[…] Το πρόβλημα με τη Σταματία είναι ότι αδυνατεί να παρακολουθήσει και να αποδεχτεί τη ζωή που προχωράει δίπλα της. Στέκει καρφωμένη σ’ ένα νεκρό παρελθόν. Επιμένει πεισματικά να βλέπει τα πάντα μέσα από τα δικά της παραμορφωτικά γυαλιά, καταλήγοντας άλλοτε τραγική και άλλοτε κωμική φιγούρα. Προσκολλημένη σε αυτό που η ίδια θεωρεί εθνικά, ηθικά και θρησκευτικά σωστό, καταλήγει να έρθει σε ρήξη με το περιβάλλον της και να μείνει κατάμονη. […] Ο σκηνοθέτης Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος μιλά για τη Σταματία, το γένος Αργυροπούλου, την παράσταση που ανέβασε πρόσφατα στο Θέατρο του Νέου Κόσμου.

«Πριν από λίγες μέρες ανέβασα στο Θέατρο του Νέου Κόσμου τη Σταματία, το γένος Αργυροπούλου του Κώστα Σωτηρίου. Τον Κώστα, που είναι πεζογράφος (και άλλα πολλά), δεν τον γνώριζα καθόλου, το κείμενο έφτασε ως εμένα μέσω ενός κοινού φίλου, αλλά με κέρδισε εξαρχής και αποφάσισα να το σκηνοθετήσω.
 
Πρόκειται για την αφήγηση μιας γυναίκας, όπου ζωντανεύουν εικόνες και μυρωδιές από τη ζωή και την κοινωνία μιας ολόκληρης πεντηκονταετίας. Στο φόντο αυτής της αφήγησης περνάνε, σαν σε κινηματογραφική ταινία, τα γεγονότα μιας ταραγμένης ιστορικής περιόδου, τα μετεμφυλιακά χρόνια, η δικτατορία, η μεταπολίτευση.

Πολλές φορές είχα σκεφτεί, εδώ και χρόνια, να κάνω μια παράσταση με ραχοκοκαλιά τα ιστορικά γεγονότα που έζησε η γενιά μου και η προηγούμενη, από το τέλος του Εμφυλίου ως τις μέρες μας.

Δεν τα έχω ζήσει βέβαια τα καθαυτό μετεμφυλιακά χρόνια, αλλά μεγάλωσα μέσα στο κλίμα τους, με διαμόρφωσαν.
 
Θεατρικά θα μπορούσε να είναι μια υπερπαραγωγή, με όλους τους κινδύνους που ενυπάρχουν σ’ αυτά τα εγχειρήματα. Ο καθένας στο είδος του όμως, κι εμένα δεν μου ταιριάζει αυτή η κλίμακα.
 
Είχα όμως την τύχη να βρω τη Σταματία. Ένα κείμενο στον αντίποδα του έπους, ανοιχτό στη σκηνοθεσία, ταιριαστό για το Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου.

Η ηρωίδα του έργου, γεννημένη στη δεκαετία του ᾽30, αφηγείται στη μέση ηλικία της τα γεγονότα της ζωής της, που την έχουν οδηγήσει σ᾽ένα αδιέξοδο μοναξιάς. Κόρη ανώτερου δημοσίου υπαλλήλου, βαμμένου αντικομμουνιστή, αρραβωνιασμένη στα 17 της με λοχαγό του Εθνικού Στρατού, χάνει λίγο μετά τον αρραβώνα τον καλό της, και κλείνει μια για πάντα το κεφάλαιο του έρωτα στη ζωή της.

Μετά το θάνατο του πατέρα και στη συνέχεια της μητέρας της, επανασυνδέεται με το μαύρο πρόβατο της οικογένειας, την αδελφή της, που είναι παντρεμένη με αποφυλακισμένο αριστερό, και αφοσιώνεται ψυχή τε και σώματι στα ανίψια της, που όμως μεγαλώνοντας θα διαψεύσουν όλες τις προσδοκίες της.
 
Το πρόβλημα με τη Σταματία είναι ότι αδυνατεί να παρακολουθήσει και να αποδεχτεί τη ζωή που προχωράει δίπλα της. Στέκει καρφωμένη σ’ ένα νεκρό παρελθόν. Επιμένει πεισματικά να βλέπει τα πάντα μέσα από τα δικά της παραμορφωτικά γυαλιά, καταλήγοντας άλλοτε τραγική και άλλοτε κωμική φιγούρα. Προσκολλημένη σε αυτό που η ίδια θεωρεί εθνικά, ηθικά και θρησκευτικά σωστό, καταλήγει να έρθει σε ρήξη με το περιβάλλον της και να μείνει κατάμονη.

Γυναίκες σαν τη Σταματία έχουμε όλοι γνωρίσει στη ζωή μας και ίσως έχουμε καταπιεστεί από αυτές. Ως θεατρικό πρόσωπο όμως την αγάπησα, γιατί στο κείμενο του Σωτηρίου ο μόνος άνθρωπος που καταστρέφει η Σταματία, το θύμα του στενού μυαλού και των εμμονών της, είναι ο εαυτός της.

Μίλησα προηγουμένως για την κοινωνία του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, που έβγαινε μέσα από τον πόλεμο και τον εμφύλιο, βαθιά διχασμένη, που ωστόσο αλλάζει γρήγορα. Τεκμήριο του κοινωνικού διχασμού είναι και η γλώσσα που μιλάει η Σταματία, μια καθαρεύουσα που κολάκευε τις ταξικές φαντασιώσεις των μικροαστών, ανακατεμένη με τους χυμούς της δημοτικής, που αναπόφευκτα χρησιμοποιεί και η ίδια, και φυσικά το περιβάλλον της.
 
Το γλωσσικό αυτό μείγμα συντείνει στο κωμικό αποτέλεσμα της παράστασης, μαζί με την αφέλεια της ηρωίδας, τον απωθημένο ερωτισμό της, κλπ. Βέβαια δεν είναι μόνο κωμωδία η Σταματία (αν και τα γέλια δε σταματούν στο Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου), είναι και δράμα, γιατί ο θεατής την παρακολουθεί να χάνει ένα προς ένα όλα τα στηρίγματα της ζωής της και να σπρώχνεται, σαλεμένη σχεδόν, σ’ ένα άγριο περιθώριο. Ωστόσο, όπως συμβαίνει στη ζωή και ακόμα πιο συχνά στο θέατρο, γέλιο και κλάμα είναι αξεδιάλυτα δεμένα.

Στο πρόσωπο της Ελένης Ουζουνίδου βρήκα την ιδανική ερμηνεύτρια της Σταματίας, μια σπουδαία ηθοποιό που με μεγάλη μαεστρία μπορεί να περνάει από το τραγικό στο κωμικό. Η συνεργασία μας ήταν εύκολη, από αυτές τις σπάνιες φορές που λόγω καλής επικοινωνίας η δουλειά γίνεται παιχνίδι και χαρά. Τη θεωρώ φίλη μου και χαίρομαι να δουλεύω μαζί της.-»

“Σταματία, το γένος Αργυροπούλου” του Κώστα Σωτηρίου

Θέατρο του Νέου Κόσμου, Δώμα (Athens)

Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος
Παίζει η Ελένη Ουζουνίδου

Σκηνικά-Κοστούμια Μαγδαληνή Αυγερινού
Μουσική επιμέλεια Νέστορας Κοψιδάς
Σχεδιασμός φωτισμών Σάκης Μπιρμπίλης

Διάρκεια παράστασης έως 11 Ιανουαρίου 2015