη­κα, με την ελ­πί­δα ό­τι οι ε­πι­χει­ρη­μα­τίες θα ε­πέν­δυαν, και αυ­τό που έ­κα­ναν ή­ταν να αυ­ξή­σουν το πε­ρι­θώ­ριο κέρ­δους τους. Στην πε­ρί­πτω­ση ό­μως των μέσων ε­νη­μέ­ρω­σης, σκέ­φτο­μαι ό­τι υ­πάρ­χει έ­να χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό το ο­ποίο πρέπει να λάβουμε υ­πό­ψη μας. Όπο­τε μι­λά­με για έ­λεγ­χο και ρύθ­μι­ση των μέ­σων ε­νη­μέ­ρω­σης, μι­λά­με για οι­κο­νο­μι­κή ρύθ­μι­ση των μί­ντια. Εμείς δεν λέ­με ό­τι θέ­λου­με να ε­λέγ­ξου­με αυ­τά που λένε ή να θε­σπί­σου­με ο­ποιον­δή­πο­τε νό­μου ε­νά­ντια στην ε­λευ­θε­ρία του Τύ­που. Όχι. Αυ­τοί δεν θέ­λουν την ε­λευ­θε­ρία του Τύ­που. Αυ­τοί σκέ­φτο­νται ό­τι, μέ­σω του ε­λέγ­χου που έ­χουν, μο­νο­πω­λια­κού ε­λέγ­χου, εί­ναι δυ­να­τόν να υ­πάρ­χει μό­νο μία ά­πο­ψη. Εμείς υ­πε­ρα­σπι­ζό­μα­στε την πο­λυ­φω­νία των α­πό­ψεων, την ποι­κι­λία των γνω­μών, το σε­βα­σμό στον με­γά­λο το­πι­κό πλού­το αυ­τής της χώ­ρας. Εί­ναι φα­νε­ρό ό­τι ζού­με σε μια πο­λύ κρί­σι­μη κα­τά­στα­ση στη Βραζι­λία, α­ντι­δη­μο­κρα­τι­κή, που συ­μπυ­κνώ­νε­ται στην πα­ρου­σία ε­νός πο­λύ με­γά­λου ο­μί­λου, του Red Globo, ο ο­ποίος προ­σπα­θεί να κα­θο­δη­γή­σει την πο­λι­τι­κή στη Βρα­ζι­λία. Δημιουργείται έ­να φαι­νό­με­νο «με­γά­λου α­δελ­φού». Το Red Globo εί­ναι ο «με­γά­λος αδελφός».

Επι­στρο­φή στον χάρ­τη της πεί­νας

Τι λέ­τε για τις ε­πι­θέ­σεις στα δι­καιώ­μα­τα των ερ­γα­ζο­μέ­νων που γί­νο­νται α­πό την κυ­βέρ­νη­ση των πρα­ξι­κο­πη­μα­τιώ­ν;

Ο λαός βρί­σκε­ται ό­λο και πε­ρισ­σό­τε­ρο χω­ρίς το πα­ρα­μι­κρό δί­χτυ κοι­νω­νι­κής προ­στα­σίας, χω­ρίς πρό­σβα­ση στις βα­σι­κές υ­πη­ρε­σίες εκ­παί­δευ­σης και υ­γείας, κι αυ­τό θα προ­κα­λέ­σει, με το πέ­ρα­σμα του χρό­νου και ως δευ­τε­ρεύου­σα συ­νέ­πεια, βία, πεί­να, αύ­ξη­ση του α­ριθ­μού των αν­θρώ­πων που θα βρε­θούν στο δρό­μο, θα ε­πι­στρέ­ψου­με πά­λι στο χάρ­τη της πεί­νας, από τον ο­ποίο εί­χα­με βγει το 2014. Η βίαιη ε­πι­στρο­φή των α­νι­σο­τή­των, οι περι­κο­πές στα κοι­νω­νι­κά προ­γράμ­μα­τα, το τέ­λος του προ­γράμ­μα­τος Minha Casa Minha Vida [Το Σπί­τι Μου, η Ζωή Μου], του προ­γράμ­μα­τος Mais Médicos [Πε­ρισ­σό­τε­ροι Για­τροί] προ­ε­τοι­μά­ζουν τη μεγά­λη φι­λο­δο­ξία του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού. Στο διε­θνές ε­πί­πε­δο, η Βρα­ζι­λία υ­πο­τάσ­σε­ται και πά­λι στη σφαί­ρα ε­πιρ­ροής των α­να­πτυγ­μέ­νων χω­ρών, παύει να έ­χει αυ­τό­νο­μη, περήφανη πο­λι­τι­κή, που σέ­βε­ται τις υ­πό­λοι­πες χώ­ρες, αλ­λά και που ε­πι­βάλ­λει να τη σέβονται. Η Βρα­ζι­λία χά­νει ε­πί­σης τη βα­ρύ­τη­τά της ως εκ­πρό­σω­πος της δη­μο­κρα­τίας και της ει­ρή­νης ε­δώ στη Λα­τι­νι­κή Αμερι­κή.

Και πά­λι στο θέ­μα των ο­πι­σθο­δρο­μή­σεω­ν: η κυ­βέρ­νη­ση των πρα­ξι­κο­πη­μα­τιών προ­σπα­θεί να ι­διω­τι­κο­ποιή­σει την Ελε­τρο­μπράς. Βά­σει της ε­μπει­ρίας σας στον το­μέα της ε­νέρ­γειας, πώς α­ξιο­λο­γεί­ται τον α­ντί­κτυ­πο της ι­διω­τι­κο­ποίη­σης αυ­τής στον βρα­ζι­λιά­νι­κο πλη­θυ­σμό;

Οι άν­θρω­ποι πρέ­πει να κα­τα­λά­βουν ό­τι αυ­τός εί­ναι έ­νας το­μέ­ας με τε­χνι­κή πε­ρι­πλο­κό­τη­τα και ό­τι η κυ­βέρ­νη­ση και διά­φο­ρα πρό­σω­πα εκμεταλλεύο­νται αυ­τή την πε­ρι­πλο­κό­τη­τα για να κρύ­ψουν αυ­τό που στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα κά­νουν. Η Ελε­τρο­μπράς εί­ναι μια ε­πι­χεί­ρη­ση που έ­χει σα­ρά­ντα ε­φτά κε­ντρι­κές υ­δρο­η­λεκ­τρι­κές μο­νά­δες. Πολ­λές α­πό αυ­τές τις μο­νά­δες εί­ναι πά­νω α­πό τριά­ντα χρό­νων, κά­ποιες α­κό­μη και ε­ξή­ντα. Στη Βρα­ζι­λία υ­πάρ­χει έ­νας νόμος που λέει ό­τι, ό­ταν μια κε­ντρι­κή μο­νά­δα συ­μπλη­ρώ­νει τριά­ντα χρό­νια ζωής, έ­χει ή­δη α­πο­σβε­στεί. Και ποιος την απόσβε­σε; Ο κα­τα­να­λω­τής ε­νέρ­γειας μέ­σα α­πό το λο­γα­ρια­σμό του. Όταν πλη­ρώ­νει το λο­γα­ρια­σμό, πλη­ρώ­νει για κά­ποιες α­π’ αυ­τές τις κε­ντρι­κές μο­νά­δες. Κά­ποιες έ­χουν πλη­ρω­θεί δύο φο­ρές, διό­τι έ­χουν πί­σω τους ε­ξή­ντα χρό­νια πλη­ρω­μής. Μειώ­σα­με το κό­στος της η­λεκ­τρι­κής ε­νέρ­γειας το 2012. Κα­νείς δεν συμ­φω­νού­σε με τη μείω­ση. Προ­τι­μού­σαν να έ­χουν κέρ­δη, πά­νω α­π’ αυ­τά που προέ­βλε­πε ο νό­μος. Τό­τε ε­μείς μειώ­σα­με το κόστος, υ­πό τις δια­μαρ­τυ­ρίες κά­ποιων προ­σώ­πων που πε­ρί­με­ναν ο ι­διω­τι­κός και ο δη­μό­σιος το­μέ­ας να συ­νε­χί­σουν να εισ­πράτ­τουν και ο πληθυσμός να μην α­πο­κτού­σε πο­τέ πρό­σβα­ση σ’ αυ­τό που του α­νή­κει δι­καιω­μα­τι­κά, που πρέ­πει να του ε­πι­στρα­φεί – αυ­τό εί­ναι ζή­τη­μα δικαιοσύνης.

Η ι­διω­τι­κο­ποίη­ση της η­λεκ­τρι­κής ε­νέρ­γειας

Οι ει­δι­κοί λέ­νε ό­τι η τι­μή δεν έ­χει κα­μία σχέ­ση με την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα της πε­ριου­σίας της Ελε­τρο­μπράς.

Βλέ­πε­τε ό­τι αυ­τό εί­ναι μια τρέ­λα. Θα που­λή­σουν για 6,3 δι­σε­κα­τομ­μύ­ρια δο­λά­ρια Η­ΠΑ, διότι νο­μί­ζω ό­τι το σχή­μα της ι­διω­τι­κο­ποίη­σης έ­χει ως εξής: παίρ­νουν κά­ποιες κε­ντρι­κές μο­νά­δες, α­να­νεώ­νουν τη σύμ­βα­ση πα­ρα­χώ­ρη­σής τους, λέ­νε το ε­ξής: «μη­δε­νί­ζο­νται τα πάντα (σαν να εί­ναι καινούρ­για)». Δεν υ­πάρ­χει ε­δώ κα­νέ­να πλε­ο­νέ­κτη­μα για τον καταναλωτή. Η τι­μή των κε­ντρι­κών μο­νά­δων εί­ναι η τι­μή των κε­ντρι­κών μο­νά­δων. Αλλά το πιο σο­βα­ρό εί­ναι το ε­ξής: ποιος εγ­γυή­θη­κε α­πό την ε­πο­χή του μπλα­κά­ουτ του (πρώην προέδρου) Φερ­νά­ντου Ενρί­κε Καρ­ντό­ζου και του εξορ­θο­λο­γι­σμού που έ­γι­νε α­πό το 2000 για το 2001; Ένα μέ­ρος αυ­τής της εγ­γύη­σης δό­θη­κε α­πό την Ελε­τρο­μπράς. Εγώ θα έ­λε­γα ό­τι το μεγαλύτερο μέ­ρος της δό­θη­κε α­πό τις κε­ντρι­κές μο­νά­δες της Ελε­τρο­μπράς. Οι επεν­δυ­τές θα βά­λουν χρή­μα­τα μό­νο αν εί­ναι σί­γου­ροι ό­τι θα έ­χουν ση­μα­ντι­κό κέρ­δος. Διαφο­ρε­τι­κά, δεν ε­πεν­δύουν. Πι­στεύω πως αυ­τή η ατ­ζέ­ντα εί­ναι πά­ρα πο­λύ ε­πι­κίν­δυ­νη γιατί υ­πο­θη­κεύει το μέλ­λον της Βραζιλίας, α­φαι­ρεί α­πό τη χώ­ρα τα βα­σι­κά ερ­γα­λεία ανάπτυ­ξης.

Μπο­ρού­με ή­δη να υ­πο­λο­γί­σου­με πώς θα με­τα­φρα­στεί αυ­τό στους λο­γα­ρια­σμούς των Βραζι­λιά­νω­ν; Μί­λη­σα με τον Λουίς Πιν­γκέ­λι (πρώην διευ­θυ­ντή της Ελε­τρο­μπράς), και λέει ό­τι μπο­ρεί να έ­χου­με αύ­ξη­ση με­τα­ξύ 8 και 10%.

Εγώ δεν έ­χω τέ­τοιους υ­πο­λο­γι­σμούς, το λέω, αλ­λά πι­στεύω πως ως ση­μείο α­φε­τη­ρίας ο υπο­λο­γι­σμός του Πιν­γκέ­λι εί­ναι μια κα­λή βά­ση.

Του­λά­χι­στον 8 με 10% α­πευ­θείας αύ­ξη­ση στο λο­γα­ρια­σμό;

Εγώ νο­μί­ζω πως αυ­τό εί­ναι λί­γο. Για­τί αν δεί­τε την τι­μή ε­νός με­μο­νω­μέ­νου η­λεκ­τρι­κού εργο­στα­σίου, θαρ­ρώ πως α­κο­λου­θεί την ε­ξής ε­ξί­σω­ση: περί­που το 70% ή και πε­ρισ­σό­τε­ρο εί­ναι για την ε­πέν­δυ­ση. Ένα 30%, ί­σως και λι­γό­τε­ρο, 20% εί­ναι λει­τουρ­γία και συ­ντή­ρη­ση. Κι αυ­τό πη­γαί­νει στο λο­γα­ρια­σμό. Δεν έ­χουν α­πο­σβε­στεί ό­λα τα ερ­γο­στά­σια, εί­ναι α­λή­θεια, αλ­λά έ­να ση­μα­ντι­κό μέ­ρος τους έ­χει α­πο­σβε­στεί. Κι αυ­τό μπο­ρεί να οδη­γή­σει σε έ­να 8 με 9% κα­τ’ ε­λά­χι­στο και να φτά­σει ως το 15 ή 20%. Αυ­τό πε­ρι­μέ­νου­με. Επι­πλέ­ον, εί­ναι κρισιμότα­τη ε­πί­σης η έλ­λει­ψη ασφάλειας. Θέ­λω να δω ποιος θα ε­πεν­δύ­σει ό­ταν έρ­θει η ώρα της α­λή­θειας. Διό­τι ό­ταν η χώ­ρα ξα­ναρ­χί­σει να α­να­πτύσ­σε­ται, θα αυ­ξη­θούν και οι ανάγκες της για κα­τα­νά­λω­ση ε­νέρ­γειας.

Η Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή ως ζώ­νη συ­γκρού­σεω­ν

Κα­τά τη γνώ­μη σας, ποιο εί­ναι το κί­νη­τρό α­πό την πλευ­ρά της κυ­βέρ­νη­σης των πραξικοπημα­τιών γι’ αυ­τό το μέ­τρο; Εκεί­νοι λέ­νε ό­τι εί­ναι η κά­λυ­ψη του ελ­λείμ­μα­τος των 50 δι­σε­κα­τομ­μυ­ρίων δο­λα­ρίων Η­ΠΑ.

Δεν εί­ναι μό­νο αυ­τό, ό­χι. Πι­στεύω πως η κυ­βέρ­νη­ση των πρα­ξι­κο­πη­μα­τιών συν­δυά­ζει την πεί­να με την ό­ρε­ξη, ό­πως λέει ο λαός για να μι­λή­σει για το συν­δυα­σμό δύο κα­κών. Από τη μια εί­ναι η ι­δε­ο­λο­γία τους, ό­τι το κρά­τος πρέ­πει να α­πο­συρ­θεί α­πό ό­λες τις δραστηριότητες, α­κό­μη και α­πό αυτές που εί­ναι στρα­τη­γι­κής ση­μα­σίας για μια χώ­ρα, ό­πως εί­ναι η πα­ρο­χή η­λεκ­τρι­κής ε­νέρ­γειας. Και εί­ναι στρα­τη­γι­κή διό­τι α­π’ αυ­τήν ε­ξαρ­τώ­νται όλες οι οι­κο­νο­μι­κές και κοι­νω­νι­κές δρα­στη­ριό­τη­τες αυ­τής της χώ­ρας. Ένα σχο­λείο δεν λει­τουρ­γεί αν δεν έ­χει η­λεκ­τρι­κό ρεύ­μα, ού­τε έ­να κέ­ντρο υγείας, έ­να νο­σο­κο­μείο. Δεν λειτουρ­γεί έ­να ερ­γο­στά­σιο ή μια α­γρο­τι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα. Όμως αυ­τοί εί­ναι νεοφιλελεύθε­ροι. Ένα α­πό τα θε­με­λιώ­δη κε­φά­λαια του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού εί­ναι η απόσυρ­ση του κρά­τους α­πό ό­λες τις δρα­στη­ριό­τη­τες. Και ι­διαι­τέ­ρως, στον το­μέα της ενέργειας, για­τί, επι­πλέ­ον, εί­ναι πά­ρα πο­λύ ελ­κυ­στι­κός. Αυ­τή εί­ναι η με­γά­λη νεοφιλελεύθερη πεί­να, να τε­λειώ­νουν με την Ελε­τρο­μπράς, να γί­νει ι­διω­τι­κή επιχείρηση, εί­ναι κομ­μά­τι της συ­ντα­γής που θέ­λουν να ε­φαρ­μό­σουν στη Βρα­ζι­λία. Αυ­τή η συ­ντα­γή θα φτά­σει μέ­χρι και την Πε­τρο­μπράς.

Αυ­τά τα μέ­τρα πλήτ­τουν την ε­θνι­κή κυ­ριαρ­χία της χώ­ρας;

Αυ­τό που εί­ναι τρο­με­ρό εί­ναι ό­τι γυ­ρί­ζου­με πί­σω… σε μια πε­ριο­χή του κό­σμου ό­που για περισ­σό­τε­ρα α­πό 140 χρό­νια ζή­σα­με εν ει­ρή­νη, βλέ­που­με την εί­σο­δο του στρα­τού του Ο­ΗΕ σε ε­πι­χει­ρή­σεις στην Αμα­ζο­νία. Αυ­τό εί­ναι α­συγ­χώ­ρη­το. Δεν έ­χω τί­πο­τα ε­να­ντίον του Ο­ΗΕ, αλ­λά δεν βλέ­πω με την πα­ρα­μι­κρή συ­μπά­θεια το ό­τι ο βο­ρειο­α­με­ρι­κα­νι­κός στρα­τός πά­ει στην Αμα­ζο­νία, α­κό­μη πε­ρισ­σό­τε­ρο στο πλαί­σιο της ε­ντει­νό­με­νης αντιπαράθε­σης στη Βενε­ζουέ­λα. Πι­στεύω πως πρό­κει­ται για α­στό­χα­στη α­νευ­θυ­νό­τη­τα της βρα­ζι­λιά­νι­κης κυβέρ­νη­σης. Εί­ναι α­νεύ­θυ­νοι που αφήνουν να υ­πάρ­ξει ε­κεί μια σύ­γκρου­ση, δεν εί­ναι παιχνί­δι αυ­τό. Εκεί θα γί­νει εμ­φύ­λιος πό­λε­μος. Αυ­τό που θέ­λουν εί­ναι να με­τα­σχη­μα­τί­σουν τη Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή σε μια ζώ­νη συ­γκρού­σεων. Και η κυ­βέρ­νη­ση του Τέ­μερ εί­ναι α­νεύ­θυ­νη που προ­σχω­ρεί σ’ αυ­τό το σχέ­διο.

Πρέπει να αγωνιστούμε

Ζούμε σε μια στιγμή που έχει χαθεί η ελπίδα από τη χώρα. Τι μήνυμα στέλνετε στον βραζιλιάνικο λαό;

Πιστεύω ότι ο βραζιλιάνικος λαός πάντα ήταν ικανός, στις πιο δύσκολες καταστάσεις, να χωνεύει αυτές τις δυνάμεις που θέλουν στην πραγματικότητα να τον υποτάξουν, να τον καταπιέσουν ή να τον αποκλείσουν από τις αποφάσεις. Πάντα ήταν αρκετά διαυγής. Νομίζω ότι ο βραζιλιάνικος λαός έχει πίστη και πολλή ελπίδα. Εμείς πρέπει να αγωνιστούμε, αυτό είναι το σημαντικό. Το να αγωνίζεσαι σε δυναμώνει, σου δίνει κέφι, αντοχή. Όλοι εμείς πρέπει να δοθούμε με όλες μας τις δυνάμεις στην προσπάθεια να βγάλουμε τη Βραζιλία απ’ αυτήν τη δύσκολη συγκυρία στην οποία βρίσκεται.

Με­τά­φρα­ση α­πό τα ι­σπα­νι­κά: Έφη Γιαν­νο­πού­λου

Πηγή: Εποχή