Εκατοντάδες ταινίες κυκλοφορούν κάθε χρόνο στον κινηματογράφο οι οποίες παράγονται μαζικά από studio μικρότερα και μεγαλύτερα σε όλο τον κόσμο. Καλύτερες ή χειρότερες στο μάτι του κάθε θεατή ή των κριτικών, λίγες είναι εκείνες που έχουν καταφέρει να διχάσουν και τις δύο αυτές μορφές του κοινού, λόγω του «ακραίου» περιεχόμενου τους ή λόγω των θεματικών τους.

Μέσα σε αυτές περιλαμβάνονται ταινίες που έχουν απαγορευτεί λόγω βασανισμών ζώων, λόγω ακραίου και βίαιου περιεχομένου αλλά και άλλες που έχουν προκαλέσει αντιδράσεις επειδή έχουν κάποια άλλη οπτική από την «καθιερωμένη» πχ μιας θρησκείας.

Ταινίες που προκάλεσαν δίκαια ή άδικα κριτικούς και κοινό

The Exorcist (Ο εξορκιστής) του Ουίλιαμ Φρίντκιν

Αφού μιλάμε για θρησκευτικές αντιδράσεις μία από τις ταινίες που δέχθηκε έντονο πόλεμο, λόγω της θεματικής αυτής, ήταν «Ο εξορκιστής» του Ουίλιαμ Φρίντκιν. Η ταινία αποτελεί ορόσημο για το σινεμά και το είδος του τρόμου με πολλές μεταγενέστερες και με πιο σύγχρονα μέσα, ταινίες να μην καταφέρνουν ακόμη και σήμερα να φτάσουν την ατμόσφαιρα της.

Η ταινία κυκλοφόρησε το 1973 και λόγω του «σατανικού» της περιεχομένου, της έντονης γλώσσας και των «βλασφημιών» κατηγορήθηκε ότι κρύβει κρυφά μηνύματα για κάλεσμα του Σατανά και γενικότερα ότι διαφθείρει του νέους. Αυτό, ωστόσο, δεν εμπόδισε την ταινία από το να βγάλει πάνω από 400 εκ. δολάρια παγκοσμίως, να σοκάρει τον κόσμο και να αλλάξει την κινηματογραφική ιστορία.

Serbian Film του Σρνταν Σπασόιεβιτς 

Μπορεί να μιλάμε ίσως για την πιο αμφιλεγόμενη ταινία του σύγχρονου κινηματογράφου και των τελευταίων δεκαετιών. Το Serbian Film, το σκηνοθετικό ντεμπούτο του σκηνοθέτη Σρτναν Σπασόιεβιτς, είναι ένα έργο που απαιτεί από τον θεατή να έχει πολύ γερή αντοχή. Η υπόθεση του έργου αφορά έναν πορνοστάρ που επιλέγει να συμμετάσχει σε μία “art house” ταινία με σκοπό να απομακρυνθεί από την βιομηχανία του πορνό. Τότε θα ανακαλύψει ότι συμμετέχει σε ένα κύκλωμα παιδοφιλίας και νεκροφιλίας.

Η προσωπική μου εμπειρία και άλλων δύο ατόμων που το παρακολουθήσαμε μαζί ήταν να μας προκληθούν κυριολεκτικά αναγούλες λόγω της δυσφορίας που προκαλούσαν οι εικόνες.

Η ταινία απαγορεύτηκε να προβληθεί σε 46 χώρες.

Η πρόθεση του σκηνοθέτη ήταν να δώσει ένα πολιτικό μήνυμα σχετικά με την σερβική κυβέρνηση, τον έλεγχο της στους πολίτες και την εκμετάλλευση, ωστόσο όλο αυτό χάνεται μέσα από την υπερβολή και την εμμονή του δημιουργού να εστιάζει στο «ακραίο» περιεχόμενο της.

A Clockwork Orange (Κουρδιστό Πορτοκάλι) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ 

Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ δεν έκανε πίσω ποτέ όσον αφορά το περιεχόμενο των ταινιών του ούτε προσπαθούσε να πατήσει πάνω στο τι θα ήταν αποδεκτό από την κοινωνία. Πράγμα που φάνηκε και από την ταινία «Λολίτα», το  «Κουρδιστό Πορτοκάλι» αλλά και το κύκνειο άσμα του «Μάτια Ερμητικά Κλειστά».

Όσον αφορά το «Κουρδιστό Πορτοκάλι», πίσω στο 1971 που κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους,  η ταινία δέχθηκε έντονη κριτική για την απεικόνιση σεξουαλικής και έντονης βίας, ακόμη και βιασμών, με μεγάλο μέρος της κοινωνίας να θεωρεί ότι είναι επικίνδυνο αυτή η βία να αναπαραχθεί από πολλούς στην πραγματικότητα.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο ίδιος ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ, όπως λέγεται, να ζητήσει από την εταιρία παραγωγής να την αποσύρει από τις κινηματογραφικές αίθουσες της Μεγάλης Βρετανίας, καθώς είχε δεχθεί απειλητικά μηνύματα για εκείνον και την οικογένεια του. Επιπλέον, ο Τύπος της εποχής ασκούσε πιέσεις, αναφέροντας άτομα και συμμορίες που είχαν βίαιη και σαδιστική δράση, όπως οι πρωταγωνιστές της ταινίας, ως “Clockwork Orange Sex Gang”.

Αργότερα, το 1972 ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ αφαίρεσε 30 δευτερόλεπτα βίαιου περιεχομένου και η ταινία επανακυκλοφόρησε στις αίθουσες.

Σαλό 120 μέρες στα Σόδομα του Πιερ Πάολο Παζολίνι

Μία ακόμη ταινία που από τη στιγμή που κυκλοφόρησε το 1975 αποτελεί σημείο αναφοράς για το πόσο αμφιλεγόμενη είναι. Η υπόθεση του «Σαλό» αφορά μία ομάδα φασιστών οι οποίοι έχουν φυλακίσει 9 εφήβους στους οποίους επιβάλλουν βασανιστήρια για να ικανοποιήσουν τον σαδισμό τους από τον έλεγχο και την επιβολή.

Η ταινία απαγορεύτηκε να προβληθεί σε πολλές χώρες, λόγω των βασανιστηρίων και την απεικόνιση των δολοφονιών και των βιασμών των εφήβων στην ταινία.

Γενικότερα, η ψυχρή in your face οπτική του ιταλού σκηνοθέτη στην κριτική που ασκεί μέσω της ταινία για την φασιστική επιβολή και εκμετάλλευση, έχει κατά καιρούς πολεμηθεί από την κοινή γνωμη. Αξιοσημείωτο είναι ότι στην Αυστραλία η ταινία κατάφερε να πάρει άδεια και να περάσει την λογοκρισία μόλις το 2010.

Cannibal Holocaust του Ρουτζέρο Ντεουντάτο

Μία από τις πιο δίκαιες απαγορεύσεις ταινιών με ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο περιεχόμενο είναι το “Cannibal Holocaust” του 1980. Η ταινία περιέχει βίαιο σεξουαλικό περιεχόμενο, αλλά και εικόνες κακοποίησης ζώων, τα οποία όμως κακοποιήθηκαν στην πραγματικότητα.

Από την ταινία μένει σίγουρα η found footage τεχνική και η σκηνοθεσία που είναι πολύ κοντινή στο mocumentary, αλλά και η εξαιρετική μουσική του Riz Ortolani.

Οι σκηνές προκαλούν μεγάλη δυσφορία και είναι δύσκολο για τον θεατή να τις «χωνέψει» πράγμα που οδήγησε και την απαγόρευση της σε 50 χώρες.

The Last Temptation of Christ (Ο τελευταίος πειρασμός) του Μάρτιν Σκορσέζε

Ο Μάρτιν Σκορσέζε ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς στην ιστορία του κινηματογράφου βρέθηκε στο επίκεντρο έντονης κριτικής και επιθέσεων από χριστιανικές ομάδες όταν το 1988 σκηνοθέτησε την ταινία «Ο Τελευταίος Πειρασμός» εμπνευσμένο από το ομώνυμο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη, όπου αφορούσε τη ζωή του Ιησού Χριστού.

Όλα καλά μέχρι το σημείο λίγο πριν τη σταύρωση του, όπου δείχνει τον Ιησού να παντρεύεται την Μαρία Μαγδαληνή, με την οποία θέλησε να δώσει μία ανθρώπινη διάσταση στην θεϊκή φύση των γραφών για τον Ιησού.

Προφανώς, για τους φανατικούς του χριστιανισμού αυτή ήταν μία σκηνή που υπερέβη τα όρια με αποτέλεσμα ο σκηνοθέτης να δέχεται απειλές για τη ζωή του…

Το τρομακτικό είναι δε ότι φανατικοί καθολικοί εισέβαλαν σε κινηματογράφο στο Παρίσι τη στιγμή που προβαλλόταν η ταινία, βάζοντας φωτιά, από την οποία τραυματίστηκαν 13 άτομα.

Στην Ελλάδα, η Ιερά Σύνοδος ζήτησε την απαγόρευση της προβολής της ταινίας, όμως η τότε κυβέρνηση αρνήθηκε κι έτσι στις 13 Οκτωβρίου έφτασε η ημέρα της πρεμιέρας.

Πλήθος πιστών είχε ξεχυθεί στους δρόμους φωνάζοντας χριστιανικά συνθήματα και αποδοκιμάζοντας τους ανθρώπους που είχαν επιλέξει να δουν την ταινία, ενώ δεν σταμάτησαν στα λόγια και αποφάσισαν να προκαλέσουν σοβαρές ζημιές στους 7 κινηματογράφους που τελικά θα την προέβαλαν. Στο Τροπικάλ και το Έμπασσυ έσκισαν την οθόνη με σουγιά, το Όπερα υπέστη μεγάλες ζημιές, ενώ το Αθήναιον αποφάσισε να μην προβάλει τελικά την ταινία, όπως αναφέρει το monopoly.gr.

The Birth of a Nation (Η Γέννηση ενός Έθνους) Ντ.Ου. Γκριφιθς

Ακόμη μία ταινία που έχει δεχθεί δίκαια κριτική είναι το «Birth of a Nation» του Γκρίφιθς η οποία περιέχει ακραία ρατσιστικό περιεχόμενο που παρουσιάζεται με ψεύτικα γεγονότα, ώστε να «δικαιολογήσει» τις άθλιες πράξεις της Κουκ Κλουξ Κλαν.

Συγκεκριμένα, απεικονίζει τους αφροαμερικανούς ως βάρβαρους που σκότωναν και βίαζαν τους λευκούς πλούσιους και γενικότερα πολίτες των ΗΠΑ, ώστε να έρθουν στην εξουσία. Οι ηθοποιοί που έπαιζαν τους αφροαμερικανούς ήταν βαμμένοι με βερνίκι , ενώ οι χαρακτήρες παρουσιάζονταν οριακά με συμπεριφορά πιθήκων πράγμα που φαίνεται στη σκηνή όπου οι αφροαμερικανοί βρίσκονται στην Βουλή και δεν ξέρουν τι να κάνουν εκτός από το να φέρονται ως πίθηκοι.

Όλα αυτά μέχρι να εμφανιστεί η Κουκ Κλουξ Κλαν και να «ελευθερώσει» τους λευκούς. Η ταινία προφανώς απαγορεύτηκε σε πολλές χώρες λόγω του απαράδεκτου περιεχόμενου της, ωστόσο την ακολουθεί το τρομακτικό γεγονός ότι είχε την υποστήριξη του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Γούντροου Ουίλσον ενώ για πρώτη φορά ο Λευκός Οίκος παραχωρήθηκε για γυρίσματα (!).

Σκηνοθετικά η ταινία και ως κινηματογραφικό ντοκουμέντο αποτελεί αριστούργημα, καθώς τα εξωτερικά γυρίσματα, οι σεκάνς και το μοντάζ της ταινίας ήταν πρωτοποριακά για το 1915 το οποίο κυκλοφόρησε.

Ο ίδιος ο Γκρίφιθς θέλοντας να απαρνηθεί την ταυτότητα του ρατσιστή και να την αφήσει πίσω του έκανε αμέσως μετά την ταινία «Μισαλλοδοξία» το 1916, ωστόσο η «Γέννηση ενός Έθνους» για πάντα θα παραμένει η πιο ρατσιστική ταινία όλων των εποχών.