Το 2000, ο κορυφαίος Ούγγρος σκηνοθέτης Μπέλα Ταρ, μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη το βιβλίο του Λάσλο Κραζναχορκάι. Με αφορμή την συμπλήρωση 25 χρόνων από την παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών, εκμεταλλευόμαστε την ευκαιρία για να θυμηθούμε μία από τις 100 σημαντικότερες ταινίες του 21ου αιώνα.

Ένας ταχυδρομικός υπάλληλος σε μια επαρχιακή πόλη, φαίνεται να είναι ο μόνος υπερασπιστής μιας ανθρωπότητας προς εξαφάνιση, καθώς μια σειρά από περίεργες καταστάσεις, οδηγούν τους κατοίκους σε εξέγερση.

«Τα έργα του Μπέλα είναι οργανικά και στοχαστικά στις προθέσεις τους. Οι ταινίες του στοχάζονται πάνω στη ζωή με τρόπο που είναι σχεδόν αδύνατο να βρεις σε μια συνηθισμένη μοντέρνα ταινία. Και πλησιάζουν τόσο περισσότερο στους αληθινούς ρυθμούς της ζωής, που είναι σαν να παρακολουθείς τη γέννηση ενός καινούργιου Σινεμά. Είναι ένας από τους λίγους αυθεντικούς οραματιστές κινηματογραφιστές.» – Γκας Βαν Σαντ

Στην κεντρική πλατεία μιας επαρχιακής πόλης, μέσα στην παγωνιά, εκατοντάδες ανθρώπων στέκονται γύρω από μια σκηνή τσίρκου και περιμένουν να δουν την κεντρική ατραξιόν, που δεν είναι άλλη από το βαλσαμωμένο κουφάρι μιας αληθινής φάλαινας.

Κόσμος συνεχίζει να έρχεται από όλα τα σημεία της πεδιάδας. Η άφιξη του κήτους, η ανθρωποπλημμύρα και το τσουχτερό κρύο πυροδοτούν μια αλυσίδα από ανεξέλεγκτα πάθη, μίση, αντιπαλότητες και φιλοδοξίες και όλοι αυτοί οι άνθρωποι ξαφνικά εξεγείρονται.

Μόνος, μέσα στο ανώνυμο και επιθετικό πλήθος, ο Γιάνος Βάλουσκα, ένας αλαφροΐσκιωτος και ονειροπαρμένος ταχυδρομικός υπάλληλος, μοιάζει να είναι ο τελευταίος υπερασπιστής μια ανθρωπότητας που βαίνει ολοταχώς προς το χείλος της αβύσσου.

Ένα αυθεντικό κινηματογραφικό αριστούργημα, το φιλμ «Οι Αρμονίες του Βερκμάιστερ / Werckmeister Harmonies» του Μπέλα Ταρ, είναι βασισμένο στο μυθιστόρημα «Η μελαγχολία της αντίστασης», του στενού του συνεργάτη και συγγραφέα, Λάσλο Κραζναχορκάι, ο οποίος συμμετέχει και στη δημιουργία του σεναρίου.

Ένα μετα-αποκαλυπτικό κινηματογραφικό αριστούργημα, σημείο αναφοράς στην μοναδική φιλμογραφία του κορυφαίου Ούγγρου σκηνοθέτη Μπέλα Ταρ. Η ταινία πραγματεύεται με τρόπο αδυσώπητο το θέμα της αναζήτησης της αρμονίας μέσα στο χάος.

Ασπρόμαυρα μονοπλάνα που καταγράφουν αλληγορικές εικόνες, με μια επαναλαμβανόμενη μελαγχολική μουσική υποβάλλοντας τον θεατή στη δημιουργία μιας άλλης διάστασης. Μία από τις πιο μυστηριώδεις, γοητευτικές, μαζί και εφιαλτικές, ταινίες του 21ου αιώνα, που κατακλύζεται από αποκαλυπτικές βιβλικές αναφορές και σύμβολα.

Μπέλα Ταρ / Bela Tarr

Γεννήθηκε στις 21 Ιουλίου του 1955, στο Πεκ της Ουγγαρίας. Από τα 16 του αρχίζει να γυρίζει ερασιτεχνικά βίντεο super 8. Αργότερα εργάστηκε στο Εθνικό Οίκο Κουλτούρας και Ανάπλασης. Τα ερασιτεχνικά φιλμάκια του, τράβηξαν την προσοχή των ανθρώπων του στούντιο Bela Balazs, που τον βοηθούν να γυρίσει την πρώτη του ταινία.

Μετά από μια σειρά έργων που συνδυάζουν τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό με τον ανθρωποκεντρισμό, συνεργάζεται μόνιμα με τον συγγραφέα Λάζλο Κραζναχορκάι (Laszlo Krasznahorkai), αλλά και με τη σύζυγό του και μοντέζ των έργων του Ανιές Χρανίτζκι (Agnes Hranitzky), σε μια σειρά ταινιών με εντελώς προσωπική αφηγηματική, εικαστική αλλά και φιλοσοφική άποψη.

Το σύνολο του έργου του έχει προβληθεί στα μεγαλύτερα φεστιβάλ (Τορόντο, Μόντρεαλ, Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Θεσσαλονίκη), ενώ οι επιφανέστεροι κριτικοί (Susan Sontag, Jonathan Rosenbaum, Roger Ebert), αλλά και πολλοί σημαντικοί σκηνοθέτες (Jim Jarmush, Gas Van Sant), τον κατατάσσουν δικαίως ανάμεσα στους κορυφαίους δημιουργούς όλων των εποχών.

Από το 1977 και την πρώτη του δημιουργία «Οικογενειακή Φωλιά» – τότε που κατά δήλωση του ίδιου: «Δεν χτυπήσαμε την πόρτα να μας ανοίξουν αλλά την ρίξαμε με μια κλωτσιά» – ο Μπέλα Ταρ, ακολουθεί έναν δρόμο που ο ίδιος άνοιξε, μια συνεχή πορεία εκ νέου ανακάλυψης του εαυτού του και του Σινεμά, μια διαδρομή με αναπάντεχους όσο και γοητευτικούς σταθμούς.

Δεν πρόκειται για μια άσκοπη περιπλάνηση αλλά για μια εξελικτική διαδικασία προς την διαμόρφωση μιας νέας κινηματογραφικής γλώσσας, έτσι ώστε το κινηματογραφικό προϊόν να αναχθεί σε αυθεντικό έργο τέχνης, αποκαλυπτικό και ανήσυχο, θαυμαστό και απειλητικό, μια τροχιά αναζήτησης για τους θεατές που θα αναζητήσουν τα έργα του σπουδαίου Ούγγρου, καλλιτέχνη.

Κάθε έργο του Μπέλα Ταρ, είναι μία προσπάθεια καλλιτεχνικής προσέγγισης της ανθρώπινης πραγματικότητας, στην γυμνή χαοτική μορφή της, απαλλαγμένη από φτιασίδια, δραματουργικά τεχνάσματα και κάθε είδους αφηγηματικές – τεχνικές συμβάσεις.

Ο φακός του βυθίζεται στο χάος του ανθρώπινου ψυχισμού, καθώς θα βουτήξει για τα καλά στην κόλαση εντός μας. Κάθε ταινία του ένα νέο στρίψιμο της βίδας, μια στροφή που απαλλάσσεται από τις συμβάσεις που κρύβουν την αλήθεια. Το χρώμα, την συμβατική αφήγηση, την καθιερωμένη «ανάπτυξη των χαρακτήρων», τη διάρκεια των πλάνων, το «κινηματογραφικό δίωρο», την χρήση της μουσικής και της ηχητικής μπάντας, ακόμα και την στάνταρ διαδικασία προπαραγωγής και εκτέλεσης ενός φιλμ.

Ο κόσμος του Μπέλα Ταρ είναι οι εσωτερικοί πνευματικοί λαβύρινθοι κάποιων περιθωριακών της ζωής σε κρίσιμες φάσεις και συνδιαλέγεται κατευθείαν με τον θεατή. Υπάρχει το κάδρο, οι ρυθμοί, οι κινήσεις της μηχανής, τα ανθρώπινα σώματα, η μουσική των οργάνων και των πλάνων, η ανθρώπινη φωνή, η ατμόσφαιρα. Δηλαδή, όλα εκείνα τα βασικά συστατικά του Σινεμά από την πρώτη ώρα της γέννησής του.

«Οι ταινίες του Μπέλα Ταρ μας θυμίζουν την παράξενη και πανέμορφη δυνατότητα του αφηγηματικού Σινεμά που τόσο συχνά βρίσκεται πίσω από προβλέψιμες συμβάσεις και φόρμουλες. Μια ασυνήθιστη εμπειρία. Ένα ασυνήθιστο ονειρικό κινηματογραφικό γεγονός. Έχει στοιχειώσει την ύπαρξή μου.» – Τζιμ Τζάρμους

Διαβάστε Επίσης:
Ο Μπέλα Ταρ και το αριστουργηματικό «Άλογο του Τορίνο»

Οι Αρμονίες του Βερκμάιστερ / Werckmeister Harmonies
Σκηνοθεσία: Μπέλα Ταρ, Ágnes Hranitzky (co-director)
Σενάριο: Μπέλα Ταρ, Λάζλο Κραζναχορκάι
Πρωταγωνιστούν: Λαρς Ρούντολφ, Πίτερ Φιτζ, Χάνα Σιγκούλα, Γιάνος Ντέρζι
Φωτογραφία: Πάτρι ντε Ράντερ
Μοντάζ: Ανιές Χρανίτζκι
Μουσική: Mihaly Vig
Έτος Παραγωγής: 2000
Χώρα Παραγωγής: Ουγγαρία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία
Διάρκεια: 145 λεπτά