Θεωρούμε αξίωμα πως είμαστε αντίθετοι σε κάθε μορφή δικτατορίας. Τι γίνεται, όμως, με εκείνες τις μικρές «δικτατορίες» που εμείς οι ίδιοι επιβάλλουμε στον εαυτό μας ή ακόμη χειρότερα μ’ εκείνες που επιβάλλουμε στους άλλους; Μήπως δεν είναι μορφή δικτατορίας η απομόνωση, η περιθωριοποίηση ανθρώπων από λόγια ή συμπεριφορές μας; Μπορούμε να ισχυριστούμε πως είμαστε αμέτοχοι σε κάτι τέτοιο και να αποδείξουμε την αθωότητά μας;

Ο Πέδρο Λεμεμπέλ (1952-2015) εικαστικός καλλιτέχνης, περφόμερ, συγγραφέας, χρονικογράφος μα πάνω απ’ όλα «φτωχός, κομμουνιστής και αδερφή» όπως ο ίδιος πάντα πρόσθετε, στο βιβλίο του, μάς μεταφέρει στην άνοιξη του 1986, στη Χιλή του Πινοσέτ.

Δύο πλάσματα από διαφορετικούς κόσμους, η Τρελή από Απέναντι, ένας άνδρας trans λίγο μετά τα 40 και ο Κάρλος, ένας φοιτητής που έχει τα μισά του χρόνια γνωρίζονται τυχαία. Η Τρελή, μια φιγούρα βαθιά πληγωμένη, βιοπορίζεται με το κέντημα, μια τέχνη που της μαθαίνει ένα τραβέλι όταν τη μαζεύει από το καλντερίμι.

Όταν ο Κάρλος της ζητά βοήθεια, αυτή χωρίς δεύτερη σκέψη την προσφέρει. Κρύβει κούτες στο σπίτι της, φιλοξενεί συναντήσεις φίλων του στη σοφίτα, τον καλύπτει σε μπλόκα αστυνομικών κι ας εισπράττει την άρνησή του όταν ζητάει εξηγήσεις. Της αρκεί η γλυκιά συντροφιά του γιατί είναι ερωτευμένη.

Κι ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή αδιαφορεί για την πολιτική κατάσταση, οι συζητήσεις τους την ταρακουνούν. Τώρα πια τολμάει να μιλάει για δικτατορία και όχι για στρατιωτική κυβέρνηση. Από την άλλη, ούτε ο Κάρλος μένει ασυγκίνητος από τον χαρακτήρα της, από τον μοναδικό τρόπο της να στολίζει και την πιο ασήμαντη στιγμή. Οι κουβέντες τους με τον καιρό αποκτούν πιο προσωπική χροιά, ξεδιπλώνοντας και οι δύο αναμνήσεις, εμπειρίες, τραύματα.

Όταν ο Κάρλος παραδέχεται τη συμμετοχή του στο Πατριωτικό Μέτωπο Μανουέλ Ροδρίγκες, κάτι που η ίδια έχει φυσικά καταλάβει, το κάνει για να της υπογραμμίσει τον κίνδυνο που και η ίδια διατρέχει. Οι φόβοι του γρήγορα επαληθεύονται. Μια απόπειρα δολοφονίας του Πινοσέτ πυροδοτεί ένα απίστευτο κυνηγητό για τον εντοπισμό των ενόχων. Η Τρελή χάνει τα ίχνη του Κάρλος χωρίς να μπορεί να φανταστεί τι ακολουθεί και στη δική της ζωή. Θα σταθούν ο Κάρλος και οι σύντροφοί του δίπλα στην Τρελή; Κι αυτή, θα σταθεί αντάξια των περιστάσεων;

Παράλληλα, ξετυλίγεται η ιστορία ενός άλλου ζευγαριού, του Πινοσέτ και της Πρώτης Κυρίας. Ο ένας μέσα στην έπαρση της εξουσίας αναζητά απελπισμένα την ηρεμία του και άλλη ρηχή, απίστευτα φλύαρη, μένει προσκολλημένη στις επιλογές του στυλίστα της.

Τον μονάρχη τον κατατρέχουν εφιάλτες χωρίς να μπορεί να μοιραστεί με κανέναν αυτό το βάρος, την αγωνία του δηλαδή για το αύριο. Όταν το Πατριωτικό Μέτωπο Μανουέλ Ροδρίγκες εξουδετερώνει τα καραβάνια θωρακισμένων αυτοκινήτων που έχει για φρουρά, εμείς απολαμβάνουμε σελίδες γεμάτες από τον πανικό και τη δειλία του.

Ο Πέδρο Λεμεμπέλ μάς δίνει ένα βαθιά πολιτικό βιβλίο. To Φοβάμαι, ταυρομάχε είναι το μοναδικό του μυθιστόρημα και εκδόθηκε στη Χιλή το 2001. Έχει μεταφερθεί στο θέατρο και στον κινηματογράφο.

Με φόντο τη δυστυχία του λαού του ξεδιπλώνει την ιστορία ενός ανθρώπου που η ζωή στάθηκε μικρόψυχη μαζί του. Παρουσιάζει μαγικά τη θλιβερή μάσκα του προσώπου του, όσο οι άλλοι βλέπουν μόνο την αδερφίστικη λέπρα γύρω του, προτείνοντας ως μοναδική λύση την τρυφερότητα.

Μια κραυγή αγωνίας από έναν σπουδαίο άνθρωπο. Αν πάλι δεν είμαστε σε θέση να ακούσουμε και να υπακούσουμε, ε τότε «Ντρέπομαι, ταυρομάχε»…

Υ.Γ.: Το 2019 στην ματωμένη εξέγερση της Χιλής, το όνομα του Λεμεμπέλ γραφόταν στους τοίχους του Σαντιάγο ως σύνθημα αντίστασης και οι εξεγερμένοι φώναζαν… “Δεν φοβάμαι, ταυρομάχε”.

Φοβάμαι, ταυρομάχε / ΠΕΔΡΟ ΛΕΜΕΜΠΕΛ
Μετάφραση: ΚΩΣΤΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ/Εκδόσεις: ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ