Με αφορμή τις εξελίξεις στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού, όπου οι συντηρητικοί στις Η.Π.Α. κατάφεραν να γυρίσουν πίσω τον χρόνο με νόμους κατά των αμβλώσεων, περιορίζοντας όλο και περισσότερο το δικαίωμα των γυναικών, κάτι που ισχύει από την απόφαση – ορόσημο του 1973, γνωστή και ως «Roe εναντίον Wade», συγκεντρώσαμε και παρουσιάζουμε πέντε σπουδαίες ταινίες για το αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα στην άμβλωση.

Μια Υπόθεση Γυναικών / A Story of Women / Une Affaire de Femmes
Σκηνοθεσία: Κλοντ Σαμπρόλ
Σενάριο: Colo Tavernier, Claude Chabrol, Francis Szpiner (βιβλίο: “Une affaire de femmes”)
Πρωταγωνιστούν: Isabelle Huppert, François Cluzet, Marie Trintignant
Έτος Παραγωγής: 1988
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία
Διάρκεια: 108 λεπτά

Στην κατεχόμενη από τους ναζί Γαλλία, μια γυναίκα, η Μαρί, μια κυνική γυναίκα και δυναμική νοικοκυρά, μητέρα δύο παιδιών και σύζυγος ενός άντρα ανάπηρου πολέμου, βοηθά μια γειτόνισσά της να κάνει έκτρωση. Στη συνέχεια αποφασίζει ότι αυτό είναι ένα «επάγγελμα» που μπορεί να καλυτερέψει τη ζωή της, να βοηθά δηλαδή τις γυναίκες να πραγματοποιήσουν αμβλώσεις.

Γεννημένη στο Παρίσι στις 16 Μαρτίου του 1953 η Ιζαμπέλ Ιπέρ διαθέτει μία τεράστια ερμηνευτική γκάμα, είναι τολμηρή στις επιλογές της και με μια εκπληκτική ικανότητα μεταμόρφωσης σε διαφορετικούς, όσο και απαιτητικούς ρόλους.

Η συνεργασία της με τον Κλοντ Σαμπρόλ της επέτρεψε να αναδειχτεί σε όλα τα είδη ταινιών: στην κωμωδία με το «The Swindle», στο δράμα με το «Story of Women», στο φιλμ νουάρ με το «Merci pour le chocolat», στην κλασική λογοτεχνία με το «Madame Bovary», ακόμη και στο είδος της πολιτικής ταινίας με το «Comedy of Power».

Η ταινία »Μια Υπόθεση Γυναικών», αποτελεί σημείο αναφοράς στην συνεργασία του Κλοντ Σαμπρόλ με την Ιζαμπέλ Ιπέρ, η ερμηνεία της οποίας δικαίως τιμήθηκε στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Βενετίας.

Ο σπουδαίος Γάλλος σκηνοθέτης μεταφέρει στο Σινεμά το βιβλίο «Une Affaire de Femmes». Βασίζεται στην αληθινή ιστορία της Marie-Louise Giraud, όπως αυτή καταγράφηκε το 1986 στο βιβλίο του δικηγόρου και πολιτικού Francis Szpiner. Τα ονόματα όμως είναι αλλαγμένα σε σχέση με τα γεγονότα. Η ταινία είχε επιτυχία και στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού, ενώ ήταν και Υποψήφια για την Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.

Το Μυστικό της Βέρα Ντρέικ / Vera Drake
Σκηνοθέτης: Μάικ Λι
Σενάριο: Μάικ Λι
Πρωταγωνιστούν: Ιμέλντα Στάντον, Τζιμ Μπρόουντμπεντ, Φιλ Ντέιβις, Σαλι Χόκινς, Λέσλι Μάνβιλ
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Ντικ Πόουπ
Μοντάζ: Τζιμ Κλαρκ
Μουσική: Άντριου Ντίξον
Έτος Παραγωγής: 2004
Χώρα Παραγωγής: Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία
Διάρκεια: 125 λεπτά

Στην Αγγλία του 1950, η 45άχρονη Βέρα Ντρέικ, μια απλή και καλόκαρδη γυναίκα που εργάζεται ως καθαρίστρια, κρύβει επιμελώς από την οικογένειά της ότι κάνει παράνομες εκτρώσεις, κάτι που θεωρεί ως ανθρωπιστικό λειτούργημα απέναντι σε δυστυχισμένες κοπέλες, αφού δεν ζητά χρήματα για τις υπηρεσίες της. Όταν μία από τις «ασθενείς» της παρουσιάζει επιπλοκές, η Βέρα θα αποκαλυφθεί και θα έρθει αντιμέτωπη με τους νόμους, την κοινωνία και την οικογένειά της.

Ο Μάικ Λι βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία για να μας παρουσιάσει ένα λεπτό και ευαίσθητο θέμα, ένα θέμα ταμπού μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες: αυτό των παράνομων εκτρώσεων. Ελαφρώς εμπνευσμένο από το περιβάλλον των παιδικών χρόνων του Μάικ Λι, αυτή είναι μία από τις σπουδαιότερες στάσεις στην καριέρα του σκηνοθέτη, με μια αξέχαστη ερμηνεία της Ιμέλντα Στάντον.

Η ταινία κέρδισε το Χρυσό Λιοντάρι Καλύτερης Ταινίας και το Βραβείο Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας (Ιμέλντα Στάντον) στο Φεστιβάλ Βενετίας το 2004. Στα Βραβεία Όσκαρ το 2005 ήταν Υποψήφια στις κατηγορίες: Ά Γυναικείου Ρόλου (Ιμέλντα Στάντον), Σκηνοθεσίας και Πρωτότυπου Σεναρίου. Στις Χρυσές Σφαίρες του 2005 ήταν Υποψήφια στην κατηγορία Ά Γυναικείου Ρόλου.

Στα Βραβεία BAFTA το 2005 κέρδισε στις κατηγορίες: Ά Γυναικείου Ρόλου, Σκηνοθεσίας και Σχεδιασμού Κοστουμιών, ενώ ήταν Υποψήφια και στις κατηγορίες: Καλύτερης Ταινίας, Πρωτότυπου Σεναρίου, Β΄ Ανδρικού Ρόλου, Β΄ Γυναικείου Ρόλου, μοντάζ, σχεδιασμού παραγωγής και μέικ απ. Στα Βραβεία Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου 2004 κέρδισε το βραβείο Α΄ Γυναικείου Ρόλου και ήταν υποψήφια για την καλύτερη ταινία.

4 Μήνες, 3 Εβδομάδες και 2 Μέρες / 4 Months, 3 Weeks and 2 Days / 4 luni, 3 saptamâni si 2 zile
Σκηνοθεσία: Κριστιάν Μουντζίου
Σενάριο: Κριστιάν Μουντζίου
Πρωταγωνιστούν: Αναμαρία Μαρίνκα, Λάουρα Βασιλίου, Βλαντ Ιβάνοφ
Φωτογραφία: Όλεγκ Μούτου
Μοντάζ: Dana Bunescu
Έτος Παραγωγής: 2007
Χώρα Παραγωγής: Ρουμανία
Διάρκεια: 113 λεπτά

Η Οτίλια κι η Γκαμπίτσα είναι συγκάτοικοι σε δωμάτιο της φοιτητικής εστίας. Είναι συμφοιτήτριες στο πανεπιστήμιο σε μια μικρή πόλη της Ρουμανίας, τα τελευταία χρόνια του κομμουνισμού. Μια μέρα, η Οτίλια κλείνει ένα δωμάτιο σ’ ένα φτηνό ξενοδοχείο. Το απόγευμα, πρόκειται να συναντήσουν κάποιον κύριο Μπέμπε. Η Γκαμπίτσα είναι έγκυος, η έκτρωση είναι παράνομη και καμιά απ’ τις δύο δεν είχε αντίστοιχη εμπειρία στο παρελθόν.

Η ταινία είναι κομμάτι ενός κύκλου ταινιών ονόματι Ιστορίες από τη Χρυσή Εποχή – μια υποκειμενική ιστορία του κομμουνισμού στη Ρουμανία, ιδωμένη μέσα από τους αστικούς θρύλους της. Στόχος του κύκλου είναι να μιλήσει για εκείνη την περίοδο χωρίς να γίνεται άμεση αναφορά στον κομμουνισμό, αλλά μέσα από διαφορετικές ιστορίες γύρω από προσωπικές επιλογές σε μια πολύ δύσκολη εποχή, κατά την οποία οι άνθρωποι έπρεπε να ζουν λες και ήταν φυσιολογική.

«Αφήνω τη ζωή να με εμπνέει με τη πολυπλοκότητά της, δεν εμπνέομαι από άλλες ταινίες που αποτελούν ήδη μια ερμηνεία της. Το θέμα που επιλέγω κάθε φορά σχετίζεται με ό,τι με απασχολεί στη ζωή μου, εμένα τον ίδιο. Για παράδειγμα, γύρισα το «4 μήνες, 3 εβδομάδες και 2 ημέρες» όταν επρόκειτο να γίνω πατέρας. Τώρα που έχω δύο παιδιά, με απασχολούσε το τι θα τους πω για το ρόλο της θρησκείας στην κοινωνία, γι΄ αυτό έκανα το πρόσφατο φιλμ μου «Πίσω από τους λόφους». Επίσης, συχνά επιλέγω θέματα καθημερινά, θέματα που ίσως διαβάζω από τις εφημερίδες.» – Απόσπασμα από τη Συνέντευξη Τύπου του Κριστιάν Μουντζίου, το 2012 στο 53ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης

Το 2016, το BBC Culture ζήτησε από 177 Κριτικούς Κινηματογράφου – που προέρχονται από 36 διαφορετικές χώρες – να επιλέξουν ποιες είναι οι 100 σημαντικότερες ταινίες του 21ου αιώνα. Στην 15η θέση, συναντάμε το σπουδαίο φιλμ του Κριστιάν Μουντζίου. Η ταινία κέρδισε πολλά βραβεία, μεταξύ αυτών ο Χρυσός Φοίνικας και το βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ των Καννών και το βραβείο καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας στα Βραβεία Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου.

Δεσμοί Γυναικών / Lingui
Σκηνοθεσία: Μαχαμάτ-Σαλέχ Χαρούν
Σενάριο: Μαχαμάτ-Σαλέχ Χαρούν
Πρωταγωνιστούν: Ακουάκ Αμπακάρ Σουλεϊμάν, Ριχάν Καλίλ Αλιό, Γιουσούφ Ντζαόρο
Φωτογραφία: Ματιέ Γκιομπινί
Μοντάζ: Μαρι-Ελέν Ντοζό
Μουσική: Βάσις Ντιόπ
Έτος Παραγωγής: 2021
Χώρα Παραγωγής: Τσαντ, Γαλλία, Βέλγιο, Γερμανία
Διάρκεια: 87 λεπτά

Η Αμίνα μεγαλώνει μόνη της την δεκαπεντάχρονη κόρη της Μαρία. Ο ήδη εύθραυστος κόσμος τους καταρρέει όταν η Αμίνα ανακαλύπτει ότι η κόρη της έχει μείνει έγκυος σε μια χώρα όπου απαγορεύονται οι εκτρώσεις και από τη θρησκεία και από το νόμο. Γύρω τους όμως χτίζεται ένα απρόσμενο δίχτυ προστασίας από την γυναικεία κοινότητα.

Η ταινία του σπουδαίου εκπροσώπου του αφρικανικού κινηματογράφου, Μαχαμάτ-Σαλέχ Χαρούν (Mahamat Saleh Haroun), «Δεσμοί Γυναικών», είναι μια συμπαραγωγή μεταξύ του Τσαντ και Γαλλίας, Γερμανίας, Βελγίου έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο Διαγωνιστικό Πρόγραμμα του Φεστιβάλ Καννών. Στη συνέχεια προβλήθηκε στο Διαγωνιστικό Πρόγραμμα του Φεστιβάλ Λονδίνου, στο Φεστιβάλ του Τορόντο, του Μπουσάν, κέρδισε το Βραβείο ICFT-UNESCO Gandhi Medal στο Φεστιβάλ Γκόα στην Ινδία και το Βραβείο Συμπαραγωγής στο Φεστιβάλ Αμβούργου.

Ήταν η Επίσημη Πρόταση του Τσαντ για το Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας και συμπεριλήφθηκε στις 5 Καλύτερες Ξένες Ταινίες του National Board of Review. Στην Ελλάδα έκανε την επιτυχημένη πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, παρουσία του σκηνοθέτη, ο οποίος αναφέρει σχετικά:

«Lingui είναι μια λέξη της χώρας μου που δηλώνει δεσμό ή σύνδεση. Γενικά, είναι αυτό που συνδέει τους ανθρώπους για να ζήσουν μαζί. Σημαίνει αλληλεγγύη, αλληλοβοήθεια. Μπορώ να υπάρχω μόνο όταν υπάρχουν οι άλλοι. Lingui είναι το ιερό νήμα του κοινωνικού ιστού.  Είναι η βάση της αλτρουιστικής φιλοσοφίας. Είναι η επιτομή της αντίστασης της κοινωνίας όταν μια δοκιμασία ή ένα εμπόδιο πρέπει να αντιμετωπιστεί. Η έννοια αυτή έρχεται από την παράδοση. Στο μοντέρνο κόσμο κινδυνεύει να χαθεί γιατί η άρχουσα τάξη το έχει διαστρεβλώσει. Η εξουσία πάντα κινείται με γνώμονα το σύντομο κέρδος και το συμφέρον του εαυτού της, όχι της κοινότητας.»

Το Γεγονός / L’ événement / Happening
Σκηνοθεσία: Οντρέ Ντιγουάν / Audrey Diwan
Σενάριο: Marcia Romano, Audrey Diwan, Ανί Eρνό / Annie Ernaux (based on the novel by)
Πρωταγωνιστούν: Άναμαρία Βαρτολομέι, Κασέι Μοτέ-Κλέιν, Λουανά Μπαζραμί, Λουίζ Ορί Ντικερό, Λουίζ Σεβιλότ, Πιο Μαρμάι
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Laurent Tangy
Μοντάζ: Géraldine Mangenot
Ήχος: Thomas Desjonquères
Μουσική: Evgueni Galperine, Sacha Galperine
Έτος Παραγωγής: 2021
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία
Διάρκεια: 100 λεπτά

Η Γαλλίδα σκηνοθέτιδα, Οντρέ Ντιγουά, μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη το ομότιτλο βιβλίο της Ανί Eρνό και μάς υπενθυμίζει τα αυτονόητα: το αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να ορίζει τη δική του μοίρα σε οτιδήποτε αφορά και σχετίζεται με το σώμα και – κατ’ επέκταση – με την ψυχή του.

Μέσα από μια συγκινητική ιστορία πόνου, δύναμης και ελπίδας, η ταινία «Το Γεγονός», μιλά για το αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να ορίζει τη δική του μοίρα. Σε μία εποχή όπου οι αυτονόητες ελευθερίες των γυναικών, όπως το κεκτημένο δικαίωμα στην άμβλωση, τελούν υπό αμφισβήτηση και πλήττονται βάναυσα, το φιλμ – δυστυχώς – αποκτά εξαιρετικά επίκαιρες διαστάσεις.

Το «L’Événement» βασίζεται στο ομότιτλο βιβλίο της Ανί Eρνό, μίας από τις σπουδαιότερες φωνές της σύγχρονης γαλλικής λογοτεχνίας, η οποία αντλεί την έμπνευσή της κατά κύριο λόγο από αυτοβιογραφικά στοιχεία. Η πλοκή επικεντρώνεται μεν στο κοντινό παρελθόν, διαθέτει ωστόσο μια φρέσκια και μοντέρνα ματιά, που αποφεύγει την παγίδα της νοσταλγικής επιτήδευσης, αποπνέοντας μια αίσθηση διαχρονικότητας.

Η ταινία μάς μεταφέρει στη Γαλλία της δεκαετίας του ’60, όπου η 23χρονη Αν, μια φέρελπις φοιτήτρια λογοτεχνίας που διψά να ανακαλύψει τον εαυτό της και να γευτεί τη ζωή, ανακαλύπτει πως είναι έγκυος. Εγκλωβισμένη σε μια μοίρα που απειλεί να βάλει φραγή στα όνειρά της, μιας και οι αμβλώσεις είναι παράνομες εκείνη την εποχή, η Αν έρχεται αντιμέτωπη με ένα οδυνηρό δίλημμα. Είτε θα προχωρήσει με την εγκυμοσύνη της, εγκαταλείποντας τα σχέδιά της, καθώς και κάθε υπόνοια ελευθερίας, είτε θα αναζητήσει μια διαφορετική λύση, πέρα από το αυστηρό γράμμα του νόμου και τις επιταγές της καθεστηκυίας ηθικής.