Ο ταλαντούχος σκηνοθέτης, σεναριογράφος και ηθοποιός, Τάικα Γουαϊτίτι, πρωταγωνιστεί στη νέα του ταινία: «Τζότζο» (Jojo Rabbit). Μια γενναία στη σύλληψη και άρτια στην εκτέλεση σάτιρα, που ορθώνει ανάστημα απέναντι στο μίσος και την άγνοια, θεμέλιους λίθους κάθε μεθοδευμένης πλύσης εγκεφάλου. Μαζί του οι εξαιρετικοί, Σκάρλετ Γιόχανσον και Σαμ Ρόκγουελ, αλλά τις εντυπώσεις κερδίζει ο χαρισματικός δωδεκάχρονος, Ρόμαν Γκρίφιν Ντέιβις, που είναι και η αποκάλυψη του φιλμ.

Ο δεκάχρονος Τζότζο, αφοσιωμένο μέλος της ναζιστικής νεολαίας, λαμβάνει καθημερινά συμβουλές και ενθάρρυνση από έναν επινοημένο φίλο. Τίποτα το παράξενο δηλαδή, με τη μικρή λεπτομέρεια ότι ο κατά φαντασία φίλος δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον Αδόλφο Χίτλερ!

Ο Τζότζο, που απέκτησε το παρατσούκλι του όταν αρνήθηκε να θανατώσει ένα κουνέλι, σε μια πρώτη υπόνοια ότι υπάρχει και ευαισθησία κάτω από τη φωνακλάδικη επιφάνεια αγριάδας, θα δει την πίστη του στα ιδανικά της Άριας φυλής να δοκιμάζεται για τα καλά, όταν ανακαλύπτει πως η μητέρα του κρύβει μια νεαρή Εβραιοπούλα στη σοφίτα του σπιτιού τους.

Ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης Τάικα Γουαϊτίτι (Thor: Ragnarok – 2017, Κυνήγι Ανθρώπων – 2016), παρουσιάζει με οδηγό την μοναδική αίσθηση του χιούμορ και πάθους που τον διακατέχει, την νέα του ταινία, «Τζότζο» (Jojo Rabbit). Μία έξυπνη και πρωτότυπη σάτιρα του ‘Β Παγκοσμίου Πολέμου.

Πρωταγωνιστεί ένα μοναχικό αγόρι από τη Γερμανία (Ρόμαν Γκρίφιν Ντέιβις στον ρόλο του Τζότζο) του οποίου η ιδέα για τον κόσμο αντιστρέφεται, όταν ανακαλύπτει ότι η διαζευγμένη μητέρα του (Σκάρλετ Γιόχανσον) κρύβει ένα νεαρό Εβραίο κορίτσι (Τόμασιν ΜακΚένζι) στη σοφίτα τους. Με μοναδική βοήθεια από τον χαζούλη φανταστικό του φίλο, Αδόλφο Χίτλερ (Τάικα Γουαϊτίτι) ο Τζότζο θα πρέπει να αντιμετωπίσει τον τυφλό φανατισμό του.

Η ταινία προσφέρει μια έξυπνη και βαθιά παιδική ματιά, πάνω σε μια κοινωνία που έχει φτάσει στα πρόθυρα της τρέλας με την ανεκτικότητα και τον φασισμό. Λαμβάνοντας υπόψιν την εβραϊκή του καταγωγή και τις εμπειρίες του γύρω από την προκατάληψη, ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης Τάικα Γουαϊτίτι, κάνει μια δυναμική δήλωση ενάντια στο μίσος, με αυτή την μαύρη σάτιρα για τη ναζιστική κουλτούρα.

Ο Γουαϊτίτι προσεγγίζει μια τρομακτική πλευρά της ιστορίας με απόλυτη σοβαρότητα και ευπρέπεια – αυτή ενός αγοριού που έχει υποστεί πλύση εγκεφάλου για την απόλυτη αφοσίωσή του στον Χίτλερ. Διατηρώντας μια ισορροπία, ανάμεσα στο κωμικό κα στο τραγικό, ο Γουαϊτίτι αναμειγνύει την οργή της σάτιρας με μια επίμονη αίσθηση ελπίδας, συστατικά τα οποία μπορούν να νικήσουν τον τυφλό φανατισμό και το μίσος.

Η ταινία βασίζεται στο μυθιστόρημα «Caging Skies» της Κριστίν Λέουνενς που εκδόθηκε το 2004. Το φιλμ παρουσιάζει μία κωμική αλληγορία για το κόστος να αφήνεις κάθε είδους φανατισμό να επικρατεί είτε στο σπίτι σου, είτε στο έθνος, καθώς ο Τζότζο βιώνει αυτό το ταξίδι ως μια παράλληλη πορεία προς την ενηλικίωση. Βρίσκοντας το κουράγιο να διευρύνει το μυαλό του και τους ορίζοντές του, ανακαλύπτει τη δύναμη της μουσικής και κυρίως της αγάπης, που ανοίγει νέα μονοπάτια.

Ο Γουαϊτίτι λέει πως η ελπίδα του για την ταινία είναι ανέκαθεν μια απλή και ασταμάτητη αναστάτωση. Ήθελε να θέσει τη δική του ζώνη ασφάλειας όπως και τις αντιλήψεις για τις ιστορίες από την εποχή των Ναζί. Με τον εθνικισμό, τον αντισημιτισμό και άλλες μορφές θρησκευτικής και ρατσιστικής ανεκτικότητας να παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση, οι ανάγκες για την προσοχή και ενημέρωση του κόσμου ήταν κομβικής σημασίας:

«Ήξερα από την αρχή πως δεν ήθελα να κάνω ένα απλό δράμα για το μίσος και την προκατάληψη ακριβώς επειδή είμαστε πια συνηθισμένοι σε αυτού του είδους τα δράματα. Όταν κάτι μοιάζει πολύ εύκολο, θέλω να φέρνω το χάος σε αυτό. Πάντα πίστευα πως η κωμωδία είναι ο καλύτερος τρόπος να κάνεις το κοινό να αισθάνεται άνετα».

Η αλήθεια είναι, ότι στην πλούσια Ιστορία της Έβδομης Τέχνης, έχουν υπάρξει αρκετές παρωδίες με θέμα τους Ναζί, ήδη από τη δεκαετία του ’40. Η αρχή έγινε από τον Τσάρλι Τσάπλιν (Ο Μεγάλος Δικτάτορας), τον Ερνστ Λιούμπιτς (Να ζει κανείς ή να μη ζει) και τον Μελ Μπρουκς (Δυο Τρελοί Παραγωγοί) φτάνοντας μέχρι τον Τζον Μπούρμαν (Ελπίδα και Δόξα), τον Ρομπέρτο Μπενίνι (Η Ζωή είναι Ωραία) και τον Κουέντιν Ταραντίνο (Άδωξοι Μπάσταρδοι). Συχνά τέτοιου είδους ταινίες θεωρούνταν αμφιλεγόμενες. Ωστόσο, κατάφεραν να κερδίσουν την προσοχή του κοινού και μέσα στα χρόνια πήραν την αξία που τους άξιζε, διότι ακόμα και η πιο βλάσφημη σάτιρα, μπορεί να γίνει η απαρχή για μια πολυεπίπεδη ανθρωπιστική αφήγηση.

Η φρέσκια ματιά του Νεοζηλανδού σκηνοθέτη, Τάικα Γουαϊτίτι, είχε κάνει την εμφάνισή της ήδη από τις πρώτες του δουλειές, όπως τα «Όσα Κάνουμε στις Σκιές» και «Κυνήγι Ανθρώπων». Με το «Τζότζο» δείχνει να έφτασε στο αποκορύφωμα της μέχρι τώρα καριέρας του, συνδυάζοντας αρμονικά το συναισθηματικά οικείο και εκκεντρικά αστείο στοιχείο με την ιστορία που του κίνησε το ενδιαφέρον:

«Το βιβλίο στο οποίο βασίστηκε η ταινία πήγαινε περισσότερο κοντά στο δράμα, παρόλο που είχε μερικά κωμικά στοιχεία. Όμως, θεώρησα πως αν ανακατευόμουν με αυτό το project, θα έπρεπε να το ενισχύσω με στοιχεία της προσωπικότητάς μου. Το στυλ μου, δηλαδή, περιέχει φανταστικά στοιχεία και προφανώς άφθονο χιούμορ, κάτι σαν ένας χορός ανάμεσα στο δράμα και τη σάτιρα.» – Τάικα Γουαϊτίτι

Ο ίδιος ο δημιουργός της ταινίας είχε βιώσει την προκατάληψη στο παρελθόν, κάτι το οποίο τον βοήθησε στην ταινία, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά: «Έχω ζήσει στιγμές ρατσιστικής αντιμετώπισης κυρίως εξαιτίας του χρώματος του δέρματός μου. Παραδοσιακά στη Νέα Ζηλανδία, υπήρχε προκατάληψη ενάντια σε όσους κατάγονταν από τη φυλή των Μαορί. Το έζησα και κατάφερα κατά κάποια έννοια να το ξεπεράσω. Αυτά όλα μπορώ πλέον να τα περάσω εύκολα στην κωμωδία. Γι’ αυτό τον λόγο νιώθω πολύ άνετα να κάνω πλάκα στους ανθρώπους που πιστεύουν πως είναι έξυπνο να μισούν κάποιον για αυτό το οποίο είναι».

Οι Πρωταγωνιστές

Τζότζο (Ρόμαν Γκρίφιν Ντέιβις)

Για τον ρόλο του ομώνυμου ήρωα της ταινίας, ο Γουαϊτίτι και η ομάδα του αναζητούσαν το κατάλληλο νεαρό αγόρι και γι’ αυτό ταξίδεψαν από τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία. Η αναζήτηση έληξε από τη στιγμή που συνάντησαν τον 11χρονο Βρετανό Ρόμαν Γκρίφιν Ντέιβις, ο οποίος ταίριαξε αμέσως στο ρόλο του Τζότζο. Ο ρόλος του Τζότζο σηματοδοτεί την πρώτη εμφάνιση του Ντέιβις στον κινηματογράφο. Ο ίδιος λέει: «Το είδα σαν μια μεγάλη ευκαιρία να υπενθυμίσουμε στους ανθρώπους για την δυσάρεστη ιστορία της μισαλλοδοξίας και για το πόσο βαθιά μπορεί να επηρεάσει τις κοινωνίες και ειδικά τα παιδιά».

Έλσα (Τόμασιν ΜακΚένζι)

Για τον ρόλο της Έλσα, ο Γουαϊτίτι έψαχνε να βρει το κατάλληλο άτομο που να συνδυάζει την δυναμικότητα με την αυτοπεποίθηση. Τα στοιχεία αυτά τα βρήκε στη νεαρή Τόμασιν ΜακΚένζι (Χόμπιτ: Η Μάχη των Πέντε Στρατών). Ο Γουαϊτίτι δηλώνει: «Πίστευα πως η Τόμασιν ήταν μια ανερχόμενη σταρ επειδή ήταν πολύ ξεχωριστή. Οτιδήποτε ξέρει ο Τζότζο για τους Εβραίους είναι από τις προπαγάνδες και από το σχολείο, από όπου άκουγε πως είχαν κέρατα και ουρές και πως είναι διαβολικά πλάσματα. Έτσι, σκέφτηκα η Έλσα να είναι μια όμορφη και άνετη κοπέλα, οπότε ο Τζότζο νιώθει ενθουσιασμένος αλλά και τρομαγμένος από την παρουσία της.»

Ρόζι Μπέτσλερ (Σκάρλετ Γιόχανσον)

Η Σκάρλετ Γιόχανσον (Χαμένοι στη Μετάφραση, Match Point, Κάτω από το Δέρμα) έχει υποδυθεί αρκετούς ρόλους αλλά ο ρόλος της ως Ρόζι Μπέτσλερ, η δυναμική μητέρα του Τζότζο, αποτελεί κάτι νέο για την ίδια: «Αυτό που αγαπώ στη Ρόζι είναι πως πρόκειται για μια προσωπικότητα έξυπνη, ποιητική, ρομαντική και ταυτόχρονα επαναστατική. Είναι μια μοντέρνα γυναίκα που είναι στο πλάι του Τζότζο, ο ρόλος της είναι κάτι σαν φως μέσα στο σκοτάδι.»

Ο Γουαϊτίτι λέει για την Γιόχανσον: «Νομίζω πως η Σκάρλετ έφερε στον ρόλο της Ρόζι κάτι που δεν ήμουν σε θέση να προβλέψω. Η Ρόζι έχει μερικά χαζά στοιχεία στη συμπεριφορά της που μου αρέσουν όπως τα ερμηνεύει η Σκάρλετ. Την ίδια στιγμή, ο χαρακτήρας είναι φόρος τιμής στις ανύπαντρες μητέρες. Φαίνεται ξεκάθαρα πως είναι ένας από τους πιο δυνατούς χαρακτήρες της ταινίας».

Λοχαγός Κλέντσενντορφ (Σαμ Ρόκγουελ)

Ο Σαμ Ρόκγουελ (Το Πράσινο Μίλι, Επαγγελματίες Απατεώνες, Φεγγάρι) για μια ακόμα φορά ξεδιπλώνει το ταλέντο του στο να υποδύεται διαφορετικούς μεταξύ τους χαρακτήρες. Εδώ είναι ο Λοχαγός Κλέντσενντορφ, ο εκπαιδευτής των στρατευμάτων της Νεολαίας Χίτλερ, ο οποίος συχνά είναι το είδωλο, η νέμεση και ο έμπιστος φίλος του Τζότζο. Ο Ρόκγουελ φέρνει μια κωμική αισχρότητα αλλά και μια ανθρώπινη υπόσταση στο χαρακτήρα του ναζί πολεμιστή με το ένα μάτι, τη μηδαμινή του πίστη στον στρατιωτικό νόμο και τα πολλά του μυστικά. Για τον ίδιο, ο ρόλος του λοχαγού υπήρξε μια πρόκληση διότι τον κέρδισε ο κυνισμός και το επαναστατικό πνεύμα του, όπως τον ενθουσίασε ιδιαίτερα ο συνδυασμός δράματος και κωμωδίας.

«Αναρωτιόμουν στην αρχή για το τί είδους ταινίας πρόκειται. Σύντομα κατάλαβα πως είναι μια ιστορία για την ανεκτικότητα, την οικογένεια και την ανθρωπότητα, είναι όντως μια όμορφη και έξυπνη ταινία», δηλώνει ο Ρόκγουελ. «Για τον ρόλο μου υπήρξαν έμπνευση μερικοί πολύ καλοί κωμικοί, όπως ο Μπιλ Μάρεϊ και ο Γουόλτερ Ματάου».

Αδόλφος Χίτλερ (Τάικα Γουαϊτίτι)

Ο ίδιος ο σκηνοθέτης ενσαρκώνει έναν από τους κεντρικούς χαρακτήρες της ταινίας. Το όνομα αυτού: Αδόλφος Χίτλερ. «Η αλήθεια είναι… πως δεν ήμουν η πρώτη μου επιλογή για τον ρόλο», λέει γελώντας ο Γουαϊτίτι. «Δεν ήταν κάτι προφανές για μένα. Αναζήτησα κάποιον ηθοποιό που μπορεί να το κάνει αλλά με δυσκόλεψε πολύ διότι μερικοί ρόλοι δεν είναι εύκολοι. Όταν ανέλαβα εγώ, δεν βασίστηκα πολύ στο ιστορικό πρόσωπο καθώς πρόκειται για απόφθεγμα της φαντασίας του Τζότζο, είναι αυτό που μπορεί να αντιληφθεί ένα 10χρονο παιδί. Είναι κάτι σαν διαβολάκι στον ώμο του».

Ο σκηνοθέτης και ηθοποιός, ενσωμάτωσε στον χαρακτήρα του αρκετά από τα χαρακτηριστικά του Χίτλερ, όπως την οργή του, την επιθετική γλώσσα και τις πολλές γκριμάτσες και χειρονομίες του. Επιπλέον, έβαλε και στοιχεία της παιδικής αφέλειας του Τζότζο κάνοντας τον δικό του Χίτλερ ένα πρόσωπο αρκετά διαφορετικό από το πραγματικό. Ο ρόλος του λειτουργεί επίσης στην αναπλήρωση του κενού του πατέρα του.

Η Μουσική

Ο Γουαϊτίτι και ο μοντέρ της ταινίας Τομ Ιγκλς (Κυνήγι Ανθρώπων) δούλεψαν στενά με τον βραβευμένο με Όσκαρ, Μάικλ Τζιακίνο (Δύσκολες Ώρες στο Ελ Ροαγιάλ, Ο Ρατατούης), ο οποίος συνέθετε τη μουσική την ίδια στιγμή που γίνονταν το μοντάζ της ταινίας. «Υπήρξα ανέκαθεν οπαδός της μουσικής του Μάικλ με ιδιαίτερη αγάπη για το soundtrack που συνέθεσε για το «Ψηλά στον Ουρανό». Χαίρομαι πολύ για αυτή μας την συνεργασία», λέει ο σκηνοθέτης.
Ο ίδιος ο Τζιακίνο δηλώνει πως η μουσική που έγραψε για το «Τζότζο» είναι η αγαπημένη του από τις δικές του δουλειές μέχρι σήμερα. «Είμαι περήφανος που είμαι κομμάτι μιας ταινίας που δεν φοβάται να πει την αλήθεια και σίγουρα θα αποτελέσει σημείο αναφοράς και θα συζητηθεί πολύ», δηλώνει ο Τζιακίνο.
«Η μουσική του Μάικλ πήγε την ταινία σε άλλο επίπεδο, αύξησε καταλυτικά την συναισθηματική απήχηση και έδεσε μεταξύ τους μερικά πανέμορφα μουσικά θέματα», υποστηρίζει ο Γουαϊτίτι. «Χαίρομαι πολύ που δούλεψα μαζί του, ήταν μια απίθανη συνεργασία».

Το «Τζότζο» (Jojo Rabbit), πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Τορόντο, ενώ αποτέλεσε την Ταινία Λήξης του 60ού Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Το φιλμ έχει αποσπάσει έξι Υποψηφιότητες για Όσκαρ, ανάμεσά τους και αυτές στις Κατηγορίες: Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερου Σεναρίου και Καλύτερου ‘Β Γυναικείου Ρόλου (Σκάρλετ Γιόχανσον).

«Νιώθω πως καταλαβαίνω απόλυτα ταινίες σαν τον «Μεγάλο Δικτάτορα» του Τσάπλιν, που διακωμωδεί την τότε κατάσταση και ταυτόχρονα προσπαθεί να δείξει πόσο σοβαρά είναι τα πράγματα. Είναι μια προειδοποίηση πως ο Χίτλερ ήταν πολύ πρόσφατος σύμφωνα με τους όρους της ιστορίας της ανθρωπότητας και θα πρέπει να συνεχίσουμε να μιλάμε για αυτά τα πράγματα διότι οι παράγοντες που το προκάλεσαν δεν πρόκειται να φύγουν τόσο απλά.» – Τάικα Γουαϊτίτι

Τζότζο / Jojo Rabbit
Σκηνοθεσία: Τάικα Γουαϊτίτι
Σενάριο: Christine Leunens (novel), Taika Waititi (screenplay)
Πρωταγωνιστούν: Ρόμαν Γκρίφιν Ντέιβις, Τόμασιν ΜακΚένζι, Τάικα Γουαϊτίτι, Ρέμπελ Γουίλσον, Στίβεν Μέρτσαντ, Άλφι Άλλεν, με τον Σαμ Ρόκγουελ και την Σκάρλετ Γιόχανσον
Παραγωγή: Κάρθου Νιλ, p.g.a., Τάικα Γουαϊτίτι, p.g.a., Τσέλσι Γουινστάνλεϊ
Φωτογραφία: Μιχάι Μαλαϊμάρε Τζ.
Μοντάζ: Τομ Ιγκλς
Μουσική: Μάικλ Τζιακίνο
Έτος Παραγωγής: 2019
Χώρα Παραγωγής: Τσεχία, Νέα Ζηλανδία
Διάρκεια: 108 λεπτά