«Ο Καταδικασμένος» / Αντλώντας έμπνευση από τον Τολστόι ο Κουροσάβα καταθέτει ένα υπαρξιακό αριστούργημα

Ένας στερημένος από χαρές δημόσιος υπάλληλος πληροφορούμενος ότι θα πεθάνει σύντομα, προσπαθεί να ζήσει κάποιες εφήμερες απολαύσεις, σταματώντας να πηγαίνει στη δουλειά και σπαταλώντας τις οικονομίες του σε διασκεδάσεις. Τελικά, αφιερώνει τις τελευταίες του ημέρες σε ένα κοινωνικό έργο μετατρέποντας έναν σκουπιδότοπο σε παιδική χαρά. Στην κηδεία του, συνάδελφοι και συγγενείς συγκεντρώνονται για να τον τιμήσουν, όμως καθένας έχει την δική του εκδοχή για τα κίνητρα και τον χαρακτήρα του μακαρίτη. Ο «Καταδικασμένος» του Ακίρα Κουροσάβα προβάλλεται στο 30ό Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας.

Ads

Η πλοκή της ταινίας, επικεντρώνεται σε έναν μεσήλικα γραφειοκράτη, ο οποίος πέρασε 30 χρόνια της ζωής του, στο ίδιο πόστο, στην ίδια υπηρεσία, χωρίς να έχει κάνει τίποτε άλλο στη ζωή του, παρά να δουλεύει. Κλονίζεται όμως, όταν μαθαίνει ότι έχει καρκίνο στο στομάχι και περίπου έξι μήνες με έναν χρόνο ζωής. Τότε αλλάζει σκεπτικό και θεωρία, προσπαθώντας να κάνει κάτι σημαντικό και ιδιαίτερο, κάτι που δεν έκανε σε όλη του ζωή.

Το σενάριο γράφτηκε από τον σκηνοθέτη, σε συνεργασία με τον Σινόμπου Χασιμότο και τον Χίντεο Ογκούνι, το οποίο επηρεάστηκε από το μυθιστόρημα του Λέοντος Τολστόι, «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς». Πρωταγωνιστεί ο Τακάσι Σιμούρα.

Ads

Τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται η ταινία είναι ο τρόπος ζωής, η γραφειοκρατία και η οικογενειακή ζωή που φθείρεται και χάνεται στην Ιαπωνία, την περίοδο εκείνη, θέμα που απασχόλησε ακαδημαϊκούς και κριτικούς. Η ταινία, συμπεριλήφθηκε στη λίστα του BBC Culture, με τις 100 καλύτερες ξενόγλωσσες ταινίες όλων των εποχών.

Ο Τακάσι Σιμούρα, από τους μόνιμους συνεργάτες του Ακίρα Κουροσάβα, προσφέρει απλόχερα μία πανανθρώπινη, συγκλονιστική ερμηνεία, στην οποία αποτυπώνει το δράμα της ανθρώπινης ψυχής. Αποτέλεσε την πιο αγαπημένη ταινία του σκηνοθέτη και τιμήθηκε στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου με την Αργυρή Άρκτο.

Ακίρα Κουροσάβα / Akira Kurosawa (23 Μαρτίου 1910 — 6 Σεπτεμβρίου 1998)

Ο Ακίρα Κουροσάβα γεννήθηκε στις 23 Μαρτίου του 1910 στην περιοχή Ομόρι του Τόκιο. Τελευταίο των οκτώ παιδιών του Ισαμού (Isamu) και της Σίμα (Shima) Κουροσάβα. Ο ίδιος αρχικά ήθελε να γίνει ζωγράφος, αλλά δεν έγινε δεκτός στην Ακαδημία Τεχνών.

Το 1936 γίνεται βοηθός του σκηνοθέτη Γιαμαμότο Κατζίρο (Yamamoto Kajirô), που δούλευε σε μια γιαπωνέζικη εταιρεία παραγωγής ταινιών κι εκεί γυρίζει το πρώτο του φιλμ: «Σουγκάτα Σανσίρο» (Sugata Sanshiirô – 1943), μια διασκεδαστική ταινία για την ιστορία του τζούντο.

Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, ο Κουροσάβα παράγει ταινίες πιο απλές κι εμπορικές, οι οποίες γεννιούνται υπό τον έλεγχο της στρατιωτικής κυβέρνησης της Ιαπωνίας, που λογοκρίνει αυστηρά ολόκληρη την πνευματική δημιουργία της εποχής και ευνοεί κυρίως την παραγωγή λογοτεχνικών και κινηματογραφικών έργων με πατριωτικό περιεχόμενο.

Το πρώτο φιλμ που γύρισε μετά τον πόλεμο, «Δεν λυπόμαστε την νεολαία μας» (1946), είχε σαν θέμα την ιστορία της Ιαπωνίας από την δεκαετία του ’30 ως το 1946. Η ταινία βασιζόταν στην «πτώση του Τακικάβα», που έλαβε χώρο το 1933 όταν ένας καθηγητής αναγκάσθηκε από την κυβέρνηση να παραιτηθεί εξ αιτίας των πολιτικών απόψεών του.

Τα επόμενα χρόνια ο Κουροσάβα γύρισε το σπουδαίο φιλμ «Ο μεθυσμένος άγγελος» (1948) και την ταινία που του επέφερε διεθνή εκτίμηση καθώς τον έκανε γνωστό παγκοσμίως. Ο λόγος βέβαια για το «Ρασομόν» του 1950, στο οποίο απονεμήθηκε ο «Χρυσός Λέων» στο κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Βενετίας του 1951. Η ταινία πραγματεύεται το θέμα της αλήθειας, της ανάμνησης και της πραγματικότητας. Σπουδαίες επίσης ταινίες του Κουροσάβα είναι οι: «Ο θρόνος του αίματος» (1957), «Επτά Σαμουράι» (1954), «Όνειρα» (1990), «Γιοτζίμπο» (1961), «Ραψωδία τον Αύγουστο» (1991), «Καγκεμούσα» (1980), «Ραν» (1985) κ.α.

Το 1990, η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου, βράβευσε τον κορυφαίο Ιάπωνα σκηνοθέτη με τιμητικό Όσκαρ, για την πολυσήμαντη προσφορά του, στον χώρο της Έβδομης Τέχνης, παραλαμβάνοντας το βραβείο, από τους Στίβεν Σπίλμπεργκ και Τζορτζ Λούκας. Η φιλμογραφία του Ακίρα Κουροσάουα περιλαμβάνει ορισμένες από τις πιο σπουδαίες κλασικές ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου, έργα – ορόσημα που άσκησαν επίδραση σε ομότεχνούς του και αγαπήθηκαν από το κοινό.

«Από την εποχή του ερχομού του ομιλούντος κινηματογράφου στις αρχές της δεκαετίας του ‘30, ένιωσα ότι είχαμε βάλει στο περιθώριο και ξεχάσει όλα αυτά που ήταν υπέροχα στις παλιές βωβές ταινίες. Με ενοχλούσε ακατάπαυτα η συνειδητοποίηση της αισθητικής απώλειας. Ένιωθα την ανάγκη να επιστρέψω στις πηγές του κινηματογράφου για να ξαναβρώ την ιδιαίτερη αυτή ομορφιά. Έπρεπε να επιστρέψω στο παρελθόν. Συγκεκριμένα, πίστευα ότι υπήρχε κάτι που μπορούσα να μάθω από το πνεύμα που χαρακτήριζε τη Γαλλική αβανγκάρντ της δεκαετίας του ‘20.» – Ακίρα Κουροσάβα