Με αφορμή την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, το Tvxs.gr παρουσιάζει γεγονότα και πτυχές της ιστορίας από την κήρυξη του πολέμου μέχρι την κατάληψη της Αθήνας μέσα από μαρτυρίες – ντοκουμέντα από ανθρώπους της εποχής που έχουν καταγραφεί στο ντοκιμαντέρ «Η Ελλάδα του Χίτλερ».

Κήρυξη του πολέμου επιστράτευση

Από τη στιγμή της κήρυξης του πολέμου ο ήχος που κυριαρχούσε στα σύνορα ήταν αυτός των βομβαρδισμών, ενώ στις πόλεις ήχησαν οι σειρήνες. Πλήθος κόσμου έβγαινε στα μπαλκόνια προσπαθώντας να καταλάβει τι έχει συμβεί, ενώ άλλοι κρεμούσαν ελληνικές σημαίες στα παράθυρα, φωνάζοντας «πόλεμος». Άνθρωποι κατέβηκαν στο δρόμο σε μια μεγάλη αυθόρμητη διαδήλωση στα Χαυτεία, που έφτασε μέχρι την Πανεπιστημίου. Εκεί κατέστρεψαν τα γραφεία της Al Italia και ζητούσαν να τους δοθούν όπλα για να πολεμήσουν. «Είχαμε οργη και αγανάκτηση για αυτό που είχε συμβεί χωρίς να μας έχει πιάσει ο πανικός», ανέφερε ο Δημήτρης Γουργιώτης. «Οι νέοι άντρες δεν το σκέφτηκαν στιγμή, έτρεξαν με κάθε μέσο στα στρατολογικά γραφεία», ανέφερε o Απόστολος Σάντας.

Οι πρώτες μέρες του πολέμου

Οι Ιταλοί ταυτόχρονα με την εισβολή επιτέθηκαν και με την υπέρτερη αεροπορία τους στοχεύοντας Ελληνικές  Πόλεις. Ήδη την πρώτη μέρα του πολέμου το Λιμάνι του Πειραιά με φτωχά ευτυχώς αποτελέσματα μια και οι βόμβες δεν έβρισκαν στόχο. Αντιθέτως ο αεροπορικός βομβαρδισμός της Κέρκυρας την Τρίτη μέρα του πολέμου επέφερε σημαντικές ζημίες στην πόλη ενώ 200 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους.

«Στην Θεσσαλονίκη λόγω της ανίσχυρης αντιαεροπορικής άμυνας, τα Ιταλικά αεροσκάφη δρούσαν ανενόχλητα και τρομοκρατούσαν τον πληθυσμό» ανέφερε ο Δημήτρης Γουργιώτης. «Περνούσαμε πάνω από ερείπια και από ανθρώπους πεσμένους μια εικόνα που μου χαρακτικέ στο μυαλό», θυμάτε τον βομβαρδισμό της Πάτρας η Μαρία Μανωλάκου.

Μιλούν οι : Γιώργος Λαμπράκος, Μαρία Μανωλάκου, Κώστας Μανδήλας, Δημήτρης Γουργιώτης

Επιστράτευση – Συνθήκες πολέμου – Πολεμοφόδια

H γενική επιστράτευση βρίσκει χιλιάδες φαντάρους να παίρνουν τον δύσκολο και επικίνδυνο δρόμο προς το μέτωπο ενώ ήδη έχουν αρχίσει να φαίνονται οι πρώτες ελλείψεις σε πολεμικό υλικό. Οι δύσβατοι έως ανύπαρκτοι δρόμοι μαζί με τον φόβο της δράσης της Ιταλικής αεροπορίας κάνουν την μετάβαση προς το μέτωπο να μοιάζει άθλος.

Απέναντι στους  πάνοπλους Ιταλούς και τον υπερσύγχρονο στρατό τους, στέκονται ξυπόλητοι στρατιώτες με απαρχαιωμένο εξοπλισμό και γεμάτοι ψείρες αλλά γεμάτοι ανδρεία και θάρρος. Ο άμαχος πληθυσμός από την πρώτη στιγμή στέκεται στο πλευρό των στρατευμένων με κάθε τρόπο. «Γυναίκες κάθε ηλικίας πλέκανε πουλόβερ, κάλτσες, κασκόλ και τα έστελναν μαζί με ένα γράμμα στους φαντάρους» θυμάται η Πάρι Κάβου σχετικά με την λεγόμενη «Φανέλα του Στρατιώτη». «Στις χαράδρες και τις πλαγιές που βρισκόμασταν νοιώθαμε ζέστα μέσα μας, γιατί ξέραμε ότι είχαμε τον Ελληνικό Λαό από πίσω μας»  αναφέρει ο Δημήτρης Γουργιώτης χαρακτηριστικά.

Μιλούν οι: Μιχάλης Κόκκινος, Σταύρος Αβδούλος, Γιάννης Αναστόπουλος, Δημήτρης Γουργιώτης, Χρήστος Κουτσούγερας

Η Αντεπίθεση 

Ο Ελληνικός στρατός παρά τις δυσκολίες σύντομα περνάει στην αντεπίθεση. Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα απωθεί τους Ιταλούς και τους αναγκάζει σε οπισθοχώρηση. Στις 22 Νοεμβρίου απελευθερώνεται η Κορυτσά μετά από αιματηρή μάχη. Οι νίκες αυτές εκπλήσσουν την Ελληνική ηγεσία που δεν περίμενε κάτι περισσότερο από μια μικρή αντίσταση για την “τιμή των όπλων” ουσιαστικά. «Γιατί να πολεμήσουν αυτά τα παιδιά. Για τις ψείρες ή για την φτώχεια» ανέφερε ο Χρήστος Κουτσόγερας. Απέναντι όμως στον κατακτητή βρέθηκαν άνθρωποι που πολέμησαν γενναία για την ελευθερία την δικιά τους αλλά και τις πατρίδα τους.

Σύντομα στον Πειραιά φθάνουν κατά δεκάδες οι Ιταλοί αιχμάλωτοι, οι οποίοι εμφανώς δεν ήθελαν να πολεμήσουν και ένοιωθαν ανακούφιση που πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Οι Έλληνες πολίτες τους υποδέχτηκαν με αγάπη και καλοσύνη εντυπωσιάζοντας. Η Ελληνική επιτυχία έκανε σύντομα γνωστό σε όλο τον κόσμο ότι οι δυνάμεις του Άξονα δεν είναι ανίκητες, όπως όλοι πίστευαν έως τότε.

Μιλούν οι: Σταύρος Αβδούλος, Δημήτρης Γουργιώτης, Χρήστος Κουτσούγερας

Μάχες στα βουνά της Αλβανίας

Η επέλαση του δύσκολου χειμώνα καθηλώνει τις δυνάμεις των Ελλήνων που ήταν ήδη κουρασμένες. Όταν όμως εκδηλώνεται η ‘Εαρινή Επίθεση” από την μεριά των Ιταλών οι Έλληνες δείχνοντας τιτάνιο και πολύνεκρο αγώνα καταφέρνουν να την αποκρούσουν. Παρά συνεχή πυρά από τα πυροβόλα και τα αεροπλάνα των Ιταλών το μέτωπο κρατάει. Ήδη 13 χιλιάδες Έλληνες και 63 χιλιάδες Ιταλοί στρατιώτες έχουν χάσει την ζωή τους στις μάχες.

Μιλούν οι : Σταύρος Αβδούλος, Δημήτρης Γουργιώτης

Επέμβαση Γερμανίας, κατάληψη Θεσσαλονίκης κι άλλων πόλεων στη Β. Ελλάδα, προέλαση γερμανικών στρατευμάτων

Η αδυναμία της Ιταλίας να τιθασεύσει τους Έλληνες οδηγεί τον Αδόλφο Χίτλερ να επέμβει στα Βαλκάνια. Σε συνεργασία με την σύμμαχο του Βουλγαρία την άνοιξη του 1941 τα Γερμανικά στρατεύματα βρίσκονται στα Ελληνικά σύνορα έτοιμα για την επίθεση. Οι κινήσεις των Γερμανών γίνονται αντιληπτές από τους Έλληνες που προετοιμάζονται όσο μπορούν. Τα ξημερώματα τις 6 Απριλίου η Γερμανική αεροπορία με τα περίφημα ‘Στούκας’ προσβάλει τις ελληνικές θέσεις. Παρά την ενίσχυση με 50 χιλιάδες βρετανούς στρατιώτες τα ελληνικά στρατεύματα ήταν σε δύσκολη αριθμητικά θέση μία και η πλειοψηφία των ανδρών βρίσκονταν στο Αλβανικό μέτωπο. Σύντομα φάνηκε η απόλυτη υπεροχή της Γερμανικής στρατιωτικής μηχανής και ειδικά της αεροπορίας. “ Στο αέρα εμείς δεν μπορούσαμε να αντιτάξουμε τίποτα και η αεροπορίας μας είχε νεκρώσει” δηλώνει ο Χρήστος Πλουμπής δείχνοντας την ανισότητα μεταξύ των αντιπάλων. Οι Έλληνες αναγκάζονται να βρουν κάλυψη και καταφύγιο από τα σφοδρά αεροπορικά πυρά.

Τα Γερμανικά στρατεύματα κατάφεραν σε σύντομο χρονικό διάστημα, εισβάλοντας από δύο σημεία (Γιουγκοσλαβία και Βουλγαρία) στο Ελληνικό έδαφος να φτάσουν χωρίς ιδιαίτερη αντίσταση έως την Θεσσαλονίκη την οποία κατέλαβαν στις 9 Απριλίου. Πολύ σύντομα φαινόταν ο πόλεμος να έχει χαθεί για την  Ελλάδα, αλλά οι Έλληνες υπερασπιστές δεν καταθέτουν ακόμα τα όπλα. Στα οχυρά του Ρούπελ η αήττητη Γερμανία αντιμετωπίζει την πιο σκληρή και γενναία αντίσταση στην έως τότε δράση της. Έκπληκτοι οι Γερμανοί ανακαλύπτουν μετά την παράδοση των υπερασπιστών την ανεπάρκεια του εξοπλισμού των στρατιωτών που τους προκάλεσαν τόσες φθορές.

Η κατάρρευση του ανατολικού μετώπου μαζί με την κατάληψη της Θεσσαλονίκης οδηγεί τα Ελληνικά στρατεύματα που βρίσκονται στο Αλβανικό μέτωπο, πρό του κινδύνου να περικυκλωθούν, σε άτακτη υποχώρηση. Πολλοί από τους φαντάρους και τους αξιωματικούς επιλέγουν να θέσουν τέρμα στην ζωή τους. “Λόγω τις εγκατάλειψης από τους αξιωματικούς κάποιοι στρατιώτες αυτοκτονούν, ενώ άλλοι σκορπίζουν προς όλες τις κατευθύνσεις” θυμάται ο Θεόδωρος Καλλίνος. Στις 18 Απριλίου ο πρωθυπουργός της Ελλάδος Αλέξανδρος Κορίζης αυτοκτονεί με αποτέλεσμα την ουσιαστική κατάληση της κυβέρνησης.

Μιλούν οι: Δημήτρης Γουργιώτης, Θεόδωρος Καλλίνος, Γιώργος Λαμπράκος, Γιάννης Αναστόπουλος, Χρήστος Πλουμπής

Όσοι δεν παραδόθηκαν καταφεύγουν στην Κρήτη

Με τα Γερμανικά στρατεύματα να πλησιάζουν την Αθήνα τα Βρετανικά και συμμαχικά τους στρατεύματα φεύγουν προς το νησί της Κρήτης. Τους ακολούθησαν και όσα από τα Ελληνικά στρατεύματα αρνήθηκαν να παραδοθούν. Στο νησί κατέφυγε και ο Βασιλιάς όπως και ο πρωθυπουργός Τσουδερός που είχε μόλις ορκιστεί. Ο ρόλος του νησιού στον έλεγχο της Μεσογείου ήταν γνωστός και στις 2 πλευρές και η μάχη για την κατάκτηση του αναμενόταν σκληρή. Στην Κρήτη θα γραφτεί και ο επίλογος του πρώτου κεφαλαίου του πολέμου.