Ένας διάλογος του παρελθόντος με το παρόν, που έχει να πει πολλά για το μέλλον. Μία συζήτηση που γίνεται κραυγή. Κραυγή αντιπολεμική, σε μία εποχή που ο πόλεμος και ο ξεριζωμός είναι μπροστά στην «Πόρτα» μας και πάλι.

Η θεατρική παράσταση «Πόρτα», ανοίγει την αυλαία και παρουσιάζει το τραγικό σκηνικό που αφήνει πίσω ο πόλεμος και μας κάνει να αναρωτηθούμε αν αυτός αποζημιώνεται…

Λίγα λόγια για την υπόθεση

Πρωταγωνίστρια μια αντι-ηρωίδα, η Έυα. Μία γυναίκα που μέσα στη δίνη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μεταφέρεται ως όμηρος από την Ελλάδα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Χρόνια μετά θα βρεθεί αντιμέτωπη με την «κορυφαία μέρα της ζωής της». Η μέρα της αποζημίωσης έχει φτάσει. Θα προλάβει όμως να την αποζημιώσει για την ζωή που μπαίνοντας στο τρένο του κατακτητή δεν πρόλαβε να… κατακτήσει;

Στη σκηνή η Εύα του σήμερα και η Εύα του Πολέμου… παράλληλα. Χωρίς να μιλάνε μεταξύ τους, καταφέρνουν να πούνε πολλά. Πίσω από την Εύα μία αληθινή γυναίκα και μία αληθινή ιστορία. Όχι μόνο δική της, αλλά και των χιλιάδων θυμάτων του ναζισμού στην Ελλάδα κι ολόκληρη την Ευρώπη, που καμία αποζημίωση, όσο σημαντική κι αν είναι για λόγους ηθικής, δεν είναι αρκετή για να τους δώσει πίσω τη ζωή που έγινε θυσία στην ιδεοληψία ενός ανθρώπου (;) που ήθελε να κατακτήσει τις ζωές όλων.

Η αληθινή ιστορία πίσω από την παράσταση

Η συγγραφέας της «Πόρτας» Φωτεινή Νταφοπούλου, αποκαλύπτει στο tvxs.gr την ιστορία της Εύας, που δεν είναι άλλη από την αληθινή ιστορία της μητέρα της.

«Η ιστορία της Πόρτας είναι αληθινή απ’ την αρχή ως το τέλος. Η οικογένεια μου διώχτηκε κυρίως για τη δράση του κομουνιστή αδελφού της μητέρας μου, Χρήστου, και εν γένει για τα πολιτικά ιδεώδη της. Η Ευαγγελία ή Εύα έζησε την ομηρεία με τη μορφή της δουλικής και καταναγκαστικής εργασίας στη λάγκα Νο 4, σε στρατόπεδο εργασίας στη Βιέννη», θα πει η συγγραφέας και σκηνοθέτιδα της παράστασης.

Η επιστροφή στην πατρίδα μετά τη λήξη του Πολέμου δεν ήταν πιο εύκολη από την εποχή της ομηρείας. Η Εύα κατάφερε να συνεχίσει τη ζωή της, το βίωμα δεν την εγκατέλειψε, όμως, ποτέ. Έζησε, μέχρι τέλους, με τον εφιάλτη του πολέμου και των συνεπειών του, με το φόβο των πάσης φύσεως διώξεων. «Πάντα οι διηγήσεις της έκλειναν ένα αντιπολεμικό μένος…», θα πει η κόρη της.

Αφορμή για τη συγγραφή του έργου αποτέλεσε ένα δημοσίευμα πριν κάποια χρόνια όταν η ίδια διάβασε την ιστορία μιας άλλης γυναίκας σαν την μητέρα της, που την ίδια ακριβώς περίοδο έζησε, πανομοιότυπα, την ίδια ομηρεία με εκείνη. Όπως ανέφερε το δημοσίευμα, η αυστριακή πρεσβεία καλούσε όσους είχαν μεταφερθεί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της χώρας να επικοινωνήσουν με τα γραφεία της.

«Μετά από τηλεφώνημά μου, μου έστειλαν ερωτηματολόγιο, στο οποίο η Ευαγγελία έπρεπε να απαντήσει, δίνοντας στοιχεία για την εκεί παραμονή της. Απαντήθηκαν όλα και η Πρεσβεία, μετά από έλεγχο των αρχείων τους στη Βιέννη, μας ενημέρωσε ότι το Ταμείο Αποζημιώσεων της αποδίδει αποζημίωση», θυμάται. Η αποζημίωση ήταν μόλις 2.543,55 ευρώ! Τόσο κοστολόγησαν τη ζωή που δεν έζησε.

Κι επειδή στοιχείο κάθε καλού σεναρίου είναι η ανατροπή και η ζωή ως γνωστόν είναι αυτή που γράφει τα καλύτερα ή στη συγκεκριμένη περίπτωση χειρότερα σενάρια… η Φωτεινή Νταφοπούλου θα πει: «Εκείνο όμως που λειτούργησε σημειολογικά, ήταν η μοιραία σύμπτωση γεγονότων, όταν την “κορυφαία” ημέρα της ζωής της, την ημέρα του θανάτου της, κατέστη πληρωτέα η επιταγή της αποζημίωσης, με το άνω ποσό…που, λίγο ως πολύ, ήταν το “έξοδο” της ημέρας. Ειρωνεία…ή παιγνίδι της ζωής;», θα αναρωτηθεί.

Έτσι γεννήθηκε η «Πόρτα».

Όλοι οι πόλεμοι είναι ίδιοι

Σε μία εποχή που ο πόλεμος σφυροκοπά και πάλι τους λαούς του κόσμου και οι κατατρεγμένοι του καταφθάνουν με τα παιδιά και τα λιγοστά τους υπάρχοντα στα χέρια, με κάθε μέσο κι οδηγό την ελπίδα, η παράσταση της Φωτεινής Νταφοπούλου μας ανοίγει μια «Πόρτα» και μας αφήνει να κρυφοκοιτάξουμε τι σημαίνει αυτό. Γιατί όλοι οι πόλεμοι είναι στα αλήθεια ίδιοι.

Όπως λέει στο tvxs.gr η Έλενα Πετροπούλου, η ταλαντούχα νεαρή ηθοποιός που παίζει την Εύα νέα, «η Πόρτα στέλνει ένα αντιπολεμικό μήνυμα στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον. Μήνυμα που δείχνει την αγριότητα, τη φρίκη και τη ματαιότητα του πολέμου. Είναι ένα κείμενο που μέσα από τη σκληρή του αλήθεια καταφέρνει να καταγγείλει τον πόλεμο μέσα από την πραγματικότητά του». Και πως νιώθει που, αν και για λίγο, στη σκηνή μπαίνει στο πετσί ενός ανθρώπου που έζησε την τραγωδία; «Το μόνο που μπορεί να βιώνει μια ηθοποιός όταν καλείται να υποδυθεί ένα κορίτσι έρμαιο της φρίκης του πολέμου είναι λύπη. Λύπη για την αποκρουστικότερη μορφή παρουσίας του ανθρώπου επί της γης», θα πει.

Η Κλαίρη Μπάμπαλη, που πολύ επιτυχημένα γίνεται ένα με την Εύα μετά τον Πόλεμο, περιγράφει από την πλευρά της την εμπειρία της μέσα από την Πόρτα ως «ένα πολύ σκληρό και βίαιο ταξίδι», που της ξυπνά το ένστικτο επιβίωσης. Η παράσταση έρχεται να συμπληρώσει το παζλ των προσωπικών της εμπειριών, λέει, και στέλνει το μήνυμα ότι δεν πρέπει να ξεχνάμε.

Στο ταξίδι αυτό, η μνήμη «χορεύει» απ’ τη μια συναισθηματική κατάσταση στην άλλη με οδηγό την Πέννυ Μποεδώφ, που με τις χορογραφίες της συνδέει τις δύο ηρωίδες χρονικά επί σκηνής. «Με το να μπαίνεις σε αυτή την ψυχολογία , απλά γεύεσαι μια ”υποψία” των συναισθημάτων που βιώνουν οι άνθρωποι σε μια τέτοια κατάσταση», λέει στο tvxs.gr. «Με την συμμέτοχη μου στο έργο μπόρεσα και ”τρύπωσα” στο βαγόνι 12… που έφερε πίσω τους Έλληνες από την Βιέννη . “Τρύπωσα” στο τρένο που έφερε πίσω και τον πάτερα μου. Σίγουρα όλη αυτή την ιστορία την νιώθω διαφορετικά μετά από αυτή την παράσταση», σημειώνει.

Οι ατάκες που ξεχωρίζουν

Οι δύο ηθοποιοί και η χορεύτρια της «Πόρτας» ξεχωρίζουν για εμάς τις ατάκες που ξεχωρίζουν για εκείνες.

«Γιατί ο πόλεμος δεν ήταν δικός μου, δεν ήταν δικός σου, δεν ήταν δικός μας, ήταν των αφεντικών μας».

«Αυτή είναι η πιο σημαντική ατάκα του κειμένου. Λόγια της μικρής Εύας που συμπυκνώνουν σε τρεις γραμμές την βαρβαρότητα του πολέμου. Ενός πολέμου που ποτέ δεν έχει νικητές και νικημένους, παρά μόνο θύματα», θα πει η Έλενα Πετροπούλου.

«Ερωτεύθηκα χωρίς όρια. Γιατί το έζησα μια φορά Επιβιωσα,αλλα τώρα έχω ασπίδες».

Αυτή είναι η ατάκα που διαλέγει η Κλαίρη Μπάμπαλη, καθώς στην παράσταση εξιστορεί τον έρωτα της Εύας για έναν Ιταλό στρατιώτη, που οι εποχές τους ανάγκασαν να μην τον ζήσουν ποτέ.

«Ο πόλεμός τους σκοτώνει ό,τι άφησε όρθιο η ειρήνη τους».

Για την Πέννυ Μποεδώφ, η ουσία του έργου βρίσκεται σε αυτή την φράση. «Αυτή η πρόταση και μόνο, δείχνει πόσο καλά είναι στημενο το παιχνίδι αυτών που ορίζουν τα πράγματα. Σε έναν τέτοιο φαύλο κύκλο, υπάρχει άραγε ελπίδα;», θα διερωτηθεί.

Η γυναίκα που έχει γράψει όλες τις ατάκες εξηγεί γιατί επιλέγει να διηγηθεί σήμερα την ιστορία αυτή. «Κατάφωρη ανάγκη για κραυγή. Πόλεμοι γύρω μας, δίπλα μας, μέσα στα σπίτια μας. Ξεριζωμοί λαών. Η ανθρωπότητα σε κάθε μορφή ομηρείας. Η προσφυγιά δεν τελειώνει, αντίθετα μεγαλώνει. Κι ενώ η περιπέτεια της Εύας είχε από παλιά, έτσι κι αλλιώς, μια διάσταση συναισθηματική και ρομαντική, τώρα όσο ποτέ άλλοτε, γίνεται απόλυτα πολιτική. Η “Πόρτα” λοιπόν, εκτός από την υπενθύμιση της ουτοπίας των πολέμων, μας λέει ακόμη, ότι η ιστορία των λαών, δυστυχώς, επαναλαμβάνεται, με διαφορετικό “concept” κάθε φορά, κατά πώς δηλαδή το θέλουν τα εκάστοτε αφεντικά…».

Αποζημιώνεται ο πόλεμος;

Οι Εύες σε αυτή τη χώρα είναι πολλές. Καλάβρυτα, Δίστομο, Χορτιάτης, Κομμένο και χίλια περίπου ακόμα αναγνωρισμένα και μη μαρτυρικά χωριά, μαρτυρούν ότι υπάρχει ένα χρέος ηθικό από τον ηθικό και φυσικό αυτουργό σε αυτούς που έμειναν πίσω να θρηνούν τους νεκρούς τους.

Αν και μέσα από την παράσταση καταδεικνύεται πόσο μάταιο και μηδαμινό είναι το να πληρώνεις τον πόλεμο που έζησε κάποιος με ένα χρηματικό ποσό, τόσο η συγγραφέας της «Πόρτας» όσο και οι ηθοποιοί λένε με μια φωνή ότι οι πολεμικές οφειλές, οφείλουν να δοθούν στα θύματα του ναζισμού.

«Η έννοια της επανόρθωσης έχει πολλές μεταφράσεις. Κι αν μιλήσουμε για υλικές, ναι, είναι ΔΙΚΑΙΩΜΑ των θυμάτων να τις απαιτήσουν και ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ των υπαίτιων να πληρώσουν», θα πει η Φωτεινή Νταφοπούλου.

«Όταν όμως πρόκειται για ζωές που χάθηκαν, ποια μπορεί να είναι η επανόρθωση ή η αποζημίωση; Εδώ, ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ, όσο κι αν ο λαός θέλει να λέει ότι οι νεκροί δεν ξαναγυρίζουν, ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΙ να ισχύει και μάλιστα πιο δυνατό. Διότι η όποια αποζημίωση , εκτός από μορφή επανόρθωσης, κατ΄αρχήν, αποτελεί απόφανση και έμμεση ομολογία των εγκλημάτων που διαπράχτηκαν», εξηγεί.

«ΟΙ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΩΣΗ….», θα καταλήξει.

Κι έχει δίκιο…

Για δύο ακόμα παραστάσεις

Μετά από έναν πολύ επιτυχημένο κύκλο παραστάσεων η «Πόρτα», αποτελεί σίγουρα μια παράσταση που αξίζει να δείτε. Ανεβαίνει αύριο και την ερχόμενη Πέμπτη για τελευταία φορά… Τουλάχιστον προς το παρόν.

Συντελεστές

Κείμενα-Σκηνοθεσία: Φωτεινή Νταφοπούλου

Χορογραφίες: Πέννυ Μποεδώφ
Φωτισμοί-Video: Γιώργος Κουρμούζας
Οργάνωση παραγωγής: Φωτεινή Νταφοπούλου

Παίζουν (με σειρά εμφάνισης):  Κλαίρη Μπάμπαλη, Έλενα Πετροπούλου
Χορεύει η Πέννυ Μποεδώφ

Πληροφορίες

Είδος: Μονόπρακτο, Βιογραφικό
Διάρκεια: 70 λεπτά
Ημέρες και Ώρες Παραστάσεων: Πέμπτη στις 20:30
Τιμές εισητηρίων: Γενική είσοδος 10 ευρώ, Φοιτητικό-ανέργων 5 ευρώ

ΘΕΑΤΡΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ
Παραμυθίας 27 και Μυκάλης, Κεραμεικός
2103457904, 6983697341, 6977618347
https://www.paramithias-theater.gr/

Επισκεφτείτε τη σελίδα του θεάτρου στο  facebook: Θέατρο Παραμυθίας
https://www.facebook.com/TheatroParamythias/?fref=ts