Ο Γάλλος δημιουργός Αρνό Ντεπλεσέν (Arnaud Desplechin) συστήθηκε στο ελληνικό κοινό μέσα από το αναλυτικό αφιέρωμα που προβλήθηκε παρουσία του, πέρσι τον Νοέμβριο στο 56ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, αποκαλύπτοντας στους θεατές έναν οραματιστή δημιουργό, πιστό σ’ ένα προσωπικό σινεμά, με χαρακτήρες, σύμβολα και έννοιες που επιστρέφουν στις ταινίες του σ’ έναν αέναο κύκλο καλλιτεχνικής εξέλιξης. Με αφορμή τη νέα δημιουργία του «My Golden Days» (2015), η οποία κυκλοφορεί στις Κινηματογραφικές Αίθουσες, παρουσιάζουμε ένα Αφιέρωμα στο σύνολο του έργου του.

«Νομίζω ότι ήμουν οκτώ χρονών όταν με ρώτησαν στο σχολείο τι ήθελα να κάνω κι εγώ είπα το όνομα μιας σχολής κινηματογράφου που την είχα μάθει απέξω γιατί την άκουγα από τους γονείς μου. Δεν ξέρω γιατί υπήρχε η ανάγκη αυτή μέσα μου από τόσο νωρίς. Όμως υπήρχε πάντα. Νομίζω ότι με ενδιέφερε όλη αυτή η συζήτηση για τις ταινίες που γίνονταν εκείνη την εποχή στη Γαλλία, έβλεπα ότι ο κόσμος, όπως οι σινεφίλ γονείς μου, συζητούσαν για τις ταινίες και σκεφτόμουν ότι μ’ έναν παράξενο τρόπο η έβδομη Τέχνη ήταν μια παιδική τέχνη. Το διασκέδαζα λοιπόν που οι ενήλικες συζητούσαν με γαλλική σοβαρότητα για αντικείμενα τα παιδικής ηλικίας.» – Αρνό Ντεπλεσάν

Στο 56ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, προβλήθηκαν συνολικά επτά ταινίες του Αρνό Ντεπλεσέν (Arnaud Desplechin), παρουσία του ίδιου του σκηνοθέτη, οι οποίες παρουσιάζουν τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές στην πλούσια φιλμογραφία του:

• Η ζωή των νεκρών / La Vie des morts (1991)
• Η σεξουαλική μου ζωή… ή πώς βρέθηκα να λογομαχώ / Comment je me suis disputé (ma vie sexuelle) (1996)
• Μια χριστουγεννιάτικη ιστορία / Un Conte de Noël (2008)
• Ο φρουρός / La Sentinelle (1992)
• Ρηγάδες για μια ντάμα / Rois et reine (2004)
• Τα χρυσά μας χρόνια / rois souvenirs de ma jeunesse (2015)
• Τζίμι Π. – Η ψυχοθεραπεία ενός Ινδιάνου των πεδιάδων / Jimmy P. – Psychotherapie d’un Indien des plaines (2012)

Ο Αρνό Ντεπλεσέν – σκηνοθέτης, σεναριογράφος και διευθυντής φωτογραφίας – γεννήθηκε στο Ρουμπέ της Γαλλίας το 1960. Σπούδασε κινηματογράφο στη Σορβόννη και μετέπειτα στο ινστιτούτο IDHEC (σημερινή La Fémis) στο Παρίσι. Τη δεκαετία του ’80 εργάστηκε ως διευθυντής φωτογραφίας και μεταξύ άλλων, υπέγραψε – μαζί με τον Άρη Σταύρου – τη «Φωτογραφία» του Νίκου Παπατάκη.

Το 1991 ο Ντεπλεσέν πραγματοποίησε το κινηματογραφικό του ντεμπούτο, με την ταινία μεσαίου μήκους «La Vie de Morts». Φιλμ που τον καθιέρωσε για το ιδιαίτερο ύφος και τη θεματολογία που εκφράζεται μέσα από επαναλαμβανόμενα μοτίβα, φιλοσοφικές αναζητήσεις και την ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία σε πρώτο πλάνο.

Σε όλη την πορεία του, ο Γάλλος σκηνοθέτης δεν παραμένει απλά συνεπής μόνο στη γλώσσα και το ύφος, αλλά και στους ηθοποιούς οι οποίοι ενσαρκώνουν διαχρονικά τους πληθωρικούς ήρωές του. Ο Ματιέ Αμαλρίκ, η Εμανουέλ Ντεβός και η Κατρίν Ντενέβ παραμένουν ανάμεσα στους σταθερούς συνεργάτες του Ντεπλεσέν.

«Η Γαλλία δεν είναι τόσο μεγάλη χώρα, δεν έχουμε αμέτρητους ηθοποιούς, είναι λοιπόν σημαντικό να βρεις έναν ηθοποιό με τέτοιο χάρισμα. Ο Αμαλρίκ μου θυμίζει τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι τη δεκαετία του ‘60. Είναι τιμή για μένα που τον συναντώ από τη μία ταινία στην άλλη. Την πρώτη μου ταινία, Η ζωή των νεκρών, την έγραφα αγχωμένος, σκεφτόμουν ότι ίσως ήταν η πρώτη και τελευταία. Ήθελα λοιπόν να έχω αρκετούς ηθοποιούς. Πάντα μιλάει κανείς για την ποιότητα των ηθοποιών, εγώ όμως ήθελα ποσότητα. Μου αρέσουν οι ηθοποιοί που προέρχονται από διαφορετικούς χώρους, άλλος από το σινεμά, άλλος από το θέατρο. Μου αρέσει να τους συνδυάζω, να αναμιγνύω όλα αυτά τα “χρώματα”.» – Αρνό Ντεπλεσάν

Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του «La Sentinelle» (1992), ένα θρίλερ που ανατέμνει τον Ψυχρό Πόλεμο και τις πρακτικές του,  έφερε τον Ντεπλεσέν στο προσκήνιο μιας νέας γενιάς Γάλλων κινηματογραφιστών που παρά τις επιρροές που δέχτηκαν από τη Νουβέλ Βαγκ, ανανέωσαν το γαλλικό σινεμά, καταθέτοντας τη δική τους προσωπική γραφή.

Το 1996, η δραματική κομεντί «My Sex Life… or How I Got into an Argument» – Βραβείο Σεζάρ για ανερχόμενο ηθοποιό στον Ματιέ Αμαλρίκ – ακολουθεί τον νεαρό καθηγητή Πολ Ντενταλούς, έναν αμετανόητο ρομαντικό που λατρεύει τις γυναίκες. Ο Ντεπλεσέν δίνει χώρο στις αισθήσεις, προσπαθώντας να αιχμαλωτίσει μυρωδιές, ήχους, την αφή του ανθρώπινου σώματος, καθώς ο ήρωάς του δίνει διαρκείς μάχες με το γυναικείο φύλο.

Στο «Kings and Queen» (2004 – φωτογραφία) η Εμανουέλ Ντεβός είναι η Νόρα και ο Ματιέ Αμαλρίκ ο Ισμαέλ. Έχουν χωρίσει κι ο Ντεπλεσέν παρακολουθεί σε παράλληλη δράση τις ζωές τους. Εκείνη αντιμετωπίζει την ασθένεια του πατέρα της, τις δυσκολίες του γιου της, την απομακρυσμένη αδερφή της.

Εκείνος βρίσκεται εσώκλειστος σ’ ένα ψυχιατρείο ύστερα από παρέμβαση της οικογένειάς του. Η ταινία μέσα από μια παράδοξη πορεία γεμάτη σαρκασμό και χιούμορ, καταρρίπτει τους μύθους που χτίζουμε οι ίδιοι γύρω απ’ τη ζωή μας.

Στην ταινία «A Christmas Tale» (2008 – φωτογραφία) ο Ντεπλεσέν στήνει ένα γαϊτανάκι χαρακτήρων και εξερευνά τις εξαιρετικά εύθραυστες, αλλά και ανθεκτικές οικογενειακές σχέσεις.

Ο Ρότζερ Ίμπερτ είχε συνοψίσει σε μια φράση την καρδιά της ταινίας: «Το A Christmas Tale κάνει πατινάζ σε λεπτό πάγο, πάνω σε μια λίμνη γεμάτη ανθρώπους, φτάνει με ασφάλεια στην απέναντι άκρη και μοιράζεται ένα φλιτζάνι ζεστό κακάο και ζαχαρωτά με το Θάνατο».

Το 2013 ο σκηνοθέτης υπογράφει το «Jimmy P: Psychotherapy of a Plains Indian» (φωτογραφία). Βασισμένο στην αληθινή ιστορία που καταγράφει στο βιβλίο του «Reality and dream: Psychotherapy of a Plains Indian» (1951) o Γάλλος ανθρωπολόγος και ψυχαναλυτής Ζορζ Ντεβερό – το όνομά του διατρέχει τη φιλμογραφία του Ντεπλεσάν).

Κεντρικός ήρωας είναι ο Ινδιάνος Τζίμι Πικάρντ, βετεράνος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος στη διάρκεια του εγκλεισμού του σε στρατιωτική ψυχιατρική κλινική το 1948 βρίσκει τη λύτρωση μέσα από την συνάντησή του με τον Ντεβερό. Εξαιρετικές ερμηνείες από τον Μπενίσιο Ντελ Τόρο (ως Τζίμι Π.) και τον Ματιέ Αμαλρίκ (Ντεβερό) σε μια διεισδυτική μελέτη χαρακτήρων.

Στην ταινία «Τα Χρυσά Μας Χρόνια» (My Golden Days – 2015), ο Ντεπλεσέν συναντά ξανά έναν παλιό του ήρωα, τον καθηγητή Πολ Ντενταλούς, ο οποίος φεύγοντας από το Τατζικιστάν θυμάται ανθρώπους και εικόνες που τον στιγμάτισαν.

Από την παιδική του ηλικία και τη μητέρα του, την εφηβεία και τον απαρηγόρητο χήρο πατέρα του, ως τους φίλους, το μέντορά του και φυσικά τον μεγάλο έρωτα της ζωής του. Η ενηλικίωση καταγράφεται με τον μοναδικό τρόπο του Ντεπλεσέν μέσα από όλα τα στάδια που μένουν χαραγμένα στη μνήμη. Η απώλεια και οι απογοητεύσεις δίνουν τη σκυτάλη στο ξύπνημα νέων συναισθημάτων και την ανακάλυψη του εαυτού μας.

Διαβάστε επίσης:
Μία ελεγεία για τη νεότητα και την αγάπη: «Τα Χρυσά Μας Χρόνια»

«Όταν γυρίζω μία ταινία θυσιάζω τα πάντα για την ερμηνεία. Ξεκινάω με θεωρητικές ιδέες, ένα πλούσιο αναλυτικό υλικό της προσωπικότητας των ηρώων και στο πλατό είμαι σε θέση να θυσιάσω τα πάντα για την ερμηνεία. Κι αυτό γιατί θέλω η ερμηνεία να σας αγγίξει. Μου αρέσει αυτό που έλεγε, ο Τρυφώ: να κάνουμε γυρίσματα ενάντια σε αυτό που γράψαμε. Μπορώ να πετάξω από το παράθυρο όλα τα στερεότυπα που έχω.» – Αρνό Ντεπλεσάν