Η Ελίνα Ρίζου και ο Κωνσταντίνος Γώγουλος, υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Παναγιώτη Εξαρχέα, αναλαμβάνουν να εξερευνήσουν την αδυσώπητη βία που κουβαλάει ο άνθρωπος μέσα του και τη δυνατότητα που έχει ανά πάσα στιγμή να συμπεριφέρεται με τον πιο τερατώδη τρόπο, στο «Μυθιστόρημα» που μεταφέρεται στη σκηνή, από την Τρίτη 11 Οκτωβρίου.

Περνώντας απ’ όλα τα πρόσωπα του έργου, διεκδικούν ο ένας τον άλλον, φτάνοντας στην οριακή κατάσταση που αναγκάζει το Τέρας, που ο καθένας κρύβει μέσα του, να εμφανιστεί και να κατασπαράξει οτιδήποτε γύρω του. Οι δυο ερμηνευτές ενσαρκώνουν «ανθρώπους εν κρίσει», απόλυτους, που υπερβαίνουν τους εαυτούς τους και γίνονται ένα «οριακό βίωμα».

Με αφορμή την παράσταση που βασίζεται στο διήγημα του σπουδαίου Έλληνα λογοτέχνη Γιώργου Χειμωνά, η Ελίνα Ρίζου και ο Κωνσταντίνος Γώγουλος μίλησαν στο tvxs.gr για το έργο, τη συνεργασία τους, το θέατρο αλλά και το «Τέρας» που κρύβει μέσα του ο άνθρωπος.

Το διήγημα του σπουδαίου Έλληνα λογοτέχνη Γιώργου Χειμωνά «Μυθιστόρημα» μεταφέρεται στη σκηνή. Πείτε μας λίγα λόγια για την υπόθεση του έργου.

Ε.Ρ.:Δυο πλάσματα ζουν μαζί. Το ένα αγαπά. Το άλλο δεν αρκείται.

Τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε στην παράσταση; Είναι πιο εύκολη η συνεργασία στη σκηνή μόνο με έναν ακόμη ηθοποιό;

Κ.Γ.:Στην παράσταση η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν και εξακολουθεί να είναι , διότι δεν ολοκληρώνεται ποτέ η εργασία αυτή, να μπορέσω να δημιουργήσω και να καλλιεργήσω τον χώρο μέσα μου για να αντηχήσει  ο λόγος του Χειμωνά. Να ενσωματώσω και να φέρω τις εικόνες και τις  λέξεις του , την απόλυτη στιγμή που αυτές εκφέρονται, σε  άμεση σχέση με το που και σε ποια/ποιο/ποιον εκφέρονται. Το πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η συνεργασία , πιστεύω πως εξαρτάται κυρίως από άλλα πράγματα. Στην συγκεκριμένη περίπτωση αισθάνομαι βαθιά ευγνώμων για την συνεργασία μου με τους συγκεκριμένους ανθρώπους.

Ε.Ρ.:Οι δυσκολίες σε κάθε παράσταση είναι τα βήματα προς το βάθος. Όσο πιο βαθύ το κείμενο, τόσο πιο πολύ οφείλεις να το περπατήσεις. Και το “Μυθιστόρημα” είναι ένα βαθύ κείμενο, με βιβλική απόγνωση, που απαιτεί την απόλυτη εμπλοκή μας. Μπροστά σε ένα τέτοιο εγχείρημα, και με δεδομένη την απόλυτη ασφάλεια που μου προκαλεί ο Κωνσταντίνος, ναι, η συνύπαρξη μόνο με έναν άνθρωπο αφήνει περιθώρια για πυκνότερη έρευνα. Ωραίο όμως και το πλήθος, όταν έτσι ορίζει το όνειρο που έχει κανείς.

Στην παράσταση εξερευνούμε την αδυσώπητη βία που κουβαλάει ο άνθρωπος μέσα του και τη δυνατότητα που έχει ανά πάσα στιγμή να συμπεριφέρεται με τον πιο τερατώδη τρόπο. Τελικά μέχρι πού μπορούμε να φτάσουμε;

Κ.Γ.:Ιστορικά η ανθρωπότητα έχει αποδείξει ότι αυτό είναι ένα πηγάδι δίχως πάτο. Ένα επίσης πολύ ενδιαφέρον ερώτημα, είναι όχι μόνο πόση βία κουβαλάει ο άνθρωπος , αλλά πόση βία και εκμετάλλευση είναι διατεθειμένος να υποστεί και να ανεχτεί ένας άνθρωπος από έναν άλλον άνθρωπο.

Ε.Ρ.:Το μέχρι πού μπορουμε να φτάσουμε το βλέπουμε κάθε μέρα που περνάει σε κάθε γωνιά της γης. Στην πολιτικη ιστορία κάθε τόπου και στα σπίτια κάθε γειτονιάς.

Το βασικό δίπολο στο “Μυθιστόρημα” είναι η άνευ όρων Αγάπη της Α για τον Τ και η απόλυτη επιθυμία του Τ για Γνώση του εαυτού του. Αυτά τα δύο μπορούν να συνυπάρξουν ή είναι αντιθετικά;

Κ.Γ.:Για αρχή, δεν νομίζω ότι η «αγάπη» και το «άνευ όρων» μπορούν να συνυπάρξουν καλά δίπλα δίπλα. Αυτό το «άνευ όρων» στερεί από την αγάπη τη δύναμη ,τον πλούτο ,το εύρος της και την δυναμική της. Έχω την αίσθηση πως την κάνει να μην ανανεώνεται, την κάνει εξαρτητική, δυσλειτουργική. Το «ισότιμων όρων Αγάπη» μου λειτουργεί πολύ καλύτερα στη ζωή μου, νομίζω δίνει την δυνατότητα στην Αγάπη να εκφραστεί σε όλες της τις διαστάσεις.

Νομίζω πως δεν υπάρχει μία πυρηνική και σταθερή ταυτότητα του εαυτού σου που οφείλεις να ανακαλύψεις. Ο εαυτός και το πως εκφράζεται αυτός είναι κάτι διαρκώς μεταβλητό  και σε άμεση σχέση και με το περιβάλλον και με τον χρόνο. Το «δημιουργώ μια σχέση με τον εαυτό μου» μου λειτουργεί επίσης πολύ καλύτερα στη ζωή μου.

Ε.Ρ.:Δεν είναι αντιθετικά, αλλά το ένα προκαλεί το άλλο. Η συνύπαρξη σε καθρεφτίζει. Ο Άλλος σε Εκθέτει. Οποιο ρήμα κι αν έχεις ονομάσει οδηγό σου (αγαπώ ή γνωρίζω ή πολλά άλλα). Όπως και αν έχεις επιλέξει να αφηγείσαι τον εαυτό σου.

«Άραγε η ακραία μορφή Αγάπης στερεί από κάποιον τη Γνώση; Ή μήπως η υπερβολική μέριμνα για Γνώση του εαυτού καθιστά τους ανθρώπους ανίκανους να Αγαπήσουν;» είναι δύο από τα ερωτήματα που θέτει το έργο. Τι θα απαντουσατε;

Ε.Ρ.:Αν αυτη η αγάπη είναι ικανή να στερήσει τη Γνώση ή αν αυτή η γνώση είναι ικανή να στερήσει την Αγάπη, νομίζω ότι κάτι δεν πάει καλά και με τα δύο.

«Ο,τι αξίζει στον άνθρωπο είναι να έχει να πει μια ιστορία» γράφει ο Γιώργος Χειμωνάς. Εσείς τι πιστεύετε;

Κ.Γ.:Δεν ξέρω αν «ό,τι αξίζει στον άνθρωπο είναι να έχει να πει μια ιστορία», πολλές φορές ο τρόπος που θα επιλέξεις να πεις μια ιστορία μπορεί να είναι πολύ πιο σημαντικός και ενδιαφέρον και αξιοσημείωτος από την ίδια την ιστορία.

Ε.Ρ.:Πιστεύω ότι κάθε άνθρωπος έχει μια ιστορία άξια να ακουστεί από έστω άλλον έναν άνθρωπο. Και αυτό είναι ευλογία και για τους δύο.

Τι θα θέλατε να αποκομίσει ο θεατής φεύγοντας από την παράσταση; Με τι να προβληματιστεί;

Κ.Γ.:Κατά τη διάρκεια της παράστασης δημιουργείται ένα έργο τέχνης σε πραγματικό χρόνο, με την παρουσία και τη συμμετοχή όλων των σωμάτων και των πραγμάτων  που βρίσκονται στην αίθουσα . Τι απόηχο θα αφήσει αυτό το βίωμα σε κάθε σώμα είναι κάτι το μοναδικό και κάτι δικό του που μπορεί να το κάνει ό,τι θέλει. Δεν εξαρτάται επί της ουσίας από μένα και καλύτερα αν θέλετε τη γνώμη μου.  

Ε.Ρ.:Δεν ξέρω. Αλλά θέλω να πω μια ιστορία.

Γυναικοκτονίες, δολοφονίες, φασισμός, εμπορία ανθρώπων, διαφθορά. Αυτές είναι μόνο κάποιες από τις λέξεις που συνοψίζουν την κατάσταση στην κοινωνία μας. Αποτελούν και παράδειγμα του “τέρατος” που κρύβει μέσα του ο άνθρωπος;

Κ.Γ.:Τα παραπάνω που αναφέρετε είναι κατεπείγοντα και κεντρικά ζητήματα της κοινωνίας μας όπως είναι και ο ταξικός πόλεμος που βιώνουμε καθημερινά, η έμφυλη βία, ο ρατσισμός , το τεράστιο έγκλημα του προσφυγικού με τις καθημερινές κρατικές δολοφονίες και απαγωγές κ.α. Ο Χειμωνάς βέβαια όταν αναφέρεται στον Τ. ως τέρας έχω την αίσθηση ότι δεν βλέπει τη λέξη αυτή μόνο με αυτή την έννοια , με το έγκλημα που διαπράττεται αλλά  κυρίως επιχειρεί να αντικρύσει συνολικά  τη λειτουργία  του τραύματος, της πληγής το οποίο αγγίζει επίσης πολύ πυρηνικά ζητήματα της ανθρώπινης κατάστασης. Θυμηθείτε ό,τι ο άνθρωπος έρχεται πρώτη φορά στον κόσμο με ένα μεγάλο κλάμα, μια κραυγή. Η ίδια η γέννησή μας μοιάζει με ένα τραύμα.

Ε.Ρ.:Αυτό ακριβώς εννοούσα νωρίτερα, στο “μέχρι πού” της βίας. Όμως έτσι όπως σκέφτομαι τη ζωή, το τέρας δεν είναι κάτι που κρύβει κανείς και έγκειται σε μια μαγικά κακή στιγμη να ορμήσει έξω, αλλά είναι κάτι που λίγο λίγο αναθρέφει και μοιραία μια μέρα θα τον εχει καταλάβει ολόκληρο.

Τελικά πώς θα μπορέσουμε να επιβιώσουμε και να σκοτώσουμε αυτό το “Τέρας”;

Κ.Γ.:Το «Τέρας» ως συνολική λειτουργία του τραύματος και της πληγής, δεν νομίζω ότι μπορείς να το σκοτώσεις, μπορείς να το θάψεις για κάποιο διάστημα, αλλά αυτό ακόμα εκεί είναι και εξακολουθεί να συνεχίζει να σου ληστεύει τη ζωή. Το τραύμα δεν αφορά μόνο τη στιγμή που συμβαίνει, αλλά και όλες τις μελλοντικές στιγμές της ζωής σου που έρχεται και «στα ξανασκάει» ή που λειτουργεί υπόκωφα  και σου ληστεύει ξανά τη ζωή.

Μάλλον να το αναγνωρίσεις και να το αποδεχτείς μπορείς για αρχή και αυτό θέλει κατάλληλη εργασία  και χρόνο και ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, και δυνατότητα πρόσβασης σε όλα τα παραπάνω εννοείται, κάτι που δεν είναι εύκολο και αυτονόητο για πάρα πολλούς ανθρώπους. Η αναγνώριση και η αποδοχή όμως μπορεί πάλι με κατάλληλη εργασία και χρόνο και ένα υποστηρικτικό περιβάλλον , να οδηγήσει στην αλλαγή. Να τονίσω πως μιλάω με βάση τα δικά μου βιώματα και εμπειρίες που έχω  μέχρι τώρα και το τι έχει λειτουργήσει στη δική μου ζωή. Μπορεί να υπάρχουν και τραύματα που δεν φτιάχνουν κάπως, μπορεί και να μην επιθυμεί κάποιο άτομο να φτιάξει ένα ακόμα τραύμα στη ζωή του.

Ε.Ρ.:Θέλω να κρατήσω μέσα μου την παιδική σοφή ελπίδα το τέρας να μη χρειάζεται να θανατωθεί, αλλά να αγαπηθεί. Η ορμή της καταστροφής σημαίνει ότι είναι η ώρα για μια νέα δημιουργία.

Πληροφορίες:

Μικρό Θέατρο Κεραμεικού: Ευμολπιδών 13, Γκάζι (3′ από μετρό Κεραμεικού), τηλ: 210 3410251
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00

Διάρκεια: 65 λεπτά

Τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ (γενική είσοδος), 12 ευρώ (μειωμένο)

Προπώληση: https://www.viva.gr/tickets/theater/mythistorima/