Αναθεωρήσεις κάνει, αλλά δεν της αρέσουν οι απολογισμοί. Και τον χρόνο τον ξεχνάει παίζοντας. Έτσι πέρασε μισός αιώνας απο τότε που πρωτοεμφανίστηκε στο υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης, εκεί, που φέτος επέστρεψε -15 χρόνια μετά την τελευταία της εμφάνιση- για να ερμηνεύσει την Ιρένε, μούσα και μεγάλο έρωτα του διάσημου γλύπτη Άρνολντ Ρούμπεκ, στο τελευταίο έργο του Ίψεν «’Οταν ξυπνήσουμε εμείς οι νεκροί». Γράφει η Εύη Φιαμέγκου. 

Μια ζωή γεμάτη Τέχνη, αλλά και ζωή, γι αυτό και προσδιορίζεται ηθοποιός και τίποτε άλλο,προσθέτοντας ωστόσο, ότι μπορεί και χωρίς το θέατρο, γι αυτό ακριβώς επειδή μπορεί και χωρίς το θέατρο, δε μπορεί το θέατρο χωρίς τη Ρένη.

Αν είχατε κρατήσει το Ειρήνη τι θα ήταν διαφορετικό;
«Θα μιλούσαμε για άλλο πρόσωπο…Το Ρένη το διάλεξε η μαμά μου και κουβαλάει για μένα τόση συναισθηματική φόρτιση, Ειρήνη δε με φώναζε κανένας από τα αγαπημένα μου πρόσωπα. Μου είναι λοιπόν ξένο.»

«Είναι η πιο εργατική, επίμονη και πωρωμένη με τη δουλειά της ηθοποιός και έχει την αθωότητα του μαθητή… » λέει ο σκηνοθέτης της παράστασης Δημήτρης Καραντζάς. Κι εσείς επιμένετε
«υπάρχω και χωρίς θέατρο»

«Χαίρομαι για όσα μου αναγνωρίζει και τα διεκδικώ εδώ και 50 χρόνια (στο θέατρο). Ανασαίνω στο θέατρο, είναι ο χώρος μου, αλλά έχω ζήσει και κάποιες περιόδους μακριά του χωρίς στερητικό σύνδρομο. Άρα…»

Για την ανάγκη ν ανεβούμε στα ψηλά βουνά και να δούμε το μεγαλείο του κόσμου, κάνουν λόγο οι ηρωίδες του έργου. Εσείς που το ψάχνετε αυτό το μεγαλείο, αν όχι στα ψηλά βουνά;

«Το να ανέβει κάποιος στα ψηλά βουνά και να δει το μεγαλείο του κόσμου αφορά όλα τα πρόσωπα και όχι μόνο τις γυναίκες στο έργο. Προσωπικά το βλέπω, όταν συμβαίνει…κάτι με καθηλώνει σε μια θέα από ψηλά μπροστά στο Αιγαίο, αλλά και στο βάθος ενός βλέμματος ή σε μια ανεπαίσθητη χειρονομία που δείχνει μεγαλείο ψυχής!»

Ρούμπεκ:«Η σιωπή έχει ήχο»… θα συμφωνούσατε;
«Αυτό δεν εννοούμε, όταν μιλάμε για εύγλωττη σιωπή; Τι μας έμαθε ο Τσέχωφ και μετέπειτα ο Πίντερ εδώ και τόσα χρόνια;»

Ιρένε, «Δεν έχω σκιά, είμαι η σκιά μου»…πόσο οδυνηρό ή πόσο απελευθερωτικό είναι αυτό;

«Αν με τον όρο “σκιά” εννοείτε όσα βαθιά και ανεπίγνωστα κουβαλάμε μέσα μας, τότε ναι, με αυτά πορευόμαστε ως το τέλος, είτε τα κρατάμε καλά κρυμμένα μέσα μας ή τα αφήνουμε να διαφανούν μέσα από τις ρωγμές μας. Δεν είναι θέμα απελευθέρωσης από αυτά αλλά αποδοχής και συμφιλίωσης…»

Η ηρωίδα σας είναι μια γυναίκα που αγάπησε ολοκληρωτικά τον καλλιτέχνη, τα αισθήματα της έγιναν στη συνέχεια αποπνικτικά για την ίδια, καταστροφικά, εγκλωβίστηκε σ αυτό το πάθος και έγινε τέλμα και μίσος…Είναι μια νομοτελειακή συνέχεια πιστεύετε αυτό.. να γίνει το πάθος, τέλμα και μίσος;

«Η Ιρένε δόθηκε, αφιερώθηκε σε μια ιδεατή ένωση που όμως δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Η διάψευση της συνοψίζεται σε ένα χορικό του Ευριπίδη από τη ΜΗΔΕΙΑ στην έξοχη μετάφραση του Χειμωνά “…με ματωμένους κόπους αυτοί που αγάπησαν  πενθούν” που μεταστρέφει το πάθος σε μίσος, την άλλη όψη του νομίσματος. Στο τέλος όμως υπάρχει άφεση…Δεν υπάρχει νομοτέλεια, μπορεί να συμβαίνουν έτσι ή αλλιώς τα πράγματα.»

Ο καλλιτέχνης είναι καταδικασμένος να είναι μόνος;Αν ναι, σύμφωνα με τον Ίψεν που υποστηρίζει πως «ο δυνατότερος άνθρωπος που υπάρχει στη γη είναι εκείνος που καταφέρνει να ζει περισσότερο μόνος» είναι ο πιο δυνατός;

«Είναι ζητούμενο ποιος είναι ο πιο δυνατός, αυτός που παλεύει να ισορροπήσει σε μια σχέση ή αυτός που επιλέγει και αντέχει τη μοναξιά. Δεν μου είναι ξεκάθαρη η επιλογή και δεν αποδίδω εύσημα…»

Η σχέση Ροντέν-Καμίλ Κλοντέλ συνδέεται με το έργο του Ίψεν;

«Νομίζω ότι ,αν δεν αποτέλεσε πηγή της έμπνευσής του, οπωσδήποτε τον επηρέασε ο αντίκτυπος της σχέσης Καμίλ-Ροντέν με την Ιρέν να είναι το alter ego της Καμίλ στο χτίσιμο του χαρακτήρα.»

«Ξυπνήστε αυτούς που κοιμούνται αφήστε αυτούς που ονειρεύονται» λέει το γνωστό σύνθημα

«Κάποια συνθήματα στους τοίχους σαν κι αυτό κρύβουν πίσω από την ευστοχία και μια παρηγοριά. Αρκεί να είναι όνειρα και όχι εφιάλτες.»

Πέρασε και καιρός απο τότε που είχατε κατέβει στις πλατείες με τους αγανακτισμένους, έγιναν πολλά..Παρ οτι δεν σας αρέσουν οι απολογισμοί, τι σκέφτεστε σήμερα;
«Είχα κατέβει ελπίζοντας…σήμερα νιώθω ένα τεράστιο κενό.»

«Το ν αποζητάς την ευτυχία σ αυτή τη ζωή είναι η πραγματική έννοια της ανταρσίας» ήταν απο τα αγαπημένα αποφθέγματα του Ίψεν. Θα λέγατε πως είστε μια ευτυχισμένη αντάρτισσα;
«Τίποτα από τα δύο κατ’ εξακολούθησιν, περιστασιακά μόνον ερωτοτροπώ τόσο με την ανταρσία όσο και με την ευτυχία.»

Info

«Όταν ξυπνήσουμε εμείς οι νεκροί»
ένας δραματικός επίλογος σε τρεις πράξεις

Θέατρο Τέχνης-Υπόγειο
Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα
τηλέφωνο ταμείου: 2103228706
έως 5 Ιουνίου
Τετάρτη 20.00 & Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή στις 21.15
Τετάρτη, Παρασκευή & Κυριακή 16€ | 12€ (μειωμένο – φοιτητικό) | 5€ (άνεργοι, ΑΜΕΑ)
Σάββατο 18 € | 12€ (μειωμένο – φοιτητικό) | 5€ (άνεργοι, ΑΜΕΑ)
Πέμπτη: 10 € γενική είσοδος

«Το να γράφει κανείς είναι σαν να δικάζει τον εαυτό του» είπε κάποτε ο μεγάλος Νορβηγός συγγραφέας, που στο τελευταίο του έργο -δραματικό επίλογο το χαρακτήρισε- επιχειρεί να αναδομήσει μια ολόκληρη θέση και θέαση της ζωής και του έργου του, με έναν κείμενο που διαρκώς ακροβατεί ανάμεσα στο ρεαλιστικό και το μεταφυσικό. Σε έναν τόπο παραθερισμού πέντε άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με το ‘θάνατο’ (το θάνατο του εαυτού, το θάνατο των ιδιοτήτων, το θάνατο της νιότης) και προσπαθούν να ξαναβγούν στη ζωή, απαλλαγμένοι από ‘μεγάλες ιδέες’, από εμπόδια, από τρόμους και αγκυλώσεις. Η παράσταση επιχειρεί μέσα από πέντε διαφορετικές οπτικές και πέντε διαφορετικές γενιέςηθοποιών να θέσει το ζήτημα της συνέχειας και της αποδοχής της ‘φύσης’ της ανθρώπινης ύπαρξης και την απαλλαγή από εγκλωβιστικούς και εθελούσιους ‘προσωπικούςθανάτους’. Στην αιώνια μάχη ανάμεσα στην τέχνη και τη ζωή, ο Ίψεν θέτει ως σκοπό το ζήτημα της εκπλήρωσης, μιλώντας για τη σκληρή συνειδητοποίηση της στιγμής εκείνης που το «όταν» καθίσταται επείγον και κρίσιμο και το «κάποτε» γίνεται επιτακτικά «τώρα».

Κείμενο: Ερρίκος Ίψεν
Μετάφραση: Έρι Κύργια
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς
Παίζουν: Αλεξία Καλτσίκη, Μαρία Κεχαγιόγλου, Περικλής Μουστάκης, Ρένη Πιττακή, Μιχάλης Σαράντης, Μενέλαος Χαζαράκης